Persicaria, de ster van de najaarstuin

Kan jouw tuin in het naseizoen wel wat 'schwung' gebruiken? Denk dan eens aan Persicaria (duizendknoop of adderwortel in het Nederlands). Veel Persicaria's zijn laat in het seizoen, als de meeste andere vaste planten de pijp al aan Maarten hebben gegeven, op hun allerbest. Persicaria heeft bovendien een enorm lange bloeitijd, is onderhoudsarm en ijzersterk. Wat wil je nog meer?

Aan het einde van de vorige eeuw was er weinig belangstelling voor de Persicaria. De plant werd te gewoontjes en te wild gevonden. Piet Oudolf, maar vooral ook de Belgische tuinarchitect Chris Ghyselen, heeft ervoor gezorgd dat de Persicaria weer populair is. Chris Ghyselen kweekte veel prachtige nieuwe cultivars waaronder 'Fat domino', 'Orange field' en 'Blackfield'. Ze passen heel goed bij de meer naturalistische tuinstijl die tegenwoordig zo populair is. 

Perscicaria amplexicaulis 'Orange field' (foto gemaakt in de Vlinderhof)

Zijn het geen verschrikkelijke woekeraars?

In het Nederlands heet de Persicaria adderwortel of duizendknoop. Door die laatste naam wordt de plant soms verward met de Japanse duizendknoop. Een invasieve exoot en de ergste woekeraar die er is. De sterke wortelstokken veroorzaken schade aan gebouwen, leidingen en de bestrating. Als er Japanse duizendknoop in je tuin staat, zal dat de waarde van je huis negatief beïnvloeden. 

Zowel de Persicaria als de Japanse duizendknoop behoren tot de duizendknoop familie (Polygonaceae). Je zou kunnen zeggen dat de Japanse duizendknoop het zwarte schaap uit de familie is. Het is een totaal andere plant dan de Persicaria. De naam is ook anders. De wetenschappelijke naam van de Japanse duizendknoop is Fallopia japonica. Deze mag overigens niet meer verkocht worden. Je zult hem in het tuincentrum dan ook niet tegenkomen. 

Dit gezegd hebbende, zijn er ook Persicaria soorten die behoorlijk kunnen woekeren. Bijvoorbeeld de inheemse Persicaria bistorta. Maar wees gerust, de cultivars in dit blog gedragen zich allemaal heel schappelijk in de tuin. Persicaria affinis 'Darjeeling red' bijvoorbeeld, is een snelle groeier en een prima bodembedekker maar laat zich gemakkelijk verwijderen als je hem beu bent.  

Welke soorten Persicaria zijn er? 

Het geslacht persicaria bestaat uit zo'n 80 verschillende soorten. Ze komen over bijna de hele wereld voor. De meeste soorten hebben een enorme groeikracht en zijn volledig winterhard. Ze groeien in elke goed doorlatende grond. Het zijn stuk voor stuk gemakkelijke planten met een lange bloeitijd. Het aantal Periscaria's in mijn eigen tuin neemt dan ook van jaar tot jaar toe 😀. 

Hieronder bespreek ik de soorten waarmee ik zelf ervaring heb opgedaan in mijn tuin:

• Persicaria amplexicaulis
• Persicaria affinis 
• Persicaria microcephala 
• Perscaria virginiana (syn. Persicaria filiformis) 
• Persicaria bistorta  

Persicaria amplexicaulis 'Fascination' (ca. 1.20 m) blift zonder steun overeind (foto gemaakt in de Hessenhof).

De meest geliefde: Persicaria amplexicaulis

Persicaria amplexicaulis is zonder meer de meest geliefde Persicaria. Het zijn waardevolle planten voor de nazomer border. Ze bloeien heel rijk van juli tot aan de eerste nachtvorst. In een zacht najaar heb je bloemen tot in november! In de loop van de herfst lijkt de bloei rijker en de kleur intenser te worden. Al zou dat ook kunnen komen doordat de rest van de tuin steeds bruiner wordt. Hoe dan ook, het is een geweldige najaarsbloeier. 

Binnen het amplexicaulis sortiment vinden voortdurend vernieuwingen plaats. Die vernieuwing richt zich vooral op andere kleuren en dikkere bloemen die duidelijker zichtbaar zijn. Een goed voorbeeld is 'Black adder' op de foto hieronder. 'Fat domino' heeft vergelijkbare dikke wijnrode bloemen. 

