10 planten die niet mogen ontbreken in een Piet Oudolf tuin

Ik denk niet dat ik overdrijf als ik zeg dat Piet Oudolf de meest geliefde landschaps- en tuinontwerper van de afgelopen vijftig jaar is. 

Zijn geheim? De planten! Oudolfs tuinen zijn uniek door hun beplanting die grotendeels bestaat uit vaste planten en siergrassen met een natuurlijke uitstraling. Het zijn tuinen die in alle seizoenen iets te bieden hebben. Zelfs in de winter!

 

Piet Oudolfs plantenlijst 

Een wijd verbreid misverstand is dat er ergens een (geheime) plantenlijst bestaat waarmee je moeiteloos je eigen Oudolf tuin in elkaar knutselt. Maar als er al zo'n plantenlijst bestaat, dan zit die waarschijnlijk alleen in het hoofd van Oudolf. 

Door tientallen jaren van onderzoek en experimenteren, heeft hij zo'n omvangrijke plantenkennis opgebouwd dat die zich niet zomaar laat vangen in een simpele lijst. Hoe het dan wel werkt? De omgeving is bij Oudolf altijd het uitgangspunt. Bij het ontwerpen van de New York Highline (een park op een verhoogde spoorlijn) liet hij zich bijvoorbeeld inspireren door de begroeiing die na jaren van verwaarlozing vanzelf was ontstaan tussen de oude spoorrails. 

Zelf zegt hij hierover in een interview met National Geographic: "ik denk in eerste instantie niet in planten, maar in beelden. Ik zie bijvoorbeeld een Europese weide of Amerikaanse prairie - twee heel verschillende beelden. Verder kun je denken aan sober en complex. Als ik een paar van die beelden combineer, heb ik een beeld waarmee ik aan het werk ga". 

Een kant-en-klaar recept voor een Oudolf tuin, waarbij je zoveel van dit en zoveel van dat plant, bestaat dus niet. Maar er zijn wel planten die Oudolf graag en veel gebruikt en die je in bijna al zijn parken en tuinen tegenkomt. Hieronder heb ik er tien voor je verzameld.

 

1. Amsonia 

Amsonia, de stermaagdenpalm, bloeit in het voorjaar met lichtblauwe bloemen. De bloei is zeker niet onaantrekkelijk maar dat is niet waar het om gaat bij deze plant. Zeker zo zwaar telt het smalle gepunte blad dat mooi op de wind beweegt en in het najaar prachtig goudgeel verkleurt. 

Er zijn maar weinig vaste planten met zo'n mooie herfstverkleuring die ook nog eens relatief lang stand houdt. Zelfs in de winter zorgt Amsonia voor sfeer met haar zilverkleurige winterskelet. Geen wonder dus dat de Amsonia in vrijwel alle Oudolf tuinen een plekje gevonden heeft. Van de Vlinderhof in Vleuten en Hauser & Wirth in Somerset tot de New York Highline en de Lurie garden in Chicago.

De door Oudolf geprefereerde soort is Amsonia hubrichtii. Maar kies gerust een andere als je deze niet kunt vinden, ze zijn allemaal mooi en de soorten verschillen onderling niet zo heel veel. Meer weten over deze prachtige plant? Lees dan ook mijn blog 'Amsonia, bleekblauwe schoonheid' (dan kun je meteen ook de herfstkleur zien). 

Amsonia cilliata 

2. Echinacea 

Ik geloof niet dat ik ooit een Oudolf tuin gezien heb waar geen Echinacea's in stonden. Geen wonder want het zijn waardevolle planten. Omdat ze prachtig zijn, maar ook omdat ze veel bijen en vlinders aantrekken. De Echinacea komt oorspronkelijk uit Noord-Amerika. 

Soorten die Oudolf gebruikt zijn onder meer Echinacea purpurea 'Magnus' (de "gewone" donkerroze), Echinacea pallida 'Hula dancer' en Echinacea purpurea 'Fatal attraction'. Ook witbloeiende soorten zoals Echinacea purpurea 'Jade' (met een groen hart) en 'Green edge' (wit met een zweem van groen) behoren tot zijn plantenpalet. 

