Roest op stokrozen bestrijden (9 tips!)
Bloeiende stokrozen (Alcea rosea) zijn een prachtig gezicht. Ze hebben een lange bloeitijd en zijn er in allerlei prachtige kleuren. Met hun hoge bloemstelen tillen ze elke border naar een hoger niveau. Heb je een tuin in de cottage garden stijl dan mogen stokrozen eigenlijk niet ontbreken.
Stokrozen houden van goed doorlatende grond en zijn dus heel geschikt voor een tuin op zandgrond. Maar helaas zijn ze ook supergevoelig voor roest, een schimmelziekte. In dit blog kun je lezen hoe je roest in stokrozen kunt voorkomen.
Wat is roest?
Roest is een schimmelziekte. Er verschijnen kleine (ca. 1 mm) roestbruine puistjes aan de onderkant van het blad. Die bruine puistjes bevatten de sporen. Ze worden grijzig van kleur als de sporen verspreid zijn.
Aan de bovenkant krijgt het blad gele en bruine vlekken. Als er genoeg roest op zit, zal het blad helemaal geel verkleuren en afvallen. Roest begint onderin de plant en breidt zich naar boven uit. De schimmels hechten zich aan het blad maar ook op de steel en in het slechtste geval op de bloemkelken.
Roest wordt via sporen door de lucht verspreid. Schimmels hebben zelf geen blad, stengels of wortels. Eigenlijk zijn het helemaal geen planten maar het zijn ook geen dieren. Meer iets er tussenin. Schimmels zijn parasieten. Ze hebben een gastheer nodig om zichzelf te voeden en voort te planten. Jammer genoeg, kiezen ze daarvoor vaak onze tuinplanten uit.
Er zijn verschillende soorten roest en elke soort heeft zijn eigen gastheer. De roest waarvoor stokrozen gevoelig zijn, is de kaasjeskruidroest (Puccinia malvacearum). Ook andere planten in de kaasjeskruid familie, zoals Abutilon, Hibiscus, Lavatera, Malva en Sidalcea, kunnen er last van hebben. Van deze planten zijn de stokroos en Malva moschata volgens mij het meest gevoelig. Op de andere planten heb ik het in mijn tuin in elk geval nog niet gehad.
De sporen van de schimmel kunnen op de wind flinke afstanden afleggen. Zo komen ze vanuit andere tuinen bij jou terecht. Wilde planten, zoals Malva moschata en Malva sylvestris die je vaak in wegbermen ziet, kunnen de sporen ook verspreiden.
Naast kaasjeskruidroest is er ook aardbeiroest, bonenroest, bramenroest, frambozenroest, Mahonieroest, pioenroest, pruimenroest, preiroest en, niet te vergeten, rozenroest.
 |
| Kaasjeskruidroest (Puccinia malvacearum) op de bovenkant van het blad van Malva Moschata. |
 |
| Kaasjeskruidroest, de bruine puistjes op de onderkant van het blad. |
Wat zijn de gevolgen van roest in stokrozen?
Van roest gaan stokrozen meestal niet dood. Ik heb zelf ook roest in mijn stokrozen gehad. Ze bloeiden toch nog heel mooi maar het aangetaste geel met bruine loof was bepaald geen sieraad voor mijn border.
In warme, vochtige zomers kan de schimmel zich explosief vermeerderen. Stokrozen kunnen er dan zoveel last van hebben dat ze slecht groeien en weinig of niet bloeien.
Hoe kun je roest in stokrozen bestrijden?
Zit er eenmaal roest in je stokrozen, dan kom je er vrijwel zeker niet meer vanaf. Voorkomen is dus beter dan genezen. Er zijn verschillende strategieën. De kans op succes is het grootste als je ze allemaal volgt:
1. Kies resistente soorten
Omdat roest zo'n probleem is bij stokrozen, doen kwekers hun best om roest-resistente soorten te kweken. Resistente soorten zijn niet altijd volledig immuun (de schimmel past zich na verloop van tijd aan) maar ze hebben wel veel meer weerstand tegen de schimmel.
Een resistente soort is Alcea rosea 'Antwerp stars'. Andere resistente soorten zijn Alcalthaea x suffrutescens 'Parkrondell', Alcalthaea x suffrutescens 'Parkallee' en Alcalthaea x suffrutescens 'Parkfrieden'. Dit zijn kruisingen van Alcea rosea met de wilde Althaea officinalis (heemst).
Zaai je niet zelf maar koop je planten in het tuincentrum of bij een kweker? Controleer ze dan zorgvuldig op sporen van roest. Laat ze staan als je bruine spikkels op het blad ziet.
Het duurt overigens wel even voor je de besmetting kunt zien. De latente periode, waarbij de plant wél besmet is maar geen zichtbare verschijnselen heeft, varieert tussen enkele dagen en een paar weken (afhankelijk van het weer). Een gave plant is dus geen garantie.
2. Zorg voor optimale groei condities
Sterke gezonde planten hebben meer weerstand tegen ziekten. Stokrozen hebben goed doorlatende grond nodig. Zorg daarom dat de grond waarin ze groeien niet te nat is. Té droog is trouwens ook niet goed.
Tuinier je op arme grond? Zorg dan ook voor voldoende mest. Stokrozen stellen geen hoge eisen aan de grond maar omdat ze flink moeten groeien, hebben ze wel voldoende voedingsstoffen nodig. Geef daarom altijd wat organische mest na het planten.
