8 tips voor een mooie nazomertuin
Misschien herken je dit? Je bent in de zomermaanden lekker drie weken lekker op vakantie geweest om bij thuiskomst te moeten ontdekken dat de het najaar intussen genadeloos heeft toegeslagen in je tuin. De vaste planten zijn uitgebloeid, borders zijn verwilderd, planten zijn omgevallen of verpletterd door hun buren en links en rechts begint er al geel en bruin verkleurend loof zichtbaar te worden.
Wil dat zeggen dat het tuinseizoen voorbij is? Zeker niet! Als je bereid bent om er wat tijd in te steken, kun je nog maandenlang van je tuin genieten. In dit blog ga ik je vertellen wat je daarvoor moet doen. Haal je snoeischaar maar vast te voorschijn! Dat is je belangrijkste gereedschap want we gaan knippen, knippen, knippen.
Vaste planten "opschonen"
Niks schreeuwt zo hard "herfst" als geel blad en dode takken. Gaat het om vaste planten? Knip ze dan gewoon weg! Phlomis russeliana bijvoorbeeld, is wintergroen, maar het blad aan de bloemstelen sterft aan het einde van de zomer af. Dat gele blad kun je gewoon wegknippen. De bloemstelen met de zaaddozen laat je staan. Dat zorgt voor een mooi beeld in de winter.
De zwaardlelie, Iris germanica, kan er aan het einde van de zomer ook verschrikkelijk uitzien. Zeker als het veel geregend heeft. Verslijmd of zwart geworden blad kun je gewoon wegknippen.
Dode stelen, bloemstengels die plat op de grond liggen of midden in andere planten hangen, knip je ook weg. Je kunt proberen om omgevallen planten weer rechtop te zetten en op te binden, maar een plant die lang op zijn kant heeft gelegen, zal niet meer goed overeind komen. Afknippen is dan beter.
Wil je het omvallen van planten voorkomen? Dan moet je al in actie komen vóórdat de plant onderuit gaat. Eind mei is het perfecte moment. Je leest er alles over in dit blog.
Dode bloemen wegknippen
In het Engels hebben ze er een werkwoord voor "deadheading". In het Nederlands moeten we ons behelpen met de wat langere omschrijving "het wegknippen van dode bloemen". Het is de gemakkelijkste manier om je tuin nieuw leven in te blazen.
De meeste planten hebben er baat bij. Wanneer een plant is uitgebloeid, gebruikt hij al zijn energie om zaad om te zetten. Als je de dode bloem wegknipt, zal de plant zijn energie gaan inzetten om nieuwe bloemen te maken. De plant maakt dan nieuwe knoppen waardoor de bloeilanger doorgaat. Dit werkt alleen bij doorbloeiende planten zoals:
- Dahlia's
- Gaillardia;
- Helenium;
- Rudbeckia;
- Veronica;
- Vlinderstruik.
 |
| Vlinderstruiken bloeien langer als je de dode bloemen wegknipt (op de foto zie je Buddleja davidii 'Pink delight') |
Halfheesters snoeien
Veel halfheesters hebben baat bij een snoeibeurt aan het einde van de zomer. Dit gaat verder dan het wegknippen van dode bloemen. In dit geval snoei je ook het loof terug. Dit zou je moeten doen bij:
- Lavendel
- Santolina (heiligenbloem)
- Salvia microphylla
- Zonneroosjes (Helianthemum)
Uitgebloeide lavendel is geen fraai gezicht. Door met een kleine heggenschaar de bloemen plus een klein stukje (ca. 5 centimeter) van het loof weg te knippen, verander je je lavendel weer ordelijke grijze bolletjes. Dat ziet er meteen een stuk beter uit.
Santolina (heiligenbloem)
Als je niet wilt dat Santollina verandert in een wilde verhoute bos, is het belangrijk om de struikjes na de bloei flink terug te snoeien. Half augustus is een goed moment hiervoor. Knip de struikjes terug tot zo'n 10 centimeter boven de grond. Er zit dan niet veel loof meer op, maar dat groeit vanzelf weer aan.
Salvia microphylla (Salvia greggii, Salvia x jamensis)
Salvia microphylla is een struikachtige Salvia met kleine ronde blaadjes. Wat ik hieronder schrijf, geldt overigens ook voor verwante soorten zoals Salvia greggii en Salvia x jamensis. Deze salvia's zijn fantastische tuinplanten die al vroeg in juni beginnen te bloeien en daar de hele zomer mee doorgaan.
Eind juli, begin augustus wordt de bloei minder. Dat is het moment dat je de planten met ongeveer een derde deel terugsnoeit. Door het verwijderen van de uitgebloeide bloemstengels ziet de plant er een stuk beter uit én je stimuleert hiermee de herbloei. Deze Salvia's zijn op hun aller, allerbest in september en oktober en zullen doorbloeien tot ver in het najaar.
Zonneroosjes (Helianthemum)
Zonneroosjes kennen een enorm lange bloeitijd maar half augustus is het feest meestal wel afgelopen. De struikjes groeien tijdens de bloei dapper door en het is niet ongebruikelijk dat zo'n plantje tegen het einde van de zomer een doorsnede van een halve meter heeft gekregen. De plant ziet er dan uit als een lelijke grote pannenkoek die, als je pech hebt, de lage plantjes ernaast verstikt.
Na de bloei moet je het zonneroosje daarom terugknippen tot zo'n 10 centimeter. Daardoor ziet de plant er weer ordelijk uit en bovendien stimuleer je hiermee de bloei in het volgende jaar.