Echinacea 'Fatal attraction' 

Echinacea pallida 'Hula dancer' oogt het meest natuurlijk. Deze Echinacea heeft spinachtige bleekroze straalbloemen die elegant afhangen. Een prachtige plant voor transparante doorkijkjes. 'Hula dancer' houdt van  kalkrijke grond. Op onze nogal zure zandgrond (pH 5,1) wilden ze jammer genoeg niet groeien. 

'Fatal attraction' werd door Oudolf zelf gewonnen in zijn tuin in Hummelo. Deze plant heeft een intensere kleur dan de andere twee. De dieproze bloemen steken mooi af tegen de donkere stengels. Zelf vind ik Echinacea purpurea 'Magnus' nog steeds de mooiste. 

Echinacea purpurea 'Magnus' 

3. Eupatorium 

Eupatoriums zijn grote planten met grof blad en grote bloemschermen. De lieveling van vlinders en bijen. Het zijn hele sterke planten. In Oudolfs boek 'Droomplanten' wordt hierover geschreven: "ze zijn zó sterk dat ze bijna mishandeld moeten worden om slecht te groeien." Het zijn planten die pas laat in het seizoen beginnen te groeien. Het duurt soms wel tot eind april voordat je de nieuwe scheuten ziet. 

Soorten die Oudolf in zijn tuinen toepast zijn onder meer: Eupatorium maculatum 'Album' (wit), Eupatorium maculatum 'Snowball' (ook wit), Eupatorium maculatum 'Atropurpureum' en Eupatorium maculatum 'Purple bush' (beide roze).  

Heel indrukwekkend is 'Atropurpureum', een plant die op vochtige grond meer dan 2 meter hoog kan worden. De reusachtige purperen stelen worden zo zwaar dat de plant gaat overhangen als hij nat regent. Afsteunen is dus wel een 'must'. 'Purple bush' blijft iets compacter maar is in mijn ervaring iets minder droogtebestendig. 

Andere soorten zijn Eupatorium cannabinum 'Album'. Een plant die zich flink uitzaait, maar die kennelijk zo mooi is dat je dat voor lief neemt. Ik heb het tot nu toe aan me voorbij laten gaan. Eupatorium rugosum 'Chocolate' heeft donkerbruin blad met witte bloemen en Eupatorium rugosum 'Snowball' bloeit zuiverder wit. 

Eupatoriums zijn eigenlijk planten voor vochtige grond. De inheemse versie zie je in slootkanten groeien. In mijn blog 'Eupatorium, een feest voor vlinders en bijen' lees je meer over Eupatoriums op droge zandgrond.

Eupatorium Maculatum 'Purple bush' 

4. Helenium 

Helenium is een ijzersterke en onderhoudsarme borderplant die lange tijd oubollig werd gevonden vanwege de (te?) overdadige bloei en opvallende kleuren. De gele, oranjebruine en (roest)rode bloemen passen niet in de moderne kleurenschema's met veel pastels. 

Oudolf maakte de Helenium weer populair door hem te combineren met siergrassen en andere prairieplanten. Dat is ook de natuurlijke setting voor deze plant want de Helenium is afkomstig van de Noord-Amerikaanse prairie. 

Soorten die Oudolf toepast zijn: Helenium 'Moerheim beauty' (roestrood), Helenium 'Rubinzwerg' (rood),  Helenium 'Rubinkuppel (roodbruin), Helenium 'Kupferzwerg' (oranjebruin) en Helenium 'Zimbelstern' (geel). Helenium autumnale 'Die Blonde' relatief kleine frisgele bloemen en is wat minder grof dan de andere.

Feitelijk maakt het niet zoveel uit welke Helenium je kiest. De verschillende soorten lijken veel op elkaar en lelijke zijn er volgens mij niet. 

Helenium 'Crimson beauty', de lichtgele plant op de achtergrond is Solidago 'Golden mosa'  
(ook een Oudolf plant). Het blauw is Nepeta faasinii 'Walker's low' (kattenkruid). 

5. Panicum virgatum (vingergras) 

Panicium virgatum (vingergras) is een siergras dat Oudolf graag toepast. Het is een gras dat in het voorjaar heel langzaam op gang komt. Het kan wel tot eind mei duren voordat er een behoorlijke pol groen loof te zien is. Een gras dat dus heel geschikt is om er voorjaarbloeiende bollen tussen te planten.  

