30+ planten voor een tuin op droge grond
De grond in onze tuin bestaat uit 100% puur "klapzand" zoals ze dat hier in Brabant noemen. Dat wil zeggen dat de grond van nature geen druppel water vasthoudt. Zolang het niet te droog is, lijkt het aardige tuingrond. Maar als het warm is en een tijdje niet geregend heeft, verandert het binnen no-time in een gortdroge zandverstuiving.
Dit proberen we tegen te gaan door de grond te verrijken met plantaardig materiaal en door te mulchen (lees hierover meer in dit blog) maar het blijft een uitdaging om planten van genoeg water te voorzien.
Drie keer per week sproeien is wat mij betreft geen optie. Dat is niet duurzaam. Het is daarom zaak om planten te kiezen die niet bij het eerste zonnestraaltje de kop laten hangen. Een kwestie van de juiste plant op de juiste plaats. Maar welke planten moet je dan kiezen? Het aanbod in tuincentra is overweldigend maar informatie over de droogtebestendigheid ontbreekt meestal.
Heesters zijn droogtebestendiger
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat heesters over het algemeen droogtebestendiger zijn dan vaste planten om de eenvoudige reden dat ze (veel) dieper wortelen. Maar een tuin vol heesters? Dat is niks voor mij! Ik ben nou eenmaal dol op vaste planten en siergrassen.
Gelukkig hoeft dat ook op droge grond geen probleem te zijn. Ik tuinier al vijftien jaar op "klapzand" en in de loop van de tijd heb ik geleerd welke planten geschikt zijn. Met die planten heb ik de tuin gecreëerd die ik mooi vind (klik hier als je mijn tuin wilt bekijken).
Welke vaste planten voor droge grond?
Soms is het simpel. Veel droogbestendige planten kun je namelijk aan hun uiterlijk herkennen. Kenmerken van planten die veel droogte verdragen zijn bijvoorbeeld:
- Grijs blad, het is geen toeval dat er diverse grijsbladige planten in mijn lijst staan. Het grijs in het blad beschermt tegen zonnebrand en uitdroging. Bijvoorbeeld de prikneus (Silene coronaria, ook bekend als Lychnis coronaria) en ezelsoren (Stachys byzantina).
- Behaard blad, de haartjes beschermen tegen de zon en verminderen de verdamping van water via het blad doordat er een stilstaande luchtlaag wordt gevormd. Bijvoorbeeld komkommerkruid (Borago officinalis).
- Dik vlezig blad, hierin slaat de plant water op voor droge perioden. Een voorbeeld van zo'n plant is Hylotelephium (hemelsleutel) en de vele soorten Sedum (vetkruid).
- Hard of leerachtig blad, dit voorkomt dat er veel water verdampt via het blad. Een voorbeeld van zo'n plant is de kruisdistel (Eryngium).
- Klein, smal, of diep ingesneden blad, doordat het bladoppervlak klein is, verdampt er minder vocht via het loof. Bijvoorbeeld tijm en Salvia microphylla.
- Aromatisch blad, ik heb geen idee hoe dit verband houdt met droogtebestendigheid, maar feit is dat veel planten met aromatisch blad, ook heel droogtebestendig zijn. Denk bijvoorbeeld aan tuinkruiden zoals oregano, rozemarijn en tijm.
- Dikke vlezige (pen)wortels, hier slaat de plant water in op voor droge perioden. Bijvoorbeeld Verbascum (toorts) of Geranium sanguineum.
Vaak zie je ook combinaties van deze kenmerken. Het blad en de stelen van de prikneus zijn bijvoorbeeld niet alleen grijs maar ook behaard. Het blad van lavendel is heel klein en smal, maar ook grijs. Geranium sanguineum heeft kleine blaadjes, maar ook dikke vlezige wortels.
Er zijn ook planten waarvan je op grond van hun uiterlijk juist niet verwacht dat ze droogtebestendig zijn. De schoenlappersplant (Bergenia cordifolia) is er zo een. Ondanks het grote groene glimmende blad, verdraagt deze plant toch veel droogte.
Agastache (dropplant) en Echinacea (zonnehoed) zijn planten die vaak als droogtebestendig worden aangeprezen maar in mijn beleving zijn ze niet super droogtebestendig. Agastache gaat bij extreme hitte/droogte slap hangen en Echinacea's zien er dan al snel niet fris meer uit. Je kunt ze wel planten, maar geef ze liever een plekje in de halfschaduw waar ze minder droog staan. Dan heb je er meer plezier van.
Planten voor droge grond van A tot Z
Hieronder heb ik een overzicht gemaakt van A tot Z met vaste planten en siergras voor droge grond. Deze planten hebben weinig water nodig, kunnen in de volle zon geplant worden, zijn winterhard, rijkbloeiend en, niet te vergeten, mooi. De meeste zijn bovendien aantrekkelijk voor insecten zoals bijen of vlinders. Kortom: planten waar je veel plezier van hebt en waarmee je op droge zandgrond, toch een mooie tuin kunt maken.
A
Achillea (duizendblad)
Vaste planten met laagblijvend fijn verdeeld, varenachtig loof, vaak iets behaard. Sommige soorten zijn grijsbladig. De penwortels kunnen het water van behoorlijk diep uit de grond halen. Achillea's bloeien met grote platte bloemschermen die vaak in droogstukken gebruikt worden. Ze zijn er in allerlei kleuren zoals zachtgeel (Achillea 'Taygetea' en 'Hella Glashof), oranje (Achillea 'Terracotta') en donkerroze (Achillea millefolia 'Cerise queen').
