Boom bloeit een tweede keer: goed of slecht nieuws?
Je sierkers of appelboom, die normaliter in het voorjaar bloeit, bloeit eind september ineens nog een keer. Wat is er aan de hand? Moet je blij zijn met deze onverwachte bonus of juist niet?
Het fenomeen dat een boom of struik nog een tweede keer bloeit in een andere jaargetijde dan normaal, staat bekend als 'noodbloei'. In dit blog kun je lezen wat het inhoudt, waarom het optreedt en wanneer je je zorgen moet maken.
Wat is noodbloei?
Bij noodbloei lopen bloemknoppen uit die in hetzelfde groeiseizoen zijn aangelegd. Bomen en heesters die normaal gesproken alleen in het voorjaar bloeien, bloeien dan ineens nog een tweede keer in de zomer of in het najaar.
Noodbloei is de ultieme poging van een boom of struik onder stress om met zijn laatste krachten alsnog te zorgen voor een nieuwe generatie nakomelingen (bron: Nederlandse Dendrologische Vereniging).
Wat veroorzaakt noodbloei?
Noodbloei kan verschillende oorzaken hebben. Bomen en struiken kunnen voor de tweede keer in een jaar gaan bloeien in de volgende situaties:
- Beschadiging: de boom is flink beschadigd als gevolg van bijvoorbeeld een storm, ondeskundig snoeien of door verplanten.
- Ziekte: de boom is sterk verzwakt door een ziekte of aangetast door insecten;
- Droogte: de boom is sterk verzwakt door een lange periode van droogte of een daling van het grondwaterpeil;
- Weersomstandigheden: door ongebruikelijke warme of koude periodes kan de hormoonhuishouding van een boom van slag raken. Bij een late vorst na de voorjaarsbloei kan er bijvoorbeeld nog een tweede bloei volgen.
Daarnaast is er ook een genetische factor. Sommige bomen zijn van nature gevoeliger voor bloeien buiten het seizoen dan andere.
Hoe planten het spoor bijster raken
Wij nemen via ons zenuwstelsel waar wat er in de buitenwereld gebeurt. We gebruiken onze ogen, oren, reuk en tastzin om de wereld om ons heen waar te nemen. Planten hebben geen zenuwstelsel maar ze reageren net als wij op prikkels vanuit de omgeving. Bij planten worden die doorgegeven via hormonen.
Die hormonen worden op een bepaalde plek in de plant aangemaakt in reactie op bijvoorbeeld de temperatuur, de hoeveelheid licht, de lengte van de dagen en de vochtigheid. De planthormonen zorgen dat die signalen worden doorgegeven aan de cellen in de plant die de groei en de ontwikkeling van vruchten en zaden regelen.
Als een plant het spoor bijster is, is dat omdat de informatie vanuit de buitenwereld verwarrend is. Je ziet dat vaak bij planten die in kassen gekweekt zijn. Die bloeien op een ander moment dan de natuur het bedoeld had.
Ook weersomstandigheden zoals late nachtvorsten, abnormaal warme dagen laat in het najaar, of een afwisseling van extreem warme en koude perioden, kunnen ervoor zorgen dat een plant van het padje af is.
Bij welke planten komt noodbloei voor?
Noodbloei is vooral iets wat je ziet bij houtige gewassen (bomen en heesters) zoals:
- Fruitbomen (appel, peer, kers, pruim);
- Sierkersen en sierappels;
- Lijsterbes;
- Judasboom;
- Meidoorn;
- Rozen.
Een enkele keer zie je noodbloei ook bij hortensia's en vlinderstruiken. Noodbloei kan zelfs bij vaste planten optreden.
Noodbloei bij vaste planten
Sommige vaste planten, zoals Salvia nemorosa en Salvia verticillata, kennen van nature een tweede bloei. Dat is dan geen noodbloei. De plant is "geprogrammeerd" om dit te doen. Die tweede bloei is doorgaans wel minder indrukwekkend.
Wanneer de eerste bloei van een Salvia door weersomstandigheden slecht was, bijvoorbeeld omdat het te koud, te nat of te droog was, kan de tweede bloei extra rijk zijn. Net zo goed als de eerste bloei in een normaal jaar. Dat is dan wél een vorm van noodbloei.