Een nadeel van Persicaria amplexicaulis is dat ze hoog worden (ca. 1.20 meter) en de stelen niet altijd even sterk zijn waardoor ze gemakkelijk kunnen omvallen. Gelukkig zijn er ook soorten die wat steviger zijn en wel goed overeind blijven zoals:

• Persicaria amplexicaulis 'Fascination' (roze);
• Persicaria amplexicaulis 'Blackadder' (rood); 
• Persicaria amplexicaulis 'Alba' (wit)
• Persicaria amplexicaulis 'Firetail' (lichtgevend rood)
• Persicaria amplexicaulis 'Orange field' (eerder rozerood dan oranje)
• Persicaria amplexicaulis 'Rosea' (lichtroze)

Andere, zoals Persicaria amplexicaulis 'Taurus' op de foto boven dit blog, zul je moeten afsteunen. Anders vallen de planten (meestal na een stevige plensbui), uit elkaar. Voor het afsteunen gebruiken wij van die halfronde rekjes met gaas. Zie dit blog voor meer informatie. 

Liever een compactere soort? Dan kan ik je Perscicaria amplexicaulis 'Pink elephant' (roze) en 'Blackfield' (rood) aanraden. Dit zijn soorten die wat lager blijven. 'Pink elephant', de naam zegt het al, bloeit roze en wordt ongeveer 40 cm hoog. 'Blackfield' bloeit rood en wordt ongeveer 70 cm hoog. Ze blijven zonder steun goed overeind. 

Persicaria amplexicaulis 'Blackadder' (foto gemaakt in de Hessenhof)

De bodembedekker: Persicaria affinis 

Persicaria affinis is een kruipende soort die afkomstig is uit de Himalaya en Nepal. Het is een snelle groeier en prima bodembedekker. Er zijn verschillende soorten die veel op elkaar lijken:

• Persicaria affinis 'Darjeeling red'; 
• Persicaria affinis 'Kabouter';
• Persicaria affinis 'Superba'.

De bloeikleur van Persicaria affinis is lichtroze maar de knoppen zijn donkerroze waardoor het lijkt alsof de plant bloeit met bloemen in verschillende kleuren. Mooi! Deze Persicaria kent een lange bloeitijd (van juli tot oktober). 

Let op: Persicaria affinis verdraagt geen volle zon of volle schaduw. Als ze teveel zon krijgen verbrandt het blad en in de volle schaduw wil de plant niet groeien. Ideaal is een plekje in de halfschaduw, bijvoorbeeld als onderbeplanting van heesters. 

Bladplant: Persicaria microcephala 

Bladplanten hebben extra veel toegevoegde waarde in de border omdat ze het hele seizoen mooi zijn. Niet alleen wanneer ze bloeien. De meeste Persicaria's hebben puntig effen groen blad dat verder weinig toevoegt, maar er zijn ook soorten met fantastisch gekleurd blad. 

In mijn eigen tuin heb ik sinds jaar en dag een groep Persicaria microcephala 'Red dragon' staan met donkerrood getekend blad. Het rood in het blad doet denken aan een drakentong, vandaar de naam. Bloeit laat in het seizoen met witte bloemen die niet heel opvallend zijn maar wel mooi afsteken tegen het donkerrode blad.

 

Persicaria microcephala 'Silver brown' is misschien nog wel mooier. Bij deze nieuwere soort gaat het blad van groen, via purperrood, over naar zilvergrijs. Nog niet in mijn tuin maar wel een plant die ik graag eens zou willen proberen. 

 

Het mooi getekende blad van Persicaria microcephala 'Red dragon' 

Persicaria microcephala 'Red dragon' (groep van 5 planten) 

In de schaduw: Persicaria 'Painter's palette' 

Persicaria virginiana 'Painter's palette' wordt ook verkocht onder de naam Persicaria filiformis 'Painter's palette'. Deze Persicaria, die zo'n 70 cm hoog wordt, heeft het meest kleurrijke blad van allemaal. Ik ben er nog steeds niet helemaal uit of ik dat nou écht mooi vindt of eerder apart. 

Ondanks dat je hem niet zo vaak ziet, is het toch een vrij oude soort. Hij dateert uit 1975. Het licht gekleurde bont/groene blad heeft een opvallende bruine tekening in de vorm van een V. Waar het bruin de lichtgele vlekken overlapt, ontstaat een roodachtige kleur. Bloeit met lange, rode, ragfijne bloemaren. Niet onaardig maar de bloemen vallen van een afstandje niet op. Je plant hem echt voor de bladkleur. 