De sterkste van allemaal is Achillea filipendulina. Deze plant wordt ongeveer 70 cm hoog, is grijsbladig en bloeit met gele bloemschermen die in de knop eigenlijk mooier zijn dan in volle bloei. De plant is echt onverwoestbaar, een ware droogtekampioen! Plant Achillea's alleen op de meest droge en zonnige plekken in je tuin want op de vochtigere grond in de halfschaduw houd je ze niet overeind.
Er zijn veel verschillende soorten Artemisia. Artemisia schmidtiana 'Nana' heeft heel fijn verdeeld grijs loof. Dit plantje vormt mooie ronde kussentjes van ongeveer 30 cm hoog. Artemisia absinthium 'Lambrook Mist' heeft ook fijn verdeeld loof maar wordt wat hoger, ongeveer 80 cm.
Mijn persoonlijke favoriet is Malva alcea fastigiata (het vijfdelig kaasjeskruid). Het is een struikvormige plant die bijna anderhalve meter hoog wordt. Hij bloeit met zachtroze bloemen in trossen van vijf en kent een lange bloeitijd. Door door zijn transparante groei kun je hem toch vooraan in de border zetten. Ook geschikt als snijbloem.
Thymus praecox 'Coccineus' (kruiptijm, kleine tijm) is een bodembedekker die je eventueel ook als grasvervanger kunt gebruiken. Zelf heb ik jarenlang zo'n tijmveldje in mijn tuin gehad (wij hebben allebei een hekel aan grasmaaien). Kruiptijm is beloopbaar maar niet geschikt voor intensief gebruik. Pas ook op met blote voeten want op de bloemen wemelt het van de bijen.
 |
| Achillea filipendulina |
Artemisia (alsem, absint)
De inheemse Artemisia is een onaantrekkelijke plant die je niet in je tuin wilt hebben maar er zijn ook mooie cultivars met prachtig zilvergrijs blad. Dat is meteen de belangrijkste sierwaarde van deze plant want de bloei is onbetekenend. Ik ben dol op bladplanten want die zorgen het hele seizoen voor toegevoegde waarde terwijl de bloei vaak maar enkele weken duurt.
Mijn favoriet is Artemisia ludoviciana 'Silver Queen'. Het blad is heel lichtgrijs en diep ingesneden. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het wel een woekeraar is. De eerste jaren valt het wel mee maar als je ze een paar jaar hun gang laat gaan, koloniseren ze de hele border. Met een een wortelbegrenzer zijn ze echter goed in bedwang te houden.
 |
| Artemisia Ludovicina 'Silver queen' met op de achtergrond Lythrum virgatum 'Dropmore Purple'. |
Anthemis tinctoria (gele kamille)
Anthemis tinctoria is een probleemloze vaste plant die goed groeit op arme droge grond. Het toevoegsel 'tinctoria' in een plantennaam betekent dat die plant vroeger werd gebruikt om kleurstoffen van te maken.
Het blad van de gele kamille is groen en varenachtig verdeeld. Vanaf het late voorjaar tot het einde van de zomer is de plant overdekt met een adembenemende hoeveelheid zachtgele bloemen. Hij wordt zo'n 75 cm hoog. Er zijn verschillende soorten Anthemis tinctoria. Niet allemaal even mooi van kleur. 'Sauce Hollandaise' is bijvoorbeeld eerder vuilwit dan geel. 'Wargrave' en ' E.C. Buxton zijn beide zachtgeel. Een kleur die overal mee combineert.
"Vaste plant" is in dit geval trouwens wel een groot woord. De plant bloeit zo lang en zo rijk dat hij meestal in het eerste jaar al dood bloeit. Het is daarom raadzaam om in het voorjaar wat stekken te nemen. Op die manier zit je nooit zonder.
 |
| Anthemis tinctoria 'Wargrave' |
Aster
Een groot plantengeslacht. Het blad is soms behaard en vaak klein. Asters bloeien over het algemeen later in het seizoen. Wie een tuin wil die tot heel laat in het seizoen wat te bieden heeft, kan eigenlijk niet om de aster heen. Asters zijn sterke vaste planten met een lange bloeitijd die het vrijwel overal doen, mits de grond voldoende doorlatend is.Asters zijn er in allerlei kleuren zoals blauw, lila, paars, roze en wit. Wat je smaak ook is, je vindt altijd wel iets van je gading. Sommige asters, zoals Aster lateriflorus horizontales 'Prince', hebben donkerrood blad dat ook vroeg in het seizoen al voor kleur in de border zorgt.
Niet alle asters zijn even droogtebestendig. Zomerbloeiende soorten zoals Aster x frickartii 'Mönch' en Aster thomsonii, die al in juli bloeien, zijn minder geschikt. Een bloeiende plant heeft meer water nodig en juli en augustus zijn nou net vaak de heetste maanden van het jaar.
Asters die daar gevoelig voor zijn, kunnen in droge jaren veel last hebben van meeldauw. Je doet er daarom goed aan om soorten te kiezen die niet of nauwelijks gevoelig zijn. Laat Aster dumosus 'Jenny' daarom maar liever in de winkel staan. In een droog jaar ziet de plant in juli al wit van de meeldauw. Ook asters van de soort novi-belgii kun je beter vermijden.
