Het geheim van een perfecte border

Persicara microcephela 'Red dragon' (met mooi getekend donkerrood blad)


Elke border heeft structuurplanten nodig. Structuurplanten zijn planten met een sterke uitstraling. Door hun omvang, hun uitgesproken structuur of opvallende bloeiwijze overheersen ze visueel de beplanting. Je oog wordt er als het ware direct naartoe getrokken. Het zijn de gangmakers van je tuin, maar toch werkt een border met alleen maar structuurplanten niet. 

Waarom niet? Zie het als een gezelschap van mensen. Wanneer je heel veel sterke persoonlijkheden bij elkaar brengt, proberen al die ego's de aandacht voor zichzelf op te eisen en wordt het niet echt gezellig. Een goed gezelschap heeft ook toehoorders nodig, mensen die gewoon gezellig meegaan met de flow. 

In de border vervullen de 'gatenvullers' die rol. Naast structuurplanten heb je daarom ook gatenvullers nodig. 

Wat zijn gatenvullers? 

Gatenvullers, dat klinkt een beetje onsympatiek. Bijna alsof we het hier over derderangs planten hebben maar dat is zeker niet het geval. Gatenvullers zijn juist heel belangrijk. Veel structuurplanten passen namelijk niet goed bij elkaar en de gatenvuller vormen het verbindende element tussen al die krachtige persoonlijkheden. 

Ze zorgen ervoor dat je border een harmonieus geheel wordt. Gatenvullers zijn vooral nuttig vooraan in de border. Ze worden geplant omwille van hun lange bloeitijd, aparte blad of gewoon omdat ze in staat zijn om snel de bodem te bedekken. 

Terwijl structuurplanten na de bloei netjes van vorm blijven hebben gatenvullers de neiging om na de bloei in te storten. De meeste tuingeraniums bijvoorbeeld, veranderen na de bloei in een warrige hoop omgevallen stelen terwijl een structuurplant zoals de Veronicastrum ook na de bloei zijn uitgesproken opgaande vorm houdt. 

Sommige geraniums, zoals Geranium psilostemon of Geranium 'Brookside' slagen er niet eens in om uit zichzelf overeind te blijven. Ze hebben daarvoor de steun van sterkere buren nodig. 

Persicaria is een fantastische borderplant die met zijn lange bloeitijd en soms bijzondere blad heel veel toegevoegde waarde heeft. Op de foto boven dit blog zie je bijvoorbeeld Persicaria microcephala 'Red dragon'. Een prachtige plant, met name door het mooi getekende donkerrode blad, maar na de eerste nachtvorst zakt hij als een plumpudding in elkaar. Typisch een gatenvuller dus. 


Veronicastrum virginicum 'Alba' is met zijn sterke opgaande vorm een typische structuurplant.

Waar moet je op letten bij gatenvullers?

Belangrijk voor een gatenvuller is dat het sterke groeiers zijn die niet woekeren en dat ze een lange bloeitijd hebben of mooi blad dat voor toegevoegde waarde zorgt. Maak er liefst grotere groepen van. Plant er, afhankelijk van de omvang van je tuin, minstens drie maar liever vijf of meer. 

Een belangrijke rol van de vullers is om voor kleur te zorgen zolang de structuurplanten nog niet bloeien. De meeste structuurplanten zijn zomer- en nazomerbloeiers. Ze eisen vanaf juli alle aandacht op. De gatenvullers moeten dus vooral in het late voorjaar en de vroege zomer voor kleur zorgen. De bloeitijd is daarom ook iets om in de gaten te houden. 

In zijn boek "Ontwerpen met planten" geeft Piet Oudolf aan dat ongeveer 75% van een beplanting moet bestaan uit structuurplanten en dat een kwart mag bestaan uit gatenvullers. In mijn ervaring is dat een goede richtlijn. Je border geeft dan ook een aardig winterbeeld terwijl een border met alleen maar gatenvullers in de wintermaanden volledig instort. 

Welke planten kun je als gatenvuller gebruiken?