In een border vol kleuren is het bont gekleurde blad van 'Painters palette' waarschijnlijk too much. Maar in een hoek met veel groen of schaduw, komt de plant wel tot zijn recht. 'Painter's palette' verdraagt behoorlijk veel schaduw. Mijn planten staan in de voortuin in de schaduw van een grote eikenboom waar ze het wonderwel volhouden. Ondanks dat ze alleen ochtendzon krijgen. Het geelbonte blad licht mooi op in de schaduw. Deze plant zaait zichzelf op bescheiden schaal uit. 

Ik zou me kunnen voorstellen dat je deze bladkleur toch wat veel van het goede vindt. Weet dan dat er ook soorten zijn met een wat ingetogener blad. Bijvoorbeeld Persicaria virginiana 'Lance corporal' (lichtgroen blad met een donkerrode V). 

Er zijn ook Persicaria's die zelfs in droge schaduw groeien. De Hessenhof beveelt hiervoor Persicaria kahil aan. Ik heb hem zelf niet, maar hij staat wel op mijn verlanglijstje want er zijn niet veel planten die onder deze condities willen groeien. 

Het bontgekleurde blad van Persicaraia filiformis 'Painter's palette' 

Eenjarig: Persicaria oriëntalis  

Vrijwel alle Persicaria's zijn vaste planten maar er is ook een eenjarige soort: Persicaria oriëntalis. Deze is afkomstig uit het oosten en zuidoosten van Azië en Australië. Een plant met groot langwerpig blad en lange bloemstengels die meer dan 1,50 meter hoog worden.

De bloemen hangen bevallig over. De Engelsen noemen de soort om deze reden 'Kiss me over the garden gate'. Het is een prima kandidaat voor een tuin in de cottage garden stijl. De bloeitijd is lang. De eerste bloemen verschijnen in juli en de plant gaat door tot aan de eerste nachtvorst. De bloemen zijn van een prachtig warm roze. Mijn favoriete kleur in de tuin. 

Dat de plant eenjarig is, hoeft geen probleem te zijn. Hij zaait zich rijkelijk uit, dus één keer zaaien is genoeg. Het zaad kiemt wat lastig omdat het afwisselend warmte en koude nodig heeft. Zaai daarom voor de winter. Wil je meer weten over het zaaien van Persicaria oriëntalis? Check dan dit blog van 'Diana's mooie moestuin'. 

Persicaria oriëntalis 'Kiss me over the garden gate'

Inheems: Persicaria bistorta en maculosa 

Ben je een voorstander van inheemse planten in je tuin? Ook dan kun je Persicaria planten. De inheemse Persicaria bistorta wordt ongeveer 40 cm hoog en bloeit rijk met lichtroze bloemen. Hij groeit van nature op vochthoudende grond, dus voor een tuin op droge zandgrond is dit waarschijnlijk niet de beste kandidaat 

Houd er ook rekening mee dat de inheemse adderwortel een woekeraar is. Dat hoeft overigens niet per se geen probleem te zijn. Op de website van Cruydt Hoeck valt te lezen dat deze Persicaria eetbaar is. Het jonge gekookte blad is een goede vervanger voor spinazie en ook de wortelstokken zijn eetbaar. Als het de spuigaten uitloopt, serveer je deze Persicaria dus gewoon als groente.  

Geen zin in gewoeker? Persicaria bistorta subsp. carnea is een niet woekerende ondersoort afkomstig uit de Himalaya. Bloeit in de periode mei-juni en geeft een nabloei in de herfst. De tweede bloei is minder spectaculair maar duurt wel langer. Wordt ongeveer 60 cm hoog. De bloemen zijn, net als bij de inheemse soort, licht lila-roze. 

Een andere inheemse soort is het perzikkruid (Persicaria maculosa). Je kent het vast wel. Het zijn onopvallende plantjes met bloemen die lijken te bestaan uit kleine roze en witte bolletjes. Een plantje dat mijns inziens niet genoeg sierwaarde heeft voor een plekje in de border. Maar als het zichzelf daar gezaaid heeft, kun je het natuurlijk lekker laten staan. 

 

Wat is de beste standplaats voor Persicaria?

Je kunt overal lezen dat Persicaria een plekje in de zon of halfschaduw moet krijgen op goed doorlatende grond. Als je tuiniert op droge zandgrond raad ik je echter aan om Persicaria niet in de volle zon te planten. Dat heeft twee redenen. 

• In de volle zon droogt zandgrond razendsnel uit en Persicaria moet niet al te droog staan. Op droge grond is het daarom aan te raden om regelmatig compost toe te voegen rond de voet van de planten;  
• Veel Persicaria soorten (zoals Persicaria affinis, Persicaria amplexicaulis en Persicaria bistorta) komen uit gebieden met een gematigd klimaat. Bij hoge temperaturen kan het blad in de volle zon verbranden. 