De volgende asters zijn goede keuzes:
- Aster novae-angliae 'Andenken an Alma Pötschke', een hoge soort (ca. 1.20 meter) met zuurstokroze bloemen. Zeer droogtebestendig. In dit blog lees je meer over deze plant;
- Aster cordifolius 'Little Carlow', sterke, zeer rijk- en langbloeiende herfstaster met sierlijk overhangende bloemtakken die bezet zijn mijn kleine lilablauwe bloempjes. Wordt ongeveer 75 cm hoog;
- Aster divaricatus, de meest droogtebestendige van allemaal. Groeit zelfs in droge schaduw! Bloeit augustus/september met wolken van kleine witte bloemetjes;
- Aster dumosus 'Herbgruss vom Bresserhof', een compacte lilaroze bloeiende aster (ca. 60 cm). De kleur is geweldig en de planten blijven blijven er zelfs op de heetste en droogste dagen frisgroen uitzien;
- Aster ericoides 'Blue star', wordt ca. 1,20 meter hoog, bloeit vanaf september met lilablauwe bloemen;
- Aster lateriflorus 'Prince', bloeit langdurig maar pas laat in het seizoen (oktober) met een wolk van piepkleine bloemetjes die van een afstandje roze lijken maar van dichtbij wit met een roze hartje blijken te zijn. Wordt ongeveer 75 cm hoog.
 |
| Aster dumosus 'Herbstgruss vom Bresserhof' |
B
Bergenia cordifolia (schoenlappersplant)
De favoriete plant van Beth Chatto, de koningin van de droge tuin. Haar wereldberoemde gravelgarden (een tuin die nooit gesproeid wordt) bevat meer dan 15 verschillende soorten Bergenia's.
Schoenlappersplanten blijven laag. Ze hebben groot donkergroen, glimmend blad dat in de winter verkleurt naar donkerrood. De bloemen die wit of roze zijn, verschijnen al vroeg in het voorjaar. Niet iedereen deelt Beth Chatto's enthousiasme voor deze plant. In natte winters kan het blad, dat wintergroen is, er behoorlijk haveloos uitzien. Op droge grond heb je daar wel minder last van.
 |
| Bergenia cordifolia (schoenlappersplant) |
C
Crocosmia (monbretia)
Een knolgewas met lang, zwaardvormig, iets geplooid blad. De bloemen, die in de zomer verschijnen, lijken wel wat op Fresia's. De kleuren zijn geel, rood en alle tinten daartussen. Crocosmia's breiden zich gemakkelijk uit en vormen al snel flinke pollen. De plant is inheems in de graslanden van Zuid-Afrika. Niet alle soorten zijn daardoor even winterhard.
De meest winterharde is Crocosmia 'Lucifer' die wel een meter hoog kan worden. Hij bloeit met donkerrode bloemen. Deze heeft in mijn tuin ook de strenge winters overleefd. Crocosmia 'Emily Mackenzie' blijft een stuk lager (circa 60 centimeter). Deze Crocosmia heeft grote oranjegele bloemen met rode vlekjes en een gele keel. De bloem staat mooi wijd open.
Mijn favoriete Crocosmia was altijd Crocosmia 'Limpopo', vanwege de aparte oranjeroze kleur en de bloemen die forser zijn dan normaal. Jammer genoeg is deze plant gesneuveld op de dag dat het in onze achtertuin ruim 40 graden was. Het loof verbrandde en werd uiteindelijk helemaal bruin. Mijn andere Crocosmia (soort onbekend) had er geen last van.
 |
| Crocosmia 'Limpopo' |
E
Euphorbia (wolfsmelk)
Er zijn heel veel verschillende soorten. Ze bevatten allemaal een giftig melksap dat de huid kan irriteren. Draag dus altijd handschoenen wanneer je de planten snoeit. Het zijn planten met heel veel sierwaarde omdat de uitgebloeide bloemen door de schutblaadjes nog maandenlang mooi blijven. Onder de Euphorbia's vinden we een groot aantal echte droogtekampioenen.
Euphorbia characias is een forse plant die wel een meter hoog kan worden met dikke stelen en smal grijsgroen blad. Hij bloeit al vroeg in het voorjaar met grote groengele bloemhoofden. Spectaculair!
Vaak wordt de cultivar Euphorbia characia subsp. wulfenii aangeboden. Deze is wat fijner van blad en structuur maar ik vind hem niet mooier. De bloemen zijn voor mijn smaak te groen waardoor ze minder opvallen. Vroeg in het voorjaar mag een kleur er wat mij betreft best uitspringen. Ook Euphorbia x martinii heeft groene schutbladen maar de bloemetjes zelf zijn rood.
Een Euphorbia die wat later bloeit is Euphorbia seguieriana subsp. niciciana. Een wolfsmelk met fijn naaldvormig blauwgrijs blad. Groeit breed uit, dus geef hem de ruimte! Deze Euphorbia wordt ongeveer 40 cm hoog, de bloeitijd is van juni tot september. De bloemen zijn, zoals bij de meeste euphorbia's, geelgroen van kleur. Deze plant is, zoals de naam al doet vermoeden, afkomstig uit Zuid Frankrijk (Nice). Mediterraan dus, maar wel winterhard.
De meest droogtebestendige Euphorbia van allemaal is Euphorbia cyparissias (cypreswolfsmelk). Deze plant gedijt zelfs op de droogste plekken. Het blauwgrijze loof is zo dun dat het wel dennenaaldjes lijken. Bloeit heel vroeg in voorjaar met de bekende groengele Euphorbia bloemen. Van deze plant wordt gezegd dat hij woekert. Ik vind dat erg meevallen. Hij breidt zich inderdaad wel uit door middel van uitlopers, maar die laten zich makkelijk verwijderen.
 |
| Euphorbia x martinii |
Eryngium (kruisdistel)
Een plant uit de distelfamilie. De bloemen zijn meestal blauw maar er zijn ook Eryngiums met grijze of witte bloemen. Je kunt de gedroogde bloemen verwerken in droogstukken.