Camassia leichtlinii is de bol die Oudolf daarvoor graag gebruikt. Dit is een bol die vochtige grond nodig heeft. Ik heb in mijn tuin op droge zandgrond ook Camassia's geprobeerd. Enkele maanden na het planten waren ze spoorloos verdwenen.  

Tuinier je op droge grond, dan zijn blauwe druifjes een betere keus. Het door Oudolf geprefereerde blauwe druifje is Muscari armeniacum 'Valerie Finnis' met porseleinblauwe bloemen.  

Camassia leichtlinii (foto bloemenhof bij Kasteel Geldrop)

Oudolf gebruikt veel soorten vingergras in zijn ontwerpen. Panicum virgatum 'Cloud nine' is de imposantste van allemaal. Dit gras vormt een flinke pol staalgrijs blad dat in de nazomer uitbarst in een explosie van meer twee meter hoge fijn vertakte aren. Ik heb deze zelf ook in mijn tuin. Prachtig! Jammer genoeg nooit een foto van gemaakt. 

Andere soorten zijn Panicum virgatum 'Shenandoah', Panicum virgatum 'Heiliger Hain' en Panicum virgatum 'Rehbraun'. Bij deze vingergrassen verkleuren de bladpunten in het naseizoen naar wijnrode tinten die mooi passen bij het kleurenpalet van de herfst. Deze grassen worden ongeveer 1.20 meter hoog. 

'Heiliger Hain' heb ik in mijn tuin opgeruimd omdat het echt lang duurt voor dit gras in het voorjaar begint te groeien. Geduld is niet mijn sterkste eigenschap! Panicum virgatum 'Heavy metal' (ook een Oudolf plant) is wat mij betreft wél een aanrader. Dit gras is ook niet vroeg, maar het begint toch een stuk eerder dan 'Heiliger Hain'. 'Heavy metal' bloeit met open aren die een mooie doorzichtige wolk vormen waarin het licht prachtig wordt gevangen.  

De aren van Panicum virgatum 'Heavy metal' vormen een doorzichtige wolk. Hier tussen
Helenium 'Rubinzwerg (rood) en Rudbeckia fulgida 'Goldsturm' (geel). 

 

6. Persicaria (duizendknoop) 

Duizendknoop in het Nederlands. Niet te verwarren met de beruchte Japanse duizendknoop die de wetenschappelijke naam Fallopia draagt. Niet alle Persicaria's zijn een aanwinst voor de tuin. Sommige woekeren en andere zijn notoire omvallers maar als je de juiste soort kiest heb je een fantastische langbloeiende borderplant waar je veel plezier aan beleeft. 

De door Oudolf aanbevolen soorten zijn onder meer: Persicaria amplexicaulis 'Alba' (wit), 'Firedance' (met bijna lichtgevende rode bloemen), 'Firetail' (wijnrood), 'Rosea' (heel lichtroze) en 'Orangefield' (oranjeroze). Persicaria bistorta subsp. carnea bloeit met cilindervormige roze aartjes. 

Zoek je iets werkelijk spectaculairs? Kies dan voor Persicaria polymorpha, een reusachtige 2,50 meter hoge duizendknoop die bloeit met roomkleurige bloemen in forse pluimen. Ik heb hem zelf nooit in mijn tuin gehad omdat ik vermoed dat zo'n grote plant (te) veel water nodig heeft. 

In mijn eigen tuin heb ik Perscicaria amplexicaulis 'Taurus' geplant. Deze soort wordt zo'n anderhalve meter hoog. Hij heeft steun nodig om overeind te blijven. Daarom zal hij de lijst van Oudolf nooit gehaald hebben. Toch vind ik het een heerlijke plant vanwege de lange bloeitijd (vanaf juli tot en met oktober) en de overvloed aan rode bloemen. Wij plaatsen er wat van die halfronde rekjes omheen om de boel overeind te houden. Planten tussen sterke buren, helpt ook. 

In mijn blog 'Perscaria, een aanwinst voor de najaarstuin', lees je meer over de verschillende soorten Persicaria.

Perscicaria amplexicaulis 'Taurus'

7. Sesleria autumnalis 

Sesleria autumnalis is een vaste waarde in elke Oudolf tuin. Het is een prachtig siergras dat, in tegenstelling tot veel andere siergrassen, al vroeg in het seizoen begint uit te lopen. 

