Hoe je meeldauw kunt voorkomen met melk

Meeldauw, ook wel de witziekte genoemd, is een schimmelaantasting van planten. Als je op droge zandgrond tuiniert ben je ongetwijfeld bekend met dit fenomeen. Meeldauw komt op lichte droge grond namelijk vaker voor dan op de wat zwaardere grondsoorten die beter vocht vasthouden.

Wat is meeldauw? 

Meeldauw is een oppervlakkige aantasting van planten waarbij op het blad wit/grijze meelachtige stippen verschijnen die geleidelijk steeds groter worden. Meeldauw is een schimmel. Schimmels zijn lagere plantensoorten die zelf geen blad, stengels of wortels hebben. Ze hebben daarom een “gastheer” nodig die ze van hun natje en hun droogje voorziet. 

Het witte "poeder" dat je ziet, zijn de sporendragers waarmee de schimmel zich uitzaait. Die sporen ontkiemen ook weer op het blad van de plant waardoor het hele blad uiteindelijk bedekt wordt met een schimmellaag. Daardoor stopt de fotosynthese en sterft het blad af. Ook de andere delen van een plant zoals de stelen en de vruchten (van bijvoorbeeld aardbeien) kunnen aangetast worden.

Echte en valse meeldauw 

Er zijn twee soorten meeldauw: echte en valse meeldauw. Bij echte meeldauw zit de schimmel op de bovenkant van het blad. Bij valse meeldauw zit de schimmel op de onderkant van het blad. Bij valse meeldauw zie je aan de bovenkant van het blad geen wit/grijze stippen maar wel gele vlekken.

Te nat of juist te droog?

Bij een schimmel denk je al gauw dat vocht het probleem is maar dat is bij echte meeldauw niet het geval. Echte meeldauw breidt zich juist explosief uit onder droge omstandigheden en bij warm weer. De optimale temperatuur voor deze schimmel ligt tussen de 15 en 27 °C. 

Het begint meestal in juni maar in een warm voorjaar kan dat ook al eerder gebeuren. Grote overgangen in het weer werken echte meeldauw in de hand, vooral als de verschillen in dag en nachttemperatuur groot zijn. Als het veel regent spoelen de sporen van het blad en stopt de aantasting. Zo’n zomerse plensbui is dus dubbel goed voor je planten: ze kunnen lekker drinken en worden tegelijkertijd verlost van hun parasieten.

Valse meeldauw is een ander verhaal. Deze schimmel voelt zich juist bijzonder happy in vochtige en koele omstandigheden. Een hoge luchtvochtigheid, bewolkt weer en natte condities (blad dat niet opdroogt) spelen de valse meeldauw in de kaart.

Welke planten hebben last van meeldauw?

Zowel sierplanten, moestuinplanten als bomen kunnen last hebben van meeldauw. Ik beperk me hier tot de sierplanten. Wanneer je tuiniert op droge grond moet je er rekening mee houden dat de volgende planten gevoelig kunnen zijn voor meeldauw:

• Amelanchier Lamarckii (krentenboompje) 
• Aquilegia (akelei) 
• Aster 
• Begonia 
• Clematis 
• Delphinium (ridderspoor) 
• Echinops ritro (kogeldistel) 
• Helianthus (zonnebloem) 
• Kamperfoelie 
• Monarda (bergamotplant) 
• Phlox 
• Rozen 
• Salvia nemorosa 
• Veronica spicata (ereprijs) 

Voor asters geldt dat de ene soort er wat meer last van heeft dan de andere. Echt helemaal meeldauwvrij zijn ze meestal niet maar als het er pas laat in het seizoen inkomt, maak ik me er niet druk om. 

Met de laagblijvende Aster dumosus ‘Jenny’ had ik een slechte ervaring (deze zat half juli al vol meeldauw). De zomerbloeiende Aster frickartii ‘Mönch’ is volgens mij zo goed als meeldauwvrij.  Hetzelfde geldt voor de najaarsasters Aster novae-angliae 'Andenken an Alma Pötschke', Aster novae-angliae 'Violetta' en Aster dumosus 'Herbstgruss' vom Bresserhof'.

Met Phlox, Monarda en rozen ben ik in mijn tuin helemaal gestopt. In een droog jaar was het blad in juli al bedekt met een dikke schimmellaag. Het probleem met deze planten is dat ze eigenlijk niet geschikt zijn voor droge grond (zie ook mijn blogpost 'Planten die niet echt geschikt zijn voor droge grond').

Aster novae-angliae 'Andenken an Alma Pötschke' is meeldauwresistent.

Een natte zomer en toch meeldauw? 

Gek genoeg zijn er ook planten die juist in natte jaren last hebben van meeldauw. Droogteresistente planten hebben in droge jaren geen last van meeldauw. Ze floreren bij warm en droog weer. Maar als het niet zo zonnig is en vaak regent, hebben ze wel last van meeldauw. Ik denk dat dat komt omdat planten die in niet-ideale condities moeten groeien, minder weerstand hebben tegen ziekten. 