3. Houd stokrozen uit de buurt van planten die gevoelig zijn
Andere tuinplanten uit de kaasjeskruid familie, zoals Malva moschata, kunnen ook last hebben van roest. Omdat de schimmel zich gemakkelijk verspreidt, kun je stokrozen beter niet in de buurt van deze planten zetten.
 |
| Malva moschata 'Alba' is ook gevoelig voor kaasjeskruidroest |
4. Plant stokrozen niet te dicht op elkaar
Geef de planten een zonnige plek en voldoende lucht. Het is belangrijk dat de zon en wind erbij kunnen zodat natgeregend blad snel op kan drogen. Nat blad creëert de optimale conditie voor de schimmel.
Een goed bewaard geheim is gebruik van gesteentemeel (lavameel of basaltmeel). Als je dit poeder aanbrengt op je planten, blijft het blad droger waardoor roest minder kans heeft (bron: Florum).
5. Voorkom opspattend water
Omdat de sporen van roest meer kans hebben op nat blad, moet je onder bij de grond water geven en niet van bovenaf zodat het blad droog blijft. Een druppel slang is ideaal omdat daarbij geen water opspat. De grond, die sporen van de schimmel kan bevatten, komt dan niet tegen de onderkant van het blad waar de sporen zich kunnen hechten.
Wil je toch sproeien? Doet dit dan vroeg op de dag zodat het blad volledig kan opdrogen voor de zon ondergaat. Opspattend regenwater is ook een probleem. Dat is de reden dat je stokrozen vaak onder een overhangende dakrand ziet staan. Daar valt geen regen! Ook tussen de stenen van een pad of terras zie je vaak de mooiste stokrozen groeien.
6. geef na het planten een dikke laag mulch
Geef je stokrozen een flinke laag mulch! Dit heeft twee voordelen. Ten eerste: doordat de grond minder snel uitdroogt, is de plant sterker en heeft hij meer weerstand tegen de schimmel. Ten tweede: een dikke mulchlaag zorgt ervoor dat sporen in grond niet via opspattend water op het loof terecht kunnen komen.
7. Door roest aangetast blad verwijderen
Zie je het begin van roest? Knip het aangetaste blad dan weg. Het heeft echter geen zin om heel veel blad weg te knippen. De fotosynthese stopt dan en dat put de plant alleen maar verder uit. Zit een plant kop onder de roest? Trek hem dan liever helemaal uit.
Aangetast blad en planten voer je af via de huisvuil kliko. Gooi ze niet op de composthoop want daarmee verspreid je de sporen door de hele tuin.
8. Knip de plant na de bloei bij de grond af
Stokrozen kunnen meerdere jaren achter elkaar bloeien, maar het is beter om ze als tweejarigen te behandelen. Dus direct na de bloeit uittrekken en elk jaar nieuwe zaaien.
Wil je de planten toch laten overwinteren? Knip dan na de bloei in elk geval het loof weg en voer het af. De schimmel overwintert anders op de overgebleven groene bladeren en begint in het voorjaar direct weer sporen te produceren.
Gebleken is dat de schimmel ook kan overwinteren in ondergrondse bladknoppen. Daarom is het verstandig om in het voorjaar de eerste groene scheuten ook af te knippen.
9. Neem geen zaad van aangetaste planten
Roest dringt niet door in de zaden van de stokrozen maar kan wel overwinteren op de schutbladen en andere delen van de bloem. Het is daarom beter om alleen zaad te nemen van planten die niet aangetast zijn of om elk jaar nieuw zaad te kopen.
Kun je spuiten tegen roest?
Er zijn middelen (fungiciden) in de handel waarmee je roest kunt bestrijden. Ze zijn niet altijd effectief (zeker niet bij regenachtig weer) en de behandeling moet een aantal keren herhaald worden. Je kunt ook maar beter goed uitzoeken waarmee je spuit. De werkzame stoffen zijn vaak niet echt gezond of goed voor het milieu.
Difenoconazole bijvoorbeeld kan allergische huidreacties veroorzaken en is giftig voor in het water levende organismen. Tebuconazool is mogelijk kankerverwekkend en kan schade toebrengen aan het ongeboren kind. Zwavel, waarvan vaak gezegd wordt dat het onschadelijk is, doodt behalve schimmels ook insecten. Veel stoffen veroorzaken bij inademing luchtweg irritaties.
Een ander probleem met fungiciden is dat de schimmels op den duur resistent worden. Daardoor ontstaan populaties die met niets meer te bestrijden zijn. Zelf ben ik geen voorstander van bestrijdingsmiddelen in de siertuin. Wij zijn er lang geleden mee gestopt. Als een plant het zonder gebruik van deze middelen niet wil doen, vervangen we hem gewoon voor iets anders.
Wat dan wel?
Wat je wel kunt doen is je stokrozen spuiten met een aftreksel van knoflook. Omdat knoflook van nature zwavelverbindingen bevat, kun je er roest mee bestrijden. Zo maak je het:
- Snijd vijf knoflookbollen in stukken
- Giet er een liter kokend water overheen
- Laat deze "soep" 24 uur trekken
- Giet het aftreksel door een doek om te zeven
- Voeg drie liter water toe en roer goed door, je hebt nu vier liter spuitvloeistof
- Met een drukspuit kun je planten gemakkelijk besproeien
De foto boven dit blog is van Marina Yalanska
Ook interessant
Bewaar op Pinterest:
Vond je dit blog nuttig? Klik dan hier om jezelf gratis te abonneren op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen. Wees niet bang, ik ga je niet spammen met reclame!
