Een tuin op droge grond waar nooit wordt gesproeid



Bij echte tuinliefhebbers lopen bij het woord 'grindtuin' de rillingen over de rug. Wij Nederlanders associƫren de grindtuin vooral met de troosteloze aanblik van met kiezelstenen volgestorte voortuintjes in Vinexwijken. De prachtige gravelgarden van Beth Chatto in het Engelse Essex bewijst dat het ook anders kan!

De gravelgarden van Beth Chatto is grensverleggend als het gaat om tuinieren op droge grond. Afgelopen winter heb ik mezelf daarom haar boek 'Drought-resistant planting' cadeau gedaan. Aanvankelijk was ik wat sceptisch. Want wat wil droog in Engeland nou zeggen? Waarschijnlijk valt er dan in plaats twee meter maar anderhalve meter regen per jaar? Regenjas en paraplu zijn niet voor niks verplichte reisbagage bij een bezoek aan het Verenigd Koninkrijk! 

De tuin van Beth blijkt echter te liggen op het droogste plekje van Engeland. Gemiddeld valt er maar 500 mm regen per jaar (ter vergelijking: hier in Nederland is dat ongeveer 850 mm). Droog is dus echt wel droog.

Van parkeerplaats naar gravelgarden 

Beth's gravelgarden begon zijn leven als parkeerplaats voor de bezoekers van haar tuinen. In 1990 besloot ze om een tuin aan te leggen op dit terrein. Maar wat doe je in hemelsnaam met 0,35 hectare kurkdroge, vast aangereden grond waar behalve wat armetierig gras niks groeit? 

De grond bleek ook nog eens van ronduit slechte kwaliteit. Onder een laagje van ongeveer 45 cm zwarte aarde stuitten Beth en haar tuinmannen op een zes meter dikke laag geel zand en gravel. Het toch al schaarse regenwater zou dus razendsnel wegzakken in de grond. 

Beth maakte van de nood een deugd. Ze besloot een tuin aan te leggen met uitsluitend planten die aan deze droge condities aangepast waren. Een dikke laag gravel moest uitdroging van de grond voorkomen. Ze nam zich ook voor om de beplanting tot het uiterste te beproeven. EĆ©n keer (direct na het planten) zou ze flink water geven en daarna nĆ³Ć³it meer. Zo startte een experiment dat uniek is in de tuinwereld.

Hoe werd de gravelgarden gemaakt? 

Beth begon in het najaar van 1991 met het aanleggen van haar gravelgarden. Eerst werd het gras verwijderd. Vervolgens markeerde ze met tuinslang waar de bloembedden moesten komen. Deze perken liet ze bedekken met een dikke laag zelfgemaakte compost, champignonmest en houtas. Om vocht vast te houden en om de jonge planten een goede start te geven. 

Vervolgens werden de bloembedden twee spaden diep omgespit om de grond los te maken en de compost, champignonmest en houtas te vermengen met de zwarte bovenlaag. De winterperiode werd gebruikt om de grond tot rust te laten komen. In maart startte het planten. 

In dat eerste jaar werd nog geen gravel aangebracht op de bloembedden vanwege het onkruid. Als je grond losmaakt en verrijkt krijg je namelijk een explosie van onkruid. Het eerste seizoen werd daarom gebruikt om intensief te wieden.

Hoe dik moet de mulchlaag zijn? 

In het tweede jaar werd de mulchlaag tussen de planten aangebracht. Vroeg in het voorjaar omdat de grond dan nog goed nat is. Beth gebruikte hiervoor 12 mm gravel. De grindlaag was tussen 2,5 en 5 cm dik, rekening houdend met het soort plant. Laaggroeiende planten moeten natuurlijk niet 'kopje onder' gaan in een te