Gatenvullers kunnen vaste planten zijn maar ook siergrassen kunnen die rol vervullen. Om je een idee te geven welke planten je hiervoor kunt gebruiken geef ik je hieronder een aantal voorbeelden van planten die ik in mijn eigen tuin als gatenvuller heb toegepast.  

Gatenvullers die relatief vroeg bloeien 

Deze planten bloeien in het late voorjaar of de vroege zomer: 

  • Alchemilla; 
  • Brunnera macrophylla;
  • Geranium 'Brookside';
  • Geranium endressii / Geranium oxonianum; 
  • Geranium magnificum; 
  • Geranium phaeum; 
  • Geranium psilostemon;
  • Geranium Rozanne; 
  • Geum rivale;
  • Lamium orvala (dovenetel); 
  • Lunaria rediviva (judaspenning); 
  • Nepeta racemosa 'Walkers low', ook vanwege de lange bloeitijd; 
  • Papaver orientale;
  • Persicaria affinis (breidt zich snel uit); 
  • Salvia nemorosa (salie);  
  • Stachys byzantina (ezelsoor), ook vanwege het grijze fluwelige blad.

Geranium oxonianum 

De geranium is een van de dankbaarste gatenvullers. Geraniums zijn mooi, bloeien lang en zijn aantrekkelijk voor allerlei insecten zoals hommels en bijen. De meeste geraniums zijn afkomstig uit streken met een koel en gematigd klimaat. Dan kun je al vermoeden dat het geen droogtekampioenen zijn. 

In mijn blog "De beste tuingeraniums voor een tuin op droge zandgrond" lees je welke geraniums het wél doen op droge grond. 

Gatenvullers die later bloeien  

  • Gypsophila paniculata (gipskruid); 
  • Hemerocallis (daglelie), ook vanwege het grasachtige loof dat al heel vroeg in het seizoen verschijnt; 
  • Heuchera, vooral vanwege het blad;
  • Persicaria amplexicaulus, vanwege de langdurige bloei; 
  • Persicaria microcephala, vooral vanwege het blad (je ziet hem op de foto boven dit blog). 

Siergrassen 

  • Briza media 'Limouzi' (trilgras, bevertjes), vanwege de vroege bloei  
  • Hakonechloa macra, vanwege het loof 
  • Stipa tenuissima 'Ponytails' (Mexicaans vedergras) 
  • Sporobolus heterolepsis (parelgras) 
Het parelgras was in mijn tuin geen succes maar het is een plant die inheems is op hete droge prairies. Dit gras zou dus geen moeite moeten hebben droge grond. Ik vermoed dat de zuurgraad het probleem was (onze grond is met een pH-waarde van 5,1 behoorlijk zuur). 


Briza media 'Limouzi (trilgras, de bevertjes)
Briza media 'Limouzi (trilgras, de bevertjes)

Hoe zit het dan met die structuurplanten? 

Als je meer wilt weten over structuurplanten, lees dan ook mijn blog 'Het belang van structuurplanten voor je border'. Daarin lees je wat een structuurplant is en welke vijf planten mijn favoriete structuurplanten zijn.

Tip

Wanneer je een vaste planten border gaat aanleggen is het belangrijk om rekening te houden met vorm, blad en kleur van de planten. Op dezelfde manier als een kunstschilder werkt met een palet van kleuren, werken tuiniers met een palet van planten. Traditioneel was kleur daarbij het belangrijkste maar in de nieuwe manier van tuinieren tellen ook vorm, structuur en textuur mee. 

Hoe dat werkt wordt uitgelegd in het boek 'Ontwerpen met planten' van Noel Kingsbury en Piet Oudolf. Piet Oudolf staat bekend als de meester van de originele combinaties. Met heel veel prachtige foto's en voorbeelden! 

KLIK HIER voor meer informatie of om het boek te bestellen 

Ook interessant 


Bewaar op Pinterest:

Vond je dit blog nuttig? Klik dan hier om jezelf gratis te abonneren op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen. Wees niet bang, ik ga je niet spammen met reclame! 

   

Tuinplant - Het grootste aanbod met meer dan 15.000 tuinplanten en bomen

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent. 