Eryngium x zabelii 'Big Blue' heeft prachtige staalblauwe bloemen met een puntig kraagje. Echt beeldschoon. Een nadeel is dat de plant na de bloei snel aftakelt. Eryngium yuccifolium, met grijs Yucca-achtig loof, heeft daar geen last van. Deze kruisdistel bloeit aan het einde van de zomer met groenwitte bloemhoofdjes aan ijl vertakte pluimen. Mooi in combinatie met siergras (bijvoorbeeld Sesleria) waar de plant elegant bovenuit torent.
Pas op voor Eryngium planum 'Blauer zwerg'. Het is een gemakkelijke rijkbloeiende plant waar vele tientallen blauwe bloempjes in komen die een menigte van insecten aantrekken maar de bloemen ruiken helaas naar hondenpoep. Om die reden heb ik hem in mijn tuin opgeruimd.
 |
| Eryngium yuccifolium |
F-G
Gaillardia (kokardebloem)
Herinner je je die bloedhete en kurkdroge van 2018 nog? De zomer waarin geen druppel regen viel? Dat was het jaar waarin ik de droogtebestendigheid van veel planten echt heb leren kennen en de kokardebloem kwam daarbij als absolute overwinnaar uit de bus.
Gaillardia bloeit heel rijk met grote, vaak tweekleurige, bloemen. De bloeitijd is ongelofelijk lang. Van de zomer tot de eerste nachtvorst. Als je tenminste regelmatig de uitgebloeide bloemen wegknipt want deze plant heeft anders de neiging om zichzelf dood te bloeien.
Officieel is het een vaste plant, maar hij komt na de winter niet altijd terug. Geef niet te snel op, want Gaillardia begint pas heel laat in het voorjaar te groeien. Een mooie laagblijvende soort is Gaillardia x grandiflora 'Kobold'. De bloemen zijn tweekleurig: rood met geel. 'Burgunder' blijft ook heel compact en is wijnrood van kleur. Er zijn ook hogere cultivars maar die houd je moeilijk overeind.
 |
| Gaillardia x grandiflora 'Burgunder' |
Gaura lindheimerii (prachtkaars)
Gaura Lindheimeri 'Whirling butterflies' is een prachtige rijkbloeiende vaste plant. Ze doet haar naam eer aan want 'Gaura' betekent zoiets als beeldschoon. Gaura's zijn er in wit en roze. Gaura 'Siskiyou Pink' is een mooie roze cultivar, maar de mooiste Gaura is Gaura lindheimeri 'Whirling butterflies' met witte bloemen die in de knop roze zijn.'Whirling butterflies' wordt hoger dan 'Siskyou pink', ongeveer 1.20 meter. Als de wind de hoge dunne bloemstengels beweegt, zie je meteen waarom waarom ze de naam 'Whirling butterflies' heeft gekregen: de bloemen lijken dan sprekend op een zwerm fladderende vlindertjes. In dit blog lees je alles wat je verder nog wilt weten over deze prachtige plant.
 |
| Gaura lindheimeri 'Whirling butterflies' |
Geranium sanguineum
Geraniums zijn planten die van nature voorkomen in de koele, meer gematigde delen van de wereld. De meeste geraniums zijn dan ook geen droogtekampioenen maar dat geldt niet voor Geranium sanguineum. Deze geranium heeft dikke vlezige wortels en klein ingesneden blad dat heel weinig water verdampt.
Er zijn verschillende soorten van deze geranium: in mijn tuin heb ik Geranium sanguineum 'Max Frei' in paarsrood en de lichtroze Geranium sanguineum var. 'Striatum'. Persoonlijk vind ik de kleur van 'Max Frei' mooier. 'Striatum' heeft ook de neiging om wat wilder te groeien. Dat kun je overigens prima oplossen door er de schaar in te zetten als het te gek wordt.
Wil je weten welke geraniums nog meer geschikt zijn voor droge grond, lees dan mijn blog over de beste geraniums voor droge zandgrond.
 |
| Geranium sanguineum 'Max Frei' |
H
Helianthemum (zonneroosje)
Helianthemum betekent 'bloem van de zon'. Een toepasselijke naam voor bloemen die zich alleen openen als de zon schijnt. Van nature groeien ze op droge, rotsige en en ruige grond. Eigenlijk zijn het kleine laagblijvende groene struikjes.
Het zonneroosje heeft hele kleine blaadjes en dikke wortels die diep de grond in gaan. Als je ze na de bloei flink terug knipt (tot circa. 15 cm) blijven ze compact. Doe je dit niet, dan groeien ze heel wijd uit.
Helianthemum is er in verschillende kleuren: 'Lawrenson's pink' is zachtrose, 'Ben Hope' is donkerroze, 'Golden queen' is geel, en 'The bride' is, je raad het al, wit. Het zijn probleemloze planten die bijna overal groeien.
Hylotelephium
Alle soorten Hylotelephium (voorheen Sedum telephium) zijn perfect voor zandgrond. Ze hebben dik vleesachtig blad en dikke stelen waar ze water in opslaan. Ze bloeien aan het einde van de zomer. De uitgebloeide bloemen blijven in de winter nog lang overeind staan waardoor ze structuur geven aan de wintertuin. De nieuwe scheuten verschijnen al tegen het einde van de winter. Mooi dus in alle jaargetijden!
Hylotelephium 'Matrona' is misschien wel mijn favoriet. Een forse plant met flinke lappen van bladeren en grote bloemschermen. Het donkere bronskleurige blad contrasteert mooi met de lichtroze bloemen. Op droge grond blijft 'Matrona' lekker compact zodat de plant tijdens de bloei niet uit elkaar valt.
