Moet je mieren in je tuin bestrijden? En hoe dan?

Dieren in je tuin is leuk! We doen er dan ook alles aan om het bijvoorbeeld vogels, egels en eekhoorns naar de zin te maken. Ook hommels, bijen en vlinders worden met gejuich begroet, maar voor de meeste andere insecten kunnen we weinig enthousiasme opbrengen. Sommige worden zelfs ronduit gehaat. 

Zelf kan ik het bloed (als ze dat tenminste hebben) van de naaktslakken in mijn tuin wel drinken. Ook mieren genieten de dubieuze eer om hoog te scoren in de top 10 van meest gehate insecten. Er draait een complete bedrijfstak op het bestrijden van de beestjes, maar hoe verdiend is die slechte reputatie eigenlijk?

Ik kan wel een paar redenen bedenken waarom ik, als tuineigenaar, niet dol ben op mieren: ze bouwen grote ondergrondse nesten onder je terras waardoor je kunt blijven vegen en de bestrating op den duur verzakt. Als ze een mierennest onder je planten maken, betekent dat vaak het einde van de plant. Er zijn mieren die bladluizen houden zoals wij melkvee en, last but not least, sommige kunnen gemeen steken als je het nest verstoort. 

Het mag duidelijk zijn dat je je op die manier niet bijster populair maakt, maar wat we dan vergeten is dat elk dier, hoe klein ook, zijn nut heeft in de kringloop van de natuur. Dat geldt zeker ook voor de mier.

Het succesvolste dier ter wereld 

Mieren behoren tot de meest succesvolle dieren ter wereld. Er zijn meer dan 12.000 verschillende soorten. Daarmee vormen ze circa 20% procent van de biomassa van landdieren. Mieren komen overal voor, behalve op de polen, Groenland, IJsland en delen van Polynesië en Hawaï. 

Eén van de redenen dat mieren zo succesvol zijn, is dat ze intelligent zijn. Net als bijen hebben ze een soort collectieve intelligentie. Eén mier is niet erg slim, maar de kolonie als geheel is een intelligente samenleving. Zo vinden mieren bijvoorbeeld altijd de kortste route naar voedsel zonder dat een "oppermier" de expeditie leidt. Geur en geursporen zijn daarbij belangrijk.

Mieren zorgen voor meer vogels in je tuin   

In Nederland vind je ongeveer vijftig verschillende soorten mieren. De meest voorkomende zijn de zwarte straatmier en de rode steekmier. Je kunt ze allebei tegenkomen in je tuin, waarbij je de laatste maar beter met rust kunt laten want ze kunnen gemeen steken als je het nest verstoort. 

De grootste natuurlijke vijand van een mier zijn andere mieren. Kolonies bestrijden elkaar voortdurend te vuur en te zwaard. Verslagen vijanden worden opgegeten of aan de larven gevoerd.  Zo houden de populaties elkaar in evenwicht zonder dat wij mensen hoeven in te grijpen. 

Mieren worden niet alleen gegeten door andere mieren. Ze staan ook op het menu van allerlei andere dieren zoals kikkers, padden, slangen, vogels, spinnen, zandloopkevers en mierenleeuwen (een libelachtig insect). Veel vogels, zoals de draaihals, mussen, merels en spechten eten mieren, miereneitjes, larven en poppen. 

Merels gebruiken de mieren ook om van hun parasieten af te komen. Ze verstoren opzettelijk een nest waardoor de nijdige mieren met mierenzuur gaan spuiten. De merel wrijft het mierenzuur uit over z'n vleugels en raakt zo verlost van zijn plaaggeesten.

Een graag geziene gast in mijn eigen tuin is de groene specht. Een prachtige groene vogel die liever op de grond zit dan in de bomen. Mieren zijn zijn lievelingskostje, om precies te zijn: hij leeft ervan. Om de mierennesten te bereiken graaft hij gaten in de grond of gebruikt hij zijn geheime wapen: een tong die tot wel tien centimeter kan worden uitgestoken. Daarmee worden de larven en cocons uit het nest gelikt. Als je graag meer vogels in je tuin wilt, dan helpt het als je de mieren met rust laat. 

Groene specht (foto:Phil Baum op Unsplash)

Mieren verspreiden zaden 

Mieren spelen een belangrijke rol bij het verspreiden van zaden. Volgens het IVN wordt zo'n 15% van onze inheemse planten verspreid door mieren. De zaadjes van die planten hebben een zoet aanhangsel dat mieren erg lekker vinden. Dat heet een mierenbroodje. Mieren zijn echte zoetekauwen en beginnen dit lekkers dus meteen naar hun nest te slepen. 