Populaire posts

Helleborus: 10 vragen en antwoorden

Afbeelding
Ik val er elk najaar weer voor en jij waarschijnlijk ook! Niets is verleidelijker dan een vaste plant die volop staat te bloeien terwijl de rest van je tuin dor en bruin is. Ik heb het dan natuurlijk over de Helleborus, een plant die in de winter bloeit met grote klokvormige bloemen boven glanzend wintergroen blad. Daar zou je toch een moord voor doen? Niet voor niets is de Helleborus Nederlands meest verkochte tuinplant.  De Helleborus is geen goedkope plant. Je telt in het tuincentrum al gauw vijftien Euro neer voor een mooi exemplaar. Zeldzame cultivars kosten een veelvoud daarvan. De reden is dat een Helleborus die uit zaad wordt opgekweekt, drie tot vijf jaar nodig heeft om goed te bloeien. De prachtige bloeiende plant die je in het tuincentrum koopt is dus al een aantal jaren oud.  Veel cultivars zijn hybriden die niet uit zaad gekweekt kunnen worden. Deze planten moeten vermenigvuldigd worden door middel van weefselkweek, een relatief duur en tijdrovend proces. Als je een Helleb
Read more »

Zo krijg je meer bloemen in je agapanthus!

Afbeelding
Geen plant waarover zoveel broodje aap verhalen de ronde doen als over de Agapanthus (Kaapse lelie). Een korte bloemlezing: Agapanthus moet je planten in een te kleine pot; Agapanthus moet je weinig water geven;  Agapanthus moet je niet bemesten;  Agapanthus moet je niet verpotten.  Dat is natuurlijk de droom van iedere tuinier: een plant die je totaal kunt verwaarlozen en die jou voor die abominabele behandeling beloont met een overdaad aan bloemen. Zoals ze ook op marktplaats zeggen: als het te mooi klinkt om waar te zijn, is het ook niet waar.  Agapanthus is beslist geen moeilijke plant maar hij heeft wél verzorging nodig. Wij besloten bovenstaande "wijze" raad dus onder onze zolen te lappen en werden daarvoor dit jaar beloond met maar liefst dertig bloemen per plant!  Hoe je een Agapanthus wél verzorgt  Hoe wij onze Agapanthus dan wel verzorgen? We hebben vorig jaar onze Agapanthus africanus, die te groot werd voor zijn pot, in tweeën gescheurd en beide stukken in
Read more »

10 tips voor een prachtige border

Afbeelding
Je wilt een border aanleggen die kan wedijveren met de borders die je op intranet en in tuinboeken ziet. Maar hoe pak je dat aan? Onderstaand geef ik je tien tips die je kunnen helpen om het mooiste resultaat te krijgen. Tip 1: Verbeter de bodem  Dit is misschien wel het allerbelangrijkste! Planten hebben voldoende voeding nodig en in een border staan veel planten dicht op elkaar. Zorg daarom dat je voor het planten flink wat organisch materiaal door de grond werkt en bemest je border regelmatig.  In mijn blog ' Bodem verbeteren: zo maak je van arme zandgrond goede tuinaarde ' lees je hoe wij dat aangepakt hebben. Zeker als je tuiniert op arme grond, mag je dit beslist niet vergeten. Tip 2: mulch de grond Mulchen zorgt ervoor dat de grond niet uitdroogt, het verbetert de bodemstructuur en bevordert het bodemleven (bacteriën, schimmels en eencellige protozoa). Deze micro-organismen in de grond beschermen plantenwortels tegen ziekten en helpen bij de opname van voedingss
Read more »

Een kleine tuin in de stijl van Piet Oudolf, kan dat?