Planten afknippen
- Alchemilla mollis (vrouwenmantel)
- Aquilegia (akelei)
- Euphorbia seguieriana subsp. niciciana
- Geranium (de tuingeranium, niet het zomergoed!)
- Lupinen
- Nepeta faassenii 'Walker's low' (kattenkruid)
- Salvia nemorosa soorten
- Salvia pratensis soorten
- Salvia verticillata (kranssalie)
Planten verjongen
Na een natte zomer zijn sommige vaste planten compleet uit hun voegen gebarsten. Ze hebben daardoor te weinig ruimte, gaan snel slap hangen in de zon of verdringen hun buren. Dat komt het uiterlijk van je border niet ten goede.
Je kunt eind augustus (zolang het niet al te warm en droog is) al beginnen met het verjongen van planten. Planten die te groot zijn geworden rooi je op, verdeel je in stukken en plant je terug. In dit blog over het verjongen van vaste planten lees je er meer over.
 |
| Border met de blauwe bloemen van Perovskia atriplicifolia 'Little spire', roze schildpadbloem en het geelbonte loof van Euphorbia x martinii 'Ascot rainbow'. |
Kale plekken vullen
In de nazomer krijg je te maken met kale plekken in de border. Veel voorjaarsbloeiers, zoals vingerhoedskruid en het gebroken hartje (Dicentra specatabilis) zijn al afgestorven. Ook beginnen veel eenjarigen nu op hun eind te lopen.
Je kunt accepteren dat het over is, of je kunt hier iets anders planten dat de komende maanden nog kleur geeft aan je borders. Vooruitziende geesten houden wat planten achter de hand voor dit moment. Zo kun je eind juni nog een tweede keer cosmos zaaien zodat je de nazomer ingaat met nieuwe planten.
De tuincentra bieden om deze tijd ook volop planten voor nazomerbloei aan zoals Dahlia's, eenjarige Rudbeckia's en perkplantjes zoals asters, chrysanten en viooltjes. Van viooltjes heb je twee keer plezier. Ze geven kleur in het najaar en straks in het voorjaar nog een keer.
Je kunt de open plekken ook vullen met vaste planten. Het vroege najaar is een prima tijd om te planten. De planten zullen niet hard meer groeien, maar wel goed wortel zetten zodat ze komend voorjaar meteen goed gaan groeien.
Een oplossing die ik in Engelse tuinen wel eens gezien heb, is dat je een gat in de border tijdelijk vult met een pot met bloeiende planten.
Verwijder planten die niet gepresteerd hebben
Misschien staan er planten in je tuin die het afgelopen seizoen slecht gepresteerd hebben omdat ze te oud zijn, niet op de goede plaats staan of niet passen bij de grond waarop je tuiniert. Zo'n zieltogende plant voegt weinig toe. Verwijder deze planten en vervang ze voor planten die nu bloeien.
Wil je toch er toch verder mee? Pot de gezonde scheuten dan op. In een pot kun je de plant lekker vertroetelen zodat hij weer gezond en sterk wordt. Later in het najaar, of straks in het voorjaar kun je ze opnieuw uitplanten op een andere plek in de tuin waar ze het hopelijk beter zullen doen.
Vul terraspotten met winterharde planten
Je zult de eerste niet zijn die terugkomt van vakantie om te ontdekken dat alle terraspotten zijn uitgedroogd. Niet elke welwillende buurman of buurvrouw is zo toegewijd als wij zelf zijn 😁.
Je kunt die potten natuurlijk leeg schudden en in de garage zetten, maar dan ziet je terras er kaal ongezellig uit. In het tuincentrum zijn volop (winterharde) plantjes verkrijgbaar waarmee je die lege potten opnieuw kunt vullen.
Zelf gebruik ik hiervoor graag groenblijvende siergrassen die mooi over de pot gaan hangen zoals Carex morrowii 'Silver sceptre' (witbonte zegge) of Carex testacea 'Prairie fire' (oranje zegge). Natuurlijk kun je de potten ook vullen met bloeiende planten zoals viooltjes, chrysanten of winterheide.
Kijk vooruit!
Deze tip komt als mosterd na de maaltijd, maar het belangrijkste is dat je border voldoende laatbloeiende planten bevat. Ik zou er echt van balen als mijn tuin eind augustus al uitgebloeid was. Daarom heb ik bewust gekozen voor laatbloeiende vaste planten.
Dit leerde ik van Piet Oudolf, Nederlands bekendste tuinontwerper. In de documentaire "Vijf seizoen, de tuinen van Piet Oudolf" legt hij uit dat hij altijd begint met de vroegbloeiende planten (bloeitijd vóór juni), daarna de laatbloeiers (bloeitijd september-oktober) en dan de overgebleven ruimte vult met zomerbloeiers. Op die manier weet je zeker dat je tuin in alle seizoenen iets te bieden heeft.
Hoe ik kleur geef aan mijn voorjaarstuin, zonder in te leveren op de zomer en het late seizoen, lees je in mijn blog 'Een tuin waar altijd iets bloeit'.
 |
| Persciaria amplexicaulis 'Blackfield' bloeit door tot de vorst, op de achtergrond Helianthus 'Lemon queen', ook een laatbloeier die lang doorgaat |
Foto boven dit blog: een van mijn favoriete nazomerbloeiers: Helenium 'Rubinzwerg'. Deze geeft, zelfs zonder dat je de dode bloemen wegknipt, in het najaar vaak nog een tweede bloei.
Abonneren
Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (eens per twee à drie weken, met een pauze in de wintermaanden). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame!