Bij sommige vaste planten die normaliter niet doorbloeien, zoals riddersporen, kun je een tweede bloei forceren door de plant direct na de bloei af te knippen. Die tweede bloei is dan in feite noodbloei. De plant verliest alle bloemen die hadden moeten zorgen voor de voortplanting. Wanhopig perst hij er daarom nog een tweede bloei uit. Tuinieren heeft soms veel weg van een oefening in plantje pesten.
 |
| Riddersporen (foto: Aravind Reddy Tarugu op Unsplash) |
Moet je je zorgen maken over noodbloei?
Noodbloei bij vaste planten is niet zo spannend. Als de omstandigheden verbeteren, zal de plant in het volgende jaar weer normaal bloeien. In het slechtste geval legt de plant het loodje en dan koop je voor een paar Euro een nieuwe.
Anders is het met bomen en struiken. Als een volwassen boom of struik wegvalt, is dat vaak een enorme aderlating voor de tuin. Het duurt jaren voordat een nieuwe boom of struik weer net zo groot is.
Wanneer moet je je zorgen maken als een boom of struik noodbloei vertoont? Dat hangt er vanaf. Als de noodbloei het gevolg is van ongebruikelijke weersomstandigheden, is er niet zo veel aan de hand. De boom of struik hervindt dan vanzelf zijn normale ritme.
Het is een ander verhaal als de noodbloei het gevolg is van beschadiging, ziekte, langdurige droogte of een daling van het grondwaterpeil. De bloei is altijd, ook in gunstige omstandigheden, een fikse aanslag op de energiereserve van een boom of struik. Wanneer een boom of struik, die toch al ernstig verzwakt was, voor de tweede keer in een jaar gaat bloeien, kan dat zomaar de genadeklap zijn.
Ook zal de bloei in het volgende voorjaar een stuk minder zijn wanneer de boom een tweede keer gebloeid heeft. Na de noodbloei worden er doorgaans geen nieuwe knoppen meer gevormd. Bij fruitbomen betekent dit dat je volgend jaar dus weinig opbrengst hebt. Noodbloei is dus eigenlijk nooit goed nieuws 😕.
Wat moet je doen bij noodbloei?
Omdat noodbloei het gevolg kan zijn van verdroging, een ziekte of aantasting is het belangrijk om je boom of struik goed te inspecteren. Dit zijn signalen dat het niet goed gaat met je groene vriend:
- Weinig blad krijgen;
- Omkrullend blad;
- Geel of bruin blad tijdens het groeiseizoen;
- Blad dat vroegtijdig afvalt;
- Scheuren en gaten in de schors;
- Zwellingen en bulten op de schors;
- Zwammen aan de voet of op de stam;
- Zwarte draden op de stam;
- Veel insecten of larven op de stam/takken;
- Sterk verminderde groei, weinig vruchten;
- Veel dood hout en takken die gemakkelijk afbreken.
Als een boom heel belangrijk voor je is, kun je de hulp inroepen van een boomchirurg. Een boomchirurg houdt zich bezig met snoeien, het behandelen van boomziektes, bomen rooien en adviseren over boomverzorging. Hij kan je vertellen wat je moet doen en of een boom nog te redden is.
Klimaatverandering en noodbloei
Je ziet noodbloei de laatste jaren steeds vaker. Waarschijnlijk is dat het gevolg van klimaatverandering. Doordat er meer hittegolven en langere perioden van droogte zijn, schieten bomen en struiken als gevolg van droogtestress steeds vaker in de overlevingsmodus.
Dat is iets om rekening mee te houden. De belangrijkste tip is dat je je plantgoed klein moet kopen. Het lijkt geweldig om je tuin op te planten met grote heesters en bomen. Je hoeft dan niet jarenlang te wachten tot alles is ingegroeid. Maar als je een droogtebestendige tuin wilt, is dit geen goed idee. In mijn blog over droogtebestendig tuinieren leg ik uit waarom niet.
Foto boven dit blog: Alisa Lokalova on Unsplash
Ook interessant
- De beste tijd om bomen te snoeien (niet wat je denkt)
- Maak jezelf en de bijen blij met deze winterbloeiers
- 9 mooie en sterke heesters voor een tuin op zandgrond
Bewaar op Pinterest:
Abonneren
Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame!
Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.