Afbeelding
Een kenmerk van de tuinen van Piet Oudolf is dat ze wijds en uitgestrekt zijn. Grote open ruimtes met groepen vaste planten en siergrassen die vrij bewegen op de wind. Als je een fan bent van het werk van Piet Oudolf, is er natuurlijk niets mooiers dat zo'n tuin te reproduceren in je eigen achtertuin. Maar kan dat eigenlijk wel? De doorsnee Nederlandse achtertuin is vaak niet meer dan 10 meter diep en zo'n 7,5 meter breed. En dan mag je al niet mopperen.... Bij nieuwbouwwoningen zijn de tuinen vaak nog kleiner. Het mag duidelijk zijn dat je daarin niet de Salvia rivier van de 'Lurie Gardens' of de matrixbeplanting van 'Hauser & Wirth' gaat realiseren. Maar wat let je om je voor- en achtertuin vol te zetten met  Piet Oudolfs droomplanten ?  De vaste planten en siergrassen waarmee Oudolf werkt, passen in elke tuin. Hoe klein ook! Zo kan jouw kleine tuin toch grootse allure hebben. Een voordeel van Oudolfs planten is bovendien dat ze er het hele seizoen goed ui
Read more »

De hoogtepunten van mijn tuinjaar

Afbeelding
Als ik dit blog schrijf is het januari. We zitten nog steeds in lockdown, het weer is grijs en mijn tuin is bruin. Een mens zou van minder depressief worden... Op deze momenten kijk ik graag vooruit naar al het moois dat het komende jaar voor ons in petto heeft.  Voor mij heeft elk tuinjaar vijf hoogtepunten waar ik altijd vol ongeduld naar uitkijk. Die piekmomenten worden bepaald door de bloeitijd van de vaste planten met de meeste toegevoegde waarde. Voor mij zijn dat: Geranium, Salvia, Helenium, Hylotelephium en Aster. Vaste planten die rijk bloeien in geweldig kleuren. Planten waarvan je liefst zoveel mogelijk soorten wilt aanplanten.  In mijn tuin vind je liefst dertien(!) soorten Salvia, zeven soorten Geranium, vijf soorten Helenium, vier soorten Hylotelephium en acht soorten Aster. Omdat ze zo rijk en lang bloeien, omdat ze prachtige kleuren hebben en omdat bijen, hommels en andere insecten er (net als ik) niet genoeg van kunnen krijgen.  Plant van deze vijf planten liefst meerd
Read more »

10 planten die niet mogen ontbreken in een Piet Oudolf tuin

Afbeelding
Ik denk niet dat ik overdrijf als ik zeg dat Piet Oudolf de meest geliefde landschaps- en tuinontwerper van de afgelopen vijftig jaar is.  Zijn geheim? De planten! Oudolfs tuinen zijn uniek door hun beplanting die grotendeels bestaat uit vaste planten en siergrassen met een natuurlijke uitstraling. Het zijn tuinen die in alle seizoenen iets te bieden hebben. Zelfs in de winter !   Piet Oudolfs plantenlijst  Een wijd verbreid misverstand is dat er ergens een (geheime) plantenlijst bestaat waarmee je moeiteloos je eigen Oudolf tuin in elkaar knutselt. Maar als er al zo'n plantenlijst bestaat, dan zit die waarschijnlijk alleen in het hoofd van Oudolf.  Door tientallen jaren van onderzoek en experimenteren, heeft hij zo'n omvangrijke plantenkennis opgebouwd dat die zich niet zomaar laat vangen in een simpele lijst. Hoe het dan wel werkt? De omgeving is bij Oudolf altijd het uitgangspunt. Bij het ontwerpen van de New York Highline (een park op een verhoogde spoorlijn) liet hij zich
Read more »

Een border waar altijd iets bloeit

Afbeelding
Een vaste plantenborder waarin altijd iets bloeit, dat is het ideaal van elke tuinier. Maar kan dat? En moet je dat eigenlijk wel willen? Een border waarin altijd iets bloeit is zeker mogelijk. Er zijn vaste planten voor elke seizoen: van de winterbloeiende Helleborus tot en met laatbloeiende herfstasters en chrysanten. Toch zitten er wel een paar haken en ogen aan dit idee.  Als je bedenkt dat de gemiddelde vaste plant zo'n vier tot acht weken bloeit en het seizoen 52 weken telt, dan heb je nogal wat verschillende soorten vaste planten nodig om een heel jaar te overbruggen. Uitgaande van een gemiddelde bloeitijd van 6 weken, minimaal zo'n negen soorten.  Geen probleem denk je dan. Keuze genoeg. Maar zou je al deze soorten in één border planten dan zou dat betekenen dat er steeds maar een negende deel van je border bloeit en dat je weinig of geen planten hebt die gelijktijdig bloeien waarmee je mooie combinaties qua vorm of kleur kunt maken. Er bloeit dan altijd iets, maar het
Read more »

Wie maken die zandhoopjes in je stoep of terras?