Planten waarbij dit geldt zijn:

• Hylotelephium voorheen Sedum telephium (hemelsleutel);
• Stachys byzantina (ezelsoor);
• Salvia nemorosa (bossalie);
• Salvia officinalis (keukensalie). 

Meeldauw op hylotelephium

Hoe kun je meeldauw bestrijden?

Meeldauw is bijna niet te bestrijden, voorkomen is dus beter dan genezen:

• Kies resistente soorten en planten die niet gevoelig zijn voor meeldauw. Wij hebben ons krentenboompje Amelanchier Lamarckii bijvoorbeeld vervangen door Amelanchier alnifolia 'Obelisk', deze laatste is niet gevoelig voor meeldauw. En wees eerlijk: waarom zou je Phlox of Monarda planten als je van tevoren weet dat er toch elk jaar meeldauw in komt? Er zijn genoeg andere mooie zomerbloeiers die er geen last van hebben; 

• Geef op tijd water, laat planten die gevoelig zijn voor (echte) meeldauw met name in het voor- en najaar niet teveel uitdrogen; 

• Geef water over de grond en niet op het blad (op nat blad kiemen schimmelsporen sneller); 

• Breng een mulchlaag aan rondom de voet van de plant. Daardoor blijven de wortels koel en wordt het vocht beter in de bodem vastgehouden. Je kunt mulchen met allerlei materialen zoals compost, cacaodoppen of boomschors. Zorg dat je de grond goed nat maakt voordat je de mulch aanbrengt; 

• Als je Phloxen en Asters tussen halfmei en de langste dag (21 juni) voor de helft terug knipt (Chelsea chop) krijgt meeldauw veel minder kans. Ze bloeien dan iets later maar ook rijker; 

• Spuit je meeldauwgevoelige planten regelmatig met een oplossing van 40% magere melk en 60% water. Doe dit bij zonnig weer elke tien dagen. De eiwitten in de melk remmen de ontwikkeling van de meeldauwschimmels. Onderzoek van de Wageningen Universiteit heeft uitgewezen dat het echt helpt;

• Mesten met kalk of lavameel versterkt de celwanden, zodat het lastiger is voor de schimmel om de bladeren binnen te dringen. Geef liever niet te veel stikstof aangezien dit meeldauw juist bevordert (check het percentage N van de meststof die je gebruikt) en vermijd overbemesting; 

• Als je een houtkachel of open haard hebt, kun je ook de houtas uit de kachel gebruiken om  meeldauw te voorkomen. Houtas bevat namelijk veel kalk. Er zijn dan wel een paar dingen waar je rekening mee moet houden (in dit blog lees je er meer over). 

• Als je toch meeldauw in je planten krijgt (in sommige jaren valt het gewoon niet te vermijden), ruim dan het afgevallen blad op en knip de aangetaste delen van de plant zoveel mogelijk weg. Mijn akelei krijgt elk jaar meeldauw, maar gelukkig altijd pas na de bloei. Ik knip de plant dan net boven de grond af. Binnen no-time groeit er nieuwe pluk frisgroen en meeldauwvrij loof op. Probleem opgelost;   

• Gooi resten van aangetaste planten liever niet op de composthoop maar voer ze af via de GFT kliko om verdere verspreiding van de sporen in je tuin te voorkomen. 

Even nuanceren

Je leest soms dat planten dood gaan van meeldauw. Ik heb dat eerlijk gezegd nog nooit meegemaakt. Mijn vaste planten hebben het altijd overleefd. Aan het einde van het seizoen in het late najaar zien ze er soms miserabel uit en zou je er geen kwartje meer voor geven maar in het voorjaar komen ze fris en fruitig weer tevoorschijn en groeien en bloeien als nooit tevoren. Het krentenboompje Amelanchier lamarckii, dat we jarenlang hebben gehad, zat elk jaar onder de meeldauw maar dood ging het niet.

Aangeraden wordt om aangetaste plantenresten niet te composteren, maar af te voeren met het GFT afval. Geheel tegen deze regel in heb ik uit gemakzucht wel eens wat door meeldauw aangetaste plantenresten in mijn compostvat gegooid omdat ik geen zin had om het allemaal te scheiden. Dit heeft in mijn tuin in elk geval niet geleid tot een enorme explosie van meeldauw.

TIP

Als tuinliefhebber ben je blij wanneer alles groeit en bloeit. Maar soms gaat het fout. Het blad wordt geel of is aangevreten. Vaak is rustig afwachten de beste optie, de natuur lost veel problemen zelf op. Soms moet je meteen iets doen om erger voorkomen. Maar wat dan? In dit boek van Bärbel Oftring lees je hoe je je tuin met natuurlijke plantbeschermingsmiddelen gezond houdt.  

KLIK HIER voor meer informatie of om het boek te bestellen. 

Ook interessant 

• Het kan: Phloxen zonder meeldauw! 
• Ecologisch bladluizen bestrijden 
• Hoe kun je de verwelkingsziekte (verticillium) bestrijden?  

Bewaar op Pinterest:

Abonneren 

Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame! 

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.