Een "gouwe ouwe" is Hylotelephium 'Herbstfreude'. Een plant die op den duur enorme pollen vormt. De bloemen zijn in het begin lichtroze maar verkleuren naar donkerrood later in de herfst.
Er zijn ook roodbladige soorten die door hun bladkleur extra toegevoegde waarde in de border hebben. Hylotelephium 'Purple emperor' heeft heeft mooi dieprood loof maar is in mijn ervaring iets minder droogtebestendig dan zijn grijsbladige soortgenoten.
Tijdens de bloei in de nazomer trekken alle Hylotelephiums hordes bijen, vlinders en andere insecten aan. Lees ook mijn blogpost over Hylotelephium als je meer wilt weten over deze plant.
 |
| Sedum telephium 'Matrona' |
I-J
Iris germanica (zwaardlelie, baardiris)
Er zijn heel veel soorten irissen. Ze zijn niet allemaal geschikt voor zandgrond, maar de baardiris (Iris Germanica) lijkt ervoor gemaakt te zijn. Deze iris houdt van zon, van droge goed doorlatende grond en bloeit met bloemen die evenveel allure hebben als tropische orchideeën. Het loof is grijs en zwaardvormig. Met zijn kruipende rizomen groeit hij al snel uit tot een flinke pol.
Wie van deze Iris wil genieten, moet wel een paar dingen goed in de gaten houden omdat de plant anders niet bloeit. In dit blog lees je er meer over.
 |
| Iris Germanica 'Nibelungen' |
K
Kalimeris incisa
Een stevige, struikachtige vaste plant van ongeveer 60 cm hoog die de hele zomer doorbloeit met talrijke lila bloemen. Zo'n plant waar je in eerste instantie misschien ongeïnteresseerd aan voorbij loopt en die je op het eerste oog aanziet voor een aster.
Kalimeris is inderdaad familie van de aster maar hij begint veel vroeger te bloeien en gaat daar langer mee door. De bloeitijd is van begin juni tot eind september. Noem mij nog eens een vaste plant die dat waar maakt! Kalimeris incisa is er voor de liefhebbers ook in wit (Kalimeris incisa 'Alba').
 |
| Kalimeris incisa |
L
Lavandula (lavendel)
Lavendel is een mediterrane plant die eigenlijk niets nodig heeft. Ook geen water! Lavendel groeit van nature op gortdroge grond die in stof uit elkaar valt je als je de plant uit de grond trekt. Een plant die aan zulke condities aangepast is, is natuurlijk de ideale kandidaat voor een tuin op droge zandgrond.Er zijn veel verschillende soorten lavendel. Het populairst zijn Lavandula angustifolia 'Hidcote' en Lavandula angustifolia 'Munstead'. Ik heb beide in mijn tuin. Ze worden niet voor niets het meest verkocht want het zijn mooie en sterke planten die goed winterhard zijn (ik ben ze in vijftien jaar nooit kwijtgeraakt).
Deze soorten laten zich ook goed snoeien. Als je een compacte vorm zoekt is Lavandula angustifolia 'Dwarf blue' een prima keuze. 'Munstead' en 'Dwarf blue' zijn lavendelblauw, 'Hidcote' is meer paars van kleur.
Wil je alles, maar dan ook echt alles, weten over lavendel? Lees dan ook mijn blog over deze plant.
 |
| Lavandula (foto Gemma Evans) |
M
Malva (kaasjeskruid)
Malva moschata (het muskus kaasjeskruid) is inheems. Je kunt de plant ook zien bloeien in bermen langs de snelweg. Daar wordt nooit gesproeid maar toch zien de planten er net zo goed uit als die in mijn tuin.
In het wild zie je meestal de roze vorm maar er is ook een witte variant: Malva moschata 'Alba'. Het zijn kortlevende vaste planten, die een flinke penwortel hebben en ingesneden blad dat iets behaard is. Ze zaaien zichzelf uit.
Ook inheems is Malva sylvestris (het groot kaasjeskruid), een rechtopgaande meerjarige plant die ruim een meter hoog wordt. Hij bloeit van het late voorjaar tot het midden van de herfst. De bloemen van de wilde vorm zijn paarsroze met een donkere nerf maar er zijn ook cultivars met witte, blauwe en donkerpaarse bloemen.
Het kaasjeskruid dankt zijn Nederlandse naam aan de zaaddoosjes die na de bloei verschijnen. Met veel fantasie kun je daar een platte ronde kaas in herkennen. Die zaaddoosjes zijn best decoratief zodat je ook na de bloei nog plezier hebt van de plant. Alle Malva's zijn bovendien uitstekende bijenplanten.
 |
| Malva alcea fastigiata (vijfdelig kaasjeskruid) |
Miscanthus sinensis (prachtriet)
Decoratieve siergrassen met smal gebogen loof dat elegant overhangt. Het zijn planten die nette pollen vormen en op hun best zijn in het naseizoen als de grote donzige bloeiaren verschijnen. Het loof sterft in de winter af en verkleurt dan uiteindelijk naar strowit maar dit gras houdt de hele winter zijn structuur.
Veel soorten Miscanthus worden behoorlijk groot en zijn daarmee niet echt geschikt voor een kleinere tuin. Mijn favorieten zijn: Miscanthus sinensis 'Morning light' en Micanthus sinensis 'Kleine Silberspinne'. Beide zijn wat compacter en worden op droge grond zo'n 1,50 meter hoog.
'Kleine silberspinne' bloeit rijk en verkleurt in het najaar naar oranje. 'Morning light' is geen rijke bloeier maar dat is niet erg want het witbonte fraai overhangende loof is al mooi genoeg van zichzelf. Morning light is de meest droogtebestendige van de twee. Als deze plant eenmaal goed gesetteld is, verdraagt hij bijna elke vorm van droogte.