Afbeelding
Je hebt ze misschien op jouw terras ook gezien: van die kleine hoopjes zand met in het midden een rond gat. Meestal op een "kruispunt" van de voegen tussen de stenen. Het lijkt wel een soort mini krater. Wij zagen ze, kort nadat de bestrating gelegd was, in ons terras verschijnen.  Onze eerste ingeving was dat het mieren waren. Maar rondom een mierennest is het altijd een druk gaan en komen en rondom onze zandhoopjes was weinig actie te bespeuren. De hoopjes waren ook veel regelmatiger van vorm dan de mierenhopen in onze tuin. De daders moesten dus elders gezocht worden. Ons speurwerk leverde als resultaat op dat we te maken hebben met bijen of wespen die hun nest in de bodem graven. Bij het graven van hun ondergrondse nest verplaatsen ze de grond, duwend met hun poten en achterlijf. Dat doen ze zowel in open zand als onder de bestrating. Die laatste plek is favoriet omdat stenen de warmte goed vasthouden en die afgeven aan de grond eronder. De broedcellen blijven zo lekk
Read more »

9 bollen die wél elk jaar goed terugkomen

Afbeelding
Het is weer bollentijd! Vanaf september liggen er weer volop bloembollen in de winkels. Misschien staat je hoofd er nog niet naar, maar toch is het slim om nu al je bollen voor het komende voorjaar te planten.  Bloembollen horen in de grond. Hoe eerder, hoe beter! Hoe langer ze in de winkel liggen, hoe groter de kans dat ze niet opkomen. Dit geldt vooral voor kleinere bollen zoals kievitseitjes, sneeuwklokjes,  en winteraconieten. Die drogen dan teveel uit. Nu planten dus, voor het mooiste resultaat straks! Bij bloembollen draait het vooral om de "grote drie": tulpen, hyacinten en narcissen. Zelf heb ik daar een beetje een dubbel gevoel bij. Als ze bloeien zijn ze prachtig maar met de extreem warme lentemaanden die we in de afgelopen jaren vaak hadden, duurt dat feest niet lang.  Bij hoge temperaturen (van soms 25 graden of meer) verleppen de bloemen al na een week en daarna moet je nog wel zes weken tegen het lelijke afstervende loof aankijken. Ook is het nog maar afwachte
Read more »

Zelf je tuin ontwerpen? Kies eerst je tuinstijl!

Afbeelding
Het besluit is genomen, de tuin moet op de schop en jij gaat zelf het ontwerp voor je nieuwe tuin maken. Je bezichtigt wat showtuinen (bijvoorbeeld de Tuinen van Appeltern), je bestudeert tuinboeken en snuffelt wat rond op internet. Je ziet van alles wat je mooi vindt en doet tientallen ideeën op. Maar pas op! Als je al die ideeën in één tuinontwerp probeert te stoppen, zal het resultaat niet geweldig zijn. Eenheid en harmonie zijn voorwaarden voor een mooie tuin en dat bereik je zo niet. Maar hoe dan wel? Met die vraag heb ik zelf lang geworsteld. Ik vond mijn tuin niet lelijk, maar hij straalde niet de rust en harmonie uit die ik zocht. Het bleven losse onderdelen die niet bij elkaar pasten. Intussen heb ik ontdekt dat eenheid begint met het uitkiezen van één bepaalde tuinstijl waar je vervolgens alle planten en tuinelementen op afstemt. Elke keuze die je maakt, of het nu gaat om de verharding, de tuinafscheiding, tuinmeubilair of de planten, toets je aan de stijl die je hebt gek
Read more »