Een mier is uitzonderlijk sterk, hij kan tot wel vijftig keer zijn eigen gewicht trekken. Dat is hetzelfde als wanneer jij in je eentje twee middenklasse auto's zou verslepen! Daardoor kunnen ze zaden verplaatsen die vele malen groter zijn dan zijzelf. Best een bizar gezicht als je zo'n klein beestje ziet slepen met zo'n verhoudingsgewijs enorm zaadje.

Onderweg kan het mierenbroodje losbreken of, als de mier trek krijgt, als lunch genuttigd worden. Het zaadje blijft dan achter om te kiemen. Anders wordt in het nest het mierenbroodje los gebeten en het zaad weer naar buiten gebracht. Zo zorgen mieren ervoor dat planten zich beter kunnen verspreiden. Niet alleen inheemse planten hebben zo'n mierenbroodje, ook het zaad van tuinplanten, zoals het sneeuwklokje, kan een mierenbroodje hebben.

Mieren zijn de opruimers van je tuin

Mieren zijn rasechte jagers. Ze zijn nuttig omdat ze (schadelijke) insecten eten. Zowel levende als dode. Ze zijn niet kieskeurig, het is maar net wat ze tegenkomen. Daarnaast eten mieren ook de resten van grotere dode dieren zoals muizen of vogels. Daarmee zijn het de opruimers van de natuur én van jouw tuin!

Bomen profiteren van mieren

Bomen hebben profijt van mieren die op hun bladeren rondlopen. De mieren eten insecten die schadelijk kunnen zijn voor de boom. De uitwerpselen die ze achterlaten op het blad bevatten aminozuren en ureum. Dat zijn meststoffen die ook door telers gebruikt worden om planten te besproeien. Daardoor blijken bomen die worden bezocht door mieren een grotere kruin te hebben dan bomen zonder mieren (bron: De Volkskrant). 

Ecologisch bestrijden  

Je hebt het waarschijnlijk al begrepen. Mieren moet je, zolang ze niet in je huis komen, bij voorkeur met rust laten. En ja, soms verzakken er dan wat tegels, maar dat is gemakkelijk op te lossen door ze op te lichten en er opnieuw geel zand onder te doen. 

Geven ze toch veel overlast, gebruik dan geen chemische bestrijdingsmiddelen (zoals mierenlokdoosjes) want daarmee vergiftig je ook vogels en andere dieren, maar kies voor een natuurlijke bestrijdingsmethode zoals aaltjes tegen mieren. 

Je giet de aaltjes direct in het mierennest. De aaltjes zoeken in het nest de larven van de mieren op. Ze dringen de larven binnen om ze bacterieel te vergiftigen. De volwassen mieren slaan op de vlucht en verlaten het nest. Doel bereikt!

Als het nest goed bereikbaar is, kun je het ook gewoon met de schop openleggen. Vogels, die dol zijn op de poppen en larven, doen dan de rest van het werk. Of schep het nest leeg en gooi de inhoud in het kippenhok. Ook kippen smullen van van de poppen en larven. 

Zandhoopjes op je terras zijn overigens niet altijd het werk van mieren. De "daders" kunnen ook zandbijen, groefbijen of graafwespen zijn. Meer hierover lees je in mijn blog "Wie maken die zandhoopjes in je stoep of terras?".

Foto boven dit blog: Saurabh Garg on Unsplash

Meer weten over het leven in je tuin?

Romke van der Kaa heeft een prachtig boek geschreven. Het heet "De onderwereld van de tuin" en gaat over alles wat op en in de grond leeft, zoals  geleedpotigen, larven, wormen, schimmels, bacteriën, aaltjes en andere beestjes. Er gaat een wereld voor je open! 

Ik vond het boek zo fascinerend, dat ik het in één ruk heb uitgelezen. In de toekomst ga ik zeker nog een blog wijden aan deze verborgen gemeenschap. Wil je daarop niet wachten? Klik dan hier voor meer informatie of om het boek te bestellen. 

Ook interessant 

• Help, mijn tuin zit vol met slakken! 
• Ecologisch bladluizen bestrijden 
• Hoe je meeldauw kunt voorkomen met melk 

 

Bewaar op Pinterest:

Abonneren 

Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame! 

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.