Miscanthus sinensis 'Morning light'
N
Nepeta faassenii (kattenkruid)
Overbekende tuinplant met klein grijs blad en blauwe bloemen. Nepeta faassenii heeft een ongelofelijk lange bloeitijd en is één van de meest droogtebestendige planten die ik ken. Op droge, goed doorlatende grond in de volle zon worden de planten ongeveer 80 cm hoog. Op vochtigere plekken kunnen ze meer dan een meter hoog worden.
Nepeta faassenii 'Walker's low' is de meest toegepaste. Andere soorten zijn 'Dropmore blue' en 'Six hills giant'. De laatste groeit voor mijn smaak iets te wild. Er zijn andere soorten Nepeta, zoals Nepeta sibirica, Nepeta govaniana en Nepeta subsessilis maar die zijn minder droogtebestendig dan Nepeta faassenii.
 |
| Nepeta faassenii 'Walker's low' |
O
Oenothera (teunisbloem)
De inheemse teunisbloem (Oenothera biënnis) is een plant die in de tuin niet eens zou misstaan maar het is avondbloeier wat betekent dat de bloemen pas 's avonds opengaan. Cultivars van de teunisbloem, zoals Oenothera fruticosa 'Fyrverkeri' of Oenothera fruticosa subsp. glauca, bloeien ook overdag. Oenothera fruticosa is geel. En dan bedoel ik écht geel, niet het vanillegeel van de inheemse teunisbloem. Het zijn prima halfhoge borderplanten (ca. 60 centimeter) die vele jaren meegaan.
Oenothera speciosa, een laagblijvende teunisbloem (ca. 40 cm), vind ik persoonlijk mooier. De bloemen, die heel talrijk zijn, zijn teer lichtroze met donkerroze aders. Schitterend! Oenothera speciosa 'Siskyou' heeft de grootste bloemen.
 |
| Oenothera speciosa 'Siskiyou' |
Origanum (marjolein, oregano)
Bij de marjolein (oregano) denk je natuurlijk eerst en vooral aan het bekende keukenkruid. De "gewone" Origanum vulgare die je in de keuken gebruikt, is zeker geen lelijke plant maar er zijn cultuurvormen die mooier zijn en zich niet zo irritant uitzaaien. Over Origanum wordt geschreven dat hij kalkrijke grond nodig heeft. Dat is onzin, op onze relatief zure zandgrond doen ze het prima zonder dat ik ooit kalk toevoeg. En ook niet onbelangrijk: betere bijen- en vlinderplanten, zul je waarschijnlijk niet vinden.Mooie cultivars zijn Origanum vulgare 'Herrenhausen', Origanum Vulgare 'Rosenkuppel' en Origanum laevigatum 'Hopleys'. Ze bloeien lang en rijk met roze bloemen in goedgevulde schermen. Het blad van 'Herrenhausen' en 'Rosenkuppel' is in het voor- en najaar donkerrood. Mijn favoriete oregano is Origanum vulgare 'Thumble's variety' (goudoregano). Bloeit rijk met bijna-witte bloemen maar de echte trekpleister is het lichtgekleurde geelgroene blad. Vooral in het voorjaar en de vroege zomer is de kleur bijna lichtgevend.
 |
| Origanum 'Rosenkuppel' |
P-Q
Penstemon digitalis (slangenkop)
De Penstemon is een ondergewaardeerde vaste plant omdat hij de naam heeft niet winterhard te zijn. Voor veel Penstemons is dat waar, maar niet voor Penstemon digitalis die tot dertig graden vorst verdraagt.
Penstemon digitalis bloeit lang en rijk met mooie hangende klokjes in wit of roze. Het blad en de stelen zijn donkerrood van kleur. Dat zorgt, zeker in het voorjaar als alles nog groen is, voor extra sierwaarde. Penstemon digitalis 'Dark towers' heeft roze bloemen en Penstemon digitalis 'Husker red' bloeit roomwit. Beide worden ongeveer 75 cm hoog en houden van een plekje in de zon.
In het voorjaar viel me op dat het onderste blad plat op de grond gaat liggen. Ik denk dat dat de droogtestrategie van deze plant is want verder zie ik geen van de typische kenmerken die droogtebestendige planten vaak hebben zoals smal blad, behaard blad of een lange penwortel.
Lees ook mijn blog over Penstemon digitalis als je meer wilt weten over deze dankbare borderplant.
 |
| Penstemon digitalis 'Dark towers' |
Perovskia atriplicifolia (Russische salie)
Perovskia is eigenlijk een heester maar je behandelt hem als een vaste plant, dus ieder voorjaar knip je hem net boven de grond af. De plant bloeit op eenjarig hout met mooie vertakte bloempluimen in een bijna lichtgevende kleur lila. Takken en loof zijn grijs. Een opvallende verschijning in de zomertuin.Perovskia atriplicifolia 'Blue spire' wordt ongeveer 1.20 meter hoog. De soort 'Little spire' blijft wat lager. Perovskia wordt ook wel wel reuzenlavendel genoemd, maar is véél mooier en bloeit veel langer dan lavendel. Zorgt met zijn grijze takken ook voor kleur in de wintertuin.
 |
| Perovskia 'little blue spire' |
Pycnanthemum (bergmunt)
Pycnanthemum laat zich het beste omschrijven als een kruising tussen munt en Monarda. Maar dan zonder de woekerneiging van de munt en de meeldauwgevoeligheid van de Monarda. Het blad is aromatisch en ruikt lekker.