In de zomer van 2022 liep de temperatuur in onze achtertuin op tot zo'n veertig graden. De planten die in de halfschaduw stonden, hadden daar geen last van. Maar het blad van Persicaria affinis 'Superba', Persicaria amplexicaulis 'Pink elephant' en Persicaria amplexicaulis 'Blackfield', die in de volle zon stonden, verbrandde lelijk. Halfschaduw is daarom beter. 

Pas de Chelsea chop toe! 

Veel Persicaria's zijn tierige groeiers. Soms wel iets te tierig. Daar kun je iets aan doen. Vanwege de late bloei zijn de hogere Persicaria's namelijk prima kandidaten voor de 'chelsea chop'. Dat houdt in dat je de planten eind mei/begin juni met ongeveer een derde tot de helft terugknipt. Daardoor blijven ze lager en doordat ze meer vertakken, bloeien ze rijker. 

Persicaria microcephala 'Red dragon' knip ik meestal twee keer per jaar terug: eind mei en eind juli nog een keer. Zou ik dat niet doen, dan zouden de planten nauwelijks overeind te houden zijn. Ze bloeien evengoed nog! Van het afgeknipte loof kun je eventueel stekken maken. 

Persciaria microcephala 'Red Dragon' knip ik twee keer per jaar terug

Persicaria stekken

Persicaria's kun je vermeerderen door ze te delen, maar je kunt ze ook gemakkelijk stekken. Snijd een scheut van ongeveer 10 cm net onder een "knoop" in de stengel af, verwijder het onderste blad en steek het stekje in een potje vochtige potgrond. 

Zet het potje weg op een koele beschaduwde plaats. Vanuit de knoop in de steel groeien nieuwe wortels. De stekken wortelen in mijn ervaring gemakkelijk. Je kunt dit het beste in het voorjaar doen. 

Laat de stekjes de eerste winter binnen overwinteren. Een Persicaria is alleen winterhard als de winterknop (het groeibeginsel van waaruit de plant in het voorjaar uitschiet) voldoende ontwikkeld is. Bij een stek van nog geen jaar oud, is dit niet het geval. 

De stekken van mijn Persicaria microcephala 'Red dragon' had ik de eerste keer in het najaar uitgeplant. Ondanks dat het al behoorlijk grote planten waren, zijn ze in de winter allemaal bevroren terwijl de volwassen planten de winter moeiteloos doorkwamen. 

Om deze reden is het ook aan te raden om jonge planten in hun eerste winter wat af te dekken met dood blad en takken. Daarna is dat niet meer nodig. 

Persicaria combineren 

Persicaria's laten zich, door hun vorm en kleur, gemakkelijk combineren met andere nazomer bloeiers zoals Agastache (dropplant), Asters, Echinacea en Chelone Obliqua (schildpadbloem). Door zijn natuurlijke uitstraling past de Persicaria in elke border. Een groep Perscicaria vormt een rustpunt tussen andere meer opvallende bloeiers. 

Combinaties met schermbloemigen (zoals Eupatorium en Hylotelephium) zijn extra mooi omdat aren en schermbloemigen een spanningsveld voor het oog creëren. Persicaria staat ook prachtig bij siergrassen en is onmisbaar in een prairietuin. 

Lage Persicaria amplexicaulis 'Pink elephant' met blauwe Agastache 'Blackadder',
Echinacea purpurea 'Magnus' en Origanum vulgare 'Rosenkuppel' 

Gecombineerd met het groffe blad van de eikenblad hortensia (Hydrangea quercifolia)

Heb ik bovenstaand alle Persicaria's besproken? Nee, beslist niet. Er zijn er nog veel meer. Wat alle Persicaria's gemeen hebben, is dat ze gemakkelijk groeien en door hun lange bloeitijd of mooie blad, veel toegevoegde waarde in de tuin hebben. 

Het zijn bovendien planten die zich door hun kleur en hun natuurlijke uiterlijk gemakkelijk laten combineren. Het is dan ook beslist de moeite waard om je eens te verdiepen in dit plantengeslacht. 

Tip

Persicaria gemakkelijk online bestellen? Check het assortiment van Tuinplant.nl 

Ook interessant

• Eupatorium, een feest voor vlinders en bijen
• Wat bloeit er nog in september?
• De mooiste oktoberbloeiers 

Bewaar op Pinterest:

Vond je dit blog nuttig? Klik dan hier om jezelf gratis te abonneren op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen. Wees niet bang, ik ga je niet spammen met reclame! 

   

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.