Tuinieren op zandgrond

Pycnanthemum, bergmunt in het Nederlands, is een relatief onbekende borderplant maar eentje die wel steeds populairder aan het worden is. Dat geldt met name voor Pycnanthemum muticum omdat deze plant vaak toegepast wordt door Piet Oudolf. Bergmunt is een borderplant die je gemakkelijk over het hoofd ziet. Hij blijft vrij laag, heeft bescheiden bloemen en bloeit niet in uitbundige kleuren. Het is beslist niet zo'n plant waarbij je tuinbezoek meteen om stekjes begint te zeuren. Waarom zou je zo'n plant dan toch zou willen hebben? Dat ga ik je in dit blog uitleggen.    Een kruising tussen munt en Monarda  Pycnanthemum is afkomstig uit Noord-Amerika. De Hessenhof omschrijft deze plant als een kruising tussen munt en Monarda. Dat klinkt in mijn oren niet echt als een aanbeveling. Munt is een onverbeterlijke woekeraar en monarda's zitten op droge zandgrond altijd onder de meeldauw.  Gelukkig is dat bij deze plant niet het geval. Hoewel Pycnanthemum nauw verwant is aan munt...

Ik weet al heel lang dat je vaste planten regelmatig moet verjongen, maar eerlijk gezegd zag ik het niet als prioriteit. Mijn planten bloeiden toch wel en daardoor kreeg het verjongen eigenlijk nooit de aandacht die het verdient.   Hoe belangrijk het verjongen van vaste planten is, werd mij duidelijk toen ik afgelopen zomer een bezoek bracht aan de Vlinderhof . Deze tuin, die door Piet Oudolf is ontworpen, maakte veel indruk op mij door de rust en harmonie van de totale compositie.  Van Karin Laarakker, één van de vrijwilligers die deze tuin bijhouden, leerde ik dat naast de plantenkeuze, een gedegen onderhoudsplan de basis vormt. Om vaste planten en siergrassen in optimale conditie te houden, worden ze in de Vlinderhof regelmatig verjongd en dat gebeurt volgens een strikt schema.  Verjongen, wat houdt dat in?  Planten verjongen wil zeggen dat je een plant oprooit, in stukken verdeelt en opnieuw uitplant.  Kleinere planten en planten met een los wortelgeste...

Bij het combineren van planten denkt iedereen als eerste aan kleur. Het is zeker waar dat kleur belangrijk is bij het ontwerpen van een border, maar vorm en structuur zijn misschien nog wel belangrijker.  Door je beplantingsplan in de eerste plaats te baseren op vorm en structuur, zul je ontdekken dat planten veel meer te bieden hebben dan kleur alleen. Dit betekent dat je ook rekening houdt met de vorm van de bloemen, de vorm en textuur van het blad en de vorm van de plant als geheel. Geen geringe opgave voor een amateur tuinontwerper! De kans dat het niet ineens goed gaat, is dan ook best groot.  Toen ik mijn " Piet Oudolf border " aanlegde was mijn eerste poging verre van geslaagd te noemen. Meestal maak ik geen foto's van mijn fiasco's. Ik word liever niet aan mijn fouten herinnerd, maar deze keer heb ik dat wel gedaan. Je ziet hem hieronder.  Eerste poging geen succes  Wat is er mis met deze border?  Het duurde even voordat ik in de gaten had wat er mis was...

Een tuin gaat niet alleen over bloemen. Als je een tuin met een natuurlijke uitstraling wil, dan is siergras eigenlijk onmisbaar. Veel grassen bewegen op het minste briesje wind. De meeste grassen (niet allemaal) zijn laat in het seizoen op hun best en zorgen ook in de winter voor kleur en structuur. En, ook niet geheel onbelangrijk als je op droge zandgrond tuiniert: siergrassen zijn sterk, hebben weinig nodig en verdragen veel droogte.  Maar hoe verwerk je siergras in je tuin zodat het een mooi, natuurlijk ogend, geheel vormt met de rest van de beplanting? Dat is iets waar ik zelf jaren mee geworsteld heb. Aanvankelijk plantte ik wat plichtmatig hier en daar een pol gras tussen de vaste planten maar al snel werd duidelijk dat dat niet de weg was. De bijzondere kwaliteiten van gras zoals weelderigheid, transparantie en beweging, komen dan niet tot hun recht.  In een tweede poging besloot ik om het siergras in een acht-vormige slinger te planten door twee tegenover elkaar gele...

Elke border heeft structuurplanten nodig. Structuurplanten zijn planten met een sterke uitstraling. Door hun omvang, hun uitgesproken structuur of opvallende bloeiwijze overheersen ze visueel de beplanting. Je oog wordt er als het ware direct naartoe getrokken. Het zijn de gangmakers van je tuin, maar toch werkt een border met alleen maar structuurplanten niet.  Waarom niet? Zie het als een gezelschap van mensen. Wanneer je heel veel sterke persoonlijkheden bij elkaar brengt, proberen al die ego's de aandacht voor zichzelf op te eisen en wordt het niet echt gezellig. Een goed gezelschap heeft ook toehoorders nodig, mensen die gewoon gezellig meegaan met de flow.  In de border vervullen de 'gatenvullers' die rol. Naast structuurplanten heb je daarom ook gatenvullers nodig.  Wat zijn gatenvullers?  Gatenvullers, dat klinkt een beetje onsympatiek. Bijna alsof we het hier over derderangs planten hebben maar dat is zeker niet het geval. Gatenvullers zijn juist heel belang...