De bloemen staan in kransen of in schermen aan het eind van de stengel. Het blad en de bloemknoppen zijn eetbaar, je kunt er gerechten mee kruiden of thee van maken. Pycnanthemums behoren tot de allerbeste bijen- en vlinderplanten.
Er zijn verschillende soorten. Mijn favoriet is Pycnanthemum flexuosum. Een ca. 75 centimeter hoge borderplant met heel smal lichtgroen blad en witte schermbloemen. Rijkbloeiend. Zaait zichzelf uit.
 |
| Pycnanthemum flexuosum |
S
Salvia (salie)
Salvia's zijn misschien wel de beste vaste planten voor een tuin op droge grond. Ze kunnen met een minimum aan water toe. Er zijn heel veel soorten Salvia's. Wat alle Salvia's gemeen hebben is de typische geur van keukensalie. Niet iedereens favoriet maar zolang je de planten niet kneust ruik je het niet.De bekende keukensalie, Salvia officinalis, is geen lelijke plant maar er zijn cultivars die mooier zijn. Salvia officinalis 'Purpurascens' bijvoorbeeld heeft viltig, purper gekleurd blad en Salvia officinalis 'Tricolor' heeft blauwgroen/wit/paars gekleurd blad. Salvia officinalis 'Berggarten' (lepelsalie) heeft het zilvergrijze blad van de keukensalie (en kan ook als zodanig gebruikt worden) maar het blad is veel groter en eirond. Deze plant groeit bovendien in een mooie bolvorm.
Een belangrijke groep binnen de Salvia familie is Salvia nemorosa. Deze Salvia heeft lancetvormig grijsgroen blad en rechtopgaande slanke aren met blauwe, paarse of roze bloemen. Hier vinden we veel bekende tuincultivars zoals Salvia nemorosa 'Ost Friesland' (paars), 'Amethyst' (roze), Blauwhügel (blauw), 'Dear Anja' (blauw), 'Caradonna' (donkerpaars) en 'Mainacht' (paarsblauw). Het zijn dankbare vroegzomer bloeiers die in de nazomer nog een tweede keer bloeien als je ze na de bloei tot net boven de grond terugknipt.
Salvia microphylla lijkt niet op de Salvia's die ik hierboven noemde maar als je het blad kneust ruik je de bekende saliegeur. Het zijn struikachtige planten met kleine donkergroene ronde blaadjes en apart gevormde lipbloemen. Salvia microphylla x greggii 'Hot lips' is de meest verkochte. De bloemen zijn tweekleurig: rood met wit. Hoe warmer de nachten, hoe roder de bloemen. Veel mooier vind ik zelf Salvia greggii 'Royal bumble' met fluweelrode bloemen. Salvia greggii bloeit de hele zomer maar is in het najaar (september/oktober) op zijn best.
Meer informatie en foto's vind je in mijn blog: Salvia, topper voor een tuin op droge grond
 |
| Salvia nemorosa 'Amethyst' |
Stachys byzantina (ezelsoor)
Stachys byzantina heeft grijs behaard blad dat inderdaad op ezelsoren lijkt. De ezelsoor bloeit rijk aan het begin van de zomer. De bloemen zijn grijs met een vleugje roze. Bijen zijn er dol op! Combineert prachtig met het paars van Salvia's, een andere topper voor droge grond. Stachys byzantina 'Big ears' heeft mooier blad, maar bloeit sporadisch.
 |
| Stachys byzantina met daarachter Salvia nemorosa 'Caradonna' |
Stipa tenuissima (Mexicaans vedergras)
Stipa tenuissima 'Ponytails' (Mexicaans vedergras) is een prachtig siergras met ragdun loof en strogele, op haar gelijkende aren die bij de minste luchtverplaatsing bewegen. Prachtig! Veel siergrassen komen in het voorjaar maar langzaam op gang, maar dat geldt niet voor Stipa tenuissima. Het frisgroene loof begint al vroeg in het voorjaar te groeien. De geelgroene kleur staat mooi bij de Salvia's die rond dezelfde tijd bloeien. Voor stipa tenuissima geldt: hoe heter hoe beter. Het groeit zelfs in de woestijn!
Hoewel ik het heel mooi vind, heb ik toch een beetje een haat-liefde verhouding met dit gras. In dit blog lees je waarom.
 |
| Stipa tenuissima Ponytails (Mexicaans vedergras) |
R
Rudbeckia subtomentosa 'Henry Eilers'
Over het algemeen zijn Rudbeckia's niet erg droogtebestendig. Rudbeckia fulgida 'Goldsturm' (de meest verkochte soort) is een ijzersterke plant maar gaat bij hitte en droogte toch vrij snel slap hangen. De hoge Rubeckia nitida 'Herbstsonne' kan ik in droge jaren alleen met kunst- en vliegwerk in leven houden. Ik plant ze nooit in de volle zon.
Maar Rudbeckia subtomentosa 'Henry Eilers' was een plezierige verrassing. Niet alleen is het een geweldig mooie plant, hij blijkt ook zeer droogtebestendige te zijn. Wij plantten hem in onze grastuin, een border met veel siergras die de hele dag zon krijgt. Hij doet het er geweldig! Bloeit van juli t/m september en wordt ongeveer 1.50 meter hoog.
 |
| Rudbeckia subtomentosa 'Henry Eilers' |
T
Thymus (tijm)
Tijm is vooral bekend als keukenkruid. We hebben het dan over Thymus vulgaris, een halfheestertje dat trouwens ook in de siertuin niet misstaat. Daarnaast zijn er ook heel veel siervormen. Kenmerkend is het piepkleine aromatische blad. Tijm blijft altijd laag en wordt nooit hoger dan zo'n 30 cm. Sommige soorten zijn kruipend.