Dit gras is halfwintergroen en heeft het hele seizoen een bijna lichtgevende frisgroene kleur die je vooral met het voorjaar associeert. Mits het genoeg zon krijgt. Op plekken met veel schaduw is het loof donkergroen van kleur. Volle zon dus! 

Sesleria bloeit met witte aren die meer op bloemen dan op grasaren lijken. Heel bijzonder. Oudolf gebruikt dit gras in veel tuinen, zoals Hauser & Wirth, om de ruimte tussen groepen vaste planten op te vullen (matrixbeplanting). Ook langs de New York Highline en in de Lurie garden, zie je grote groepen van dit gras. 

Sesleria autumnalis 

 

8. Salvia's  

Als Oudolf salvia's plant, plant hij er niet een paar. Zowel in de Lurie garden in Chicago als in het Dreampark van het Zweedse Enköping, liet hij een rivier van blauwe en paarse Salvia's aanplanten. 

Zoveel ruimte is er in de doorsnee achtertuin meestal niet, maar wat je hiervan kunt leren is dat de Salvia vooral effectief is in grote groepen. Zelf plant ik van forse Salvia's, zoals Salvia sclarea, altijd minimaal drie stuks. De kleinere nemorosa soorten plant ik in groepen van zeven stuks of meer. 

Oudolf combineert in zijn Salvia rivieren meerdere soorten. In de Lurie garden gebruikte hij onder meer Salvia sylvestris 'Blue hill' (blauw) en Salvia nemorosa 'Mainacht' (paars). In Enköping gebruikte hij Salvia nemorosa 'Caradonna', Salvia sylvestris 'Blauhügel' en Salvia sylvestris 'Rugen'.  In zijn boek 'Planten voor morgen' zag ik ook een combinatie van paarse Salvia met de blauwe Nepeta faasinii 'Walker's low'. Ook een geslaagde combinatie. 

Een speciale Salvia, die Oudolf zelf gekweekt heeft, is Salvia nemorosa 'Dear Anja'. Een vrij hoge wijd vertakte plant die blauw bloeit. Over deze salvia schreef ik eerder het blog 'Dat moest wel een fantastische plant zijn'. 

Salvia nemorosa 'Dear Anja' (het licht gekleurde siergras is Stip tenuissima 'Pony tails',
ook een Oudolf plant). 

9. Sanguisorba 

Sanguisorba, een plant die in het Nederlands luistert naar de naam pimpernel, is een plant die door Oudolf aan de vergetelheid is ontrukt. De plant werd honderd jaar geleden al gekweekt maar was aan de kant geschoven vanwege zijn 'te wilde' uiterlijk. 

Oudolf heeft de plant opnieuw geïntroduceerd. Nu wordt Sanguisorba tot de toppers van de nieuwe generatie tuinplanten gerekend. Ze zijn stevig, zeer winterhard, doen het op vrijwel iedere grondsoort, hebben een bijzondere bladvorm en zien er heel natuurlijk uit. De vorm van deze plant is het belangrijkste. Die is uniek en onvervangbaar: hoge stelen met knopvormige bloemen die soms wat afhangen. 

De soorten die Oudolf toepast zijn onder meer: Sanguisorba officinalis 'Red Thunder', Sanguisorba 'Tanna', Sanguisorba canadensis, Sanguisorba 'Blackthorn' en Sanguisorba tenuifolia. Sanguisorba 'Blackthorn' (roze) en canadensis (wit) kun je bewonderen op het Instagram account van Piet Oudolf. Jawel, ook Piet Oudolf is te volgen via Insta!

Geef Sanguisorba een plekje in de volle zon. In de halfschaduw gaan de bloemstengels naar het licht hangen en houd je de plant met geen mogelijkheid overeind. In zijn boek droomplanten schrijft Oudolf over deze planten dat ze het beste gedijen op een vochthoudende bodem. 

Zelf heb ik Sanguisorba tenuifolia 'Purpurea'. Ze staan bij mij in een droge border die de hele dag zon krijgt. Toch doen ze het tot nu toe heel goed. Deze Sanguisorba lijkt dus toch behoorlijk droogtebestendig te zijn! Je ziet Sanguisorba tenuifolia 'Purpurea' op de foto boven dit blog (achter de blauwe bloemen van Agastache 'Blackadder'). 