Thymus x citriodorus (citroentijm) is een klein winterhard struikje van ongeveer 25 cm hoog. Het heeft eetbare ovale blaadjes die naar citroen ruiken en lichtlila bloemen. Het blad van 'Aureus' heeft een goudgeel randje, 'Doone valley' is een kruipende vorm met geel/groen blad en 'Silver queen' is zilverig wit.
Thymus praecox 'Coccineus' (kruiptijm, kleine tijm) is een bodembedekker die je eventueel ook als grasvervanger kunt gebruiken. Zelf heb ik jarenlang zo'n tijmveldje in mijn tuin gehad (wij hebben allebei een hekel aan grasmaaien). Kruiptijm is beloopbaar maar niet geschikt voor intensief gebruik. Pas ook op met blote voeten want op de bloemen wemelt het van de bijen.
Mijn favoriet is Thymus serpyllum (kleine wilde tijm) die kleine ronde blaadjes heeft en ongeveer 20 centimeter hoog wordt. Bloeit rijk met lilaroze bloemen die ook erg in trek zijn bij de bijen. Groeit het mooiste in de arme grond tussen de stenen. Op goed bemeste tuingrond worden de bosjes te hoog en vallen ze uit elkaar.
 |
| Thymus serpyllum (kleine wilde tijm) |
U-V-W
Verbascum (toorts)
De meeste toortsen zijn tweejarig. In het eerste jaar vormen ze een bladrozet en in het tweede jaar bloeien ze met rechtopgaande bloemaren. Verbascum Olympicum (een bijna twee meter hoge toorts) bloeit zelfs pas in het derde jaar. Deze toortsen hebben meestal gele bloemen.
Maar er zijn ook vaste planten. Onze inheemse Verbascum nigrum (zwarte toorts), die geel bloeit, is er zo een. Hij zaait zichzelf flink uit, dus knip de bloemen bijtijds weg. Is geel niet je kleur dan kun je ook kiezen voor Verbascum chaixii 'Album'. Die is wit met een rood puntje in het hart van de bloemetjes. Mooi! Een kortlevende plant, maar hij zaait zich aangenaam uit dus je hoeft nooit zonder te zitten.
Verbascum 'Royal Highland' is abrikooskleurig. Ik heb hem zelf nooit gehad, maar toen ik de foto's zag, wilde ik hem meteen hebben!
 |
| Verbascum nigrum (zwarte toorts) |
Verbena (ijzerhard)
Het bekendst is Verbena bonariensis. Een plant met een hoge ijle groeiwijze en kleine lilaroze bloemen. Een betere vlinderplant zul je waarschijnlijk niet vinden. Het is niet echt een vaste plant. Ze leven zelden langer dan twee jaar maar omdat Verbena bonariensis zichzelf op droge grond rijkelijk uitzaait, zit je toch nooit zonder.'Lollipop' is een cultivar die lager blijft. Ik zou zou niet weten waarom je die zou willen. Het mooie aan Verbena bonariensis is nou juist dat de bloemen hoog boven de border lijken te zweven.
Minder bekend is Verbena hastata. En met goede reden. De plant, vooral de blauwpaarse vorm, is onopvallend en lang niet zo mooi als Verbena bonariensis. Verbena hastata 'Rosea' heeft lichtroze bloemen en begint vanaf juni te bloeien met los vertakte pluimen en dit gaat door tot september. De stevige stengels blijven na de bloei goed overeind waardoor de plant een goed wintersilhouet heeft. Een nadeel is dat deze Verbena zichzelf nogal kwistig uitzaait.
Een Verbena die wel "vast" is, is Verbena rigida. Een laagblijvende plant (ca. 30 cm) met bloemen die lijken op Verbena bonariensis maar iets intenser van kleur zijn. Houd er rekening mee dat deze plant kan woekeren en plaats een wortelbegrenzer.
 |
| Verbena rigida (ijzerhard) |
X-Y-Z
Oké, mijn alfabet is niet helemaal compleet. Ik kon helaas geen droogtebestendige vaste planten vinden met de letters X-Y-Z maar de meeste letters van het alfabet zijn wel vertegenwoordigd in de lijst. Ik hoop dat ik je hiermee heb laten zien dat droge grond helemaal geen probleem hoeft te zijn. Dat je, met de juiste planten, toch prachtige borders kunt maken zonder dat je de hele zomer moet sproeien.
Waarschuwing!
De planten die ik hierboven beschrijf zijn zeer droogtebestendig. Ze hebben niet veel water nodig maar houd in de gaten dat geen enkele plant helemaal zonder water kan. Je kunt ze dus niet zonder meer aan hun lot overlaten.
Om optimaal droogtbestendig te zijn, moeten planten bovendien goed geworteld zijn. Zeker wanneer je in het voorjaar hebt geplant, zal dat het eerste jaar nog niet het geval zijn. Je zult ze dan toch iets meer water moeten geven.
TIP
De gravelgarden van Beth Chatto in het Engelse Essex is wereldberoemd. Deze tuin is nog nooit gesproeid (ook niet in de hete en droge zomer van 2018!). Hoe zij de tuin heeft aangelegd en welke planten ze heeft gebruikt, lees je in haar boek 'Drought-resistant planting'. Het boek is in de Nederlandse vertaling alleen nog tweedehands te koop, maar de Engelse versie is prima leesbaar als je een beetje vertrouwd bent met het Engelse tuinjargon.
KLIK HIER voor meer informatie of om het boek te bestellen.
Ook interessant:
Bewaar op Pinterest:
Abonneren
Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame!