Het loof van Sanguisorba tenuifolia 'Purpurea' verkleurt in het najaar mooi geel. De plant heeft ook een mooi wintersilhouet maar de afgestorven stelen waaien gemakelijk om. Een luwe plek is daarom beter als je lang wilt kunnen genieten van de wintervorm. Ik zag op Gardeners' World dat de bloemen ook gedroogd kunnen worden. 

10. Veronicastrum virginicum 

Een prachtige hoge rechtopgaande structuurplant. Verwant aan de Veronica maar, in tegenstelling tot die plant, niet gevoelig voor meeldauw. Op droge zandgrond is dat een pluspunt! Het langwerpige blad staat in kransen langs de stengels. Deze plant heeft een aantal jaren nodig om forse pollen te vormen. Je moet dus even geduld hebben, maar dan heb je ook wat! 

Soorten die Oudolf op zijn plantenlijst heeft staan: Veronicastrum virginicum 'Adoration', roze in de knop, maar bloeit lila. 'Diana' (bloeit zuiver wit). Fascination met lilablauwe bloemen, de aren vertonen soms bandvorming (fascinatie) vandaar de naam. 'Lavendelturm' met lichtlila bloemen (níet de kleur van lavendel!), 'Roseum' met lichtroze bloemen en 'Temptation' met licht lilablauwe bloemen. 

De bloemen van de Veronicastrum trekken een menigte hommels aan! Ook goed om te weten: deze planten zijn heel geschikt voor tuinen op arme zandgrond!

Veronicastrum virginicum 

Piet Oudolf, paradijs binnen handbereik

In onderstaande documentaire over Piet Oudolf (55 minuten, Nederlandstalig), vertelt Piet Oudolf zelf over zijn tuinen en zie je veel voorbeelden van zijn beplantingen. Kijk maar eens hoe vaak je bovenstaande planten hierin terugziet! 

Toch graag een plantenlijst? 

Van sommige tuinen die Oudolf heeft ontworpen, is de plantenlijst te vinden op internet:

• Klik hier, voor de plantenlijst van Battery park in New York 
• Klik hier, voor de plantenlijst van de Lurie Garden in Chicago 
• Klik hier, voor de plantenlijst van de New York Highline 
• Klik hier, voor de plantenlijst van de Vlinderhof in Utrecht 

De ultieme plantenlijst is wat mij betreft het boek 'Droomplanten' door Piet Oudolf en Henk Gerritsen. Hierin zijn bijna alle planten verzameld die Piet Oudolf en zijn vrouw Anja in de loop der jaren geselecteerd hebben. In 'Droomplanten' worden meer dan 600 planten beschreven. Het boek bevat ook een groot aantal foto's van de planten en plantcombinaties. 

Klik hier voor meer informatie of om het boek te bestellen. 

Speciaal voor Oudolf fans 

Wist je dat er een nieuw Oudolf boek uit is? Het heet "Oudolf aan het werk" en het is het eerste boek waarin schetsen, ontwerptekeningen en beplantingsplannen verzameld zijn. Het boek gebruikt die tekeningen om zijn werkproces te ontleden en inzichtelijk te maken. 

Aan bod komen projecten als The High Line, de tuinen bij galerie Hauser & Wirth in Somerset en Menorca en de tuin bij restaurant Noma in Kopenhagen, maar ook nooit eerder gepubliceerde privétuinen. 

Klik hier voor meer informatie of om het boek te bestellen. 

Ook interessant

Het werk van Piet Oudolf is een belangrijke inspiratiebron voor mijn eigen tuin. Verschillende van mijn blogs gaan dan ook over de planten en siergrassen die hij gebruikt en de manier waarop hij ze toepast: 

• De Vlinderhof, een Piet Oudolf tuin in Nederland 
• Planten in de stijl van Piet Oudolf 
• Hoe verwerk je siergras in je border? 

Bewaar op Pinterest:

Vond je dit blog nuttig? Klik dan hier om jezelf gratis te abonneren op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen. Wees niet bang, ik ga je niet spammen met reclame! 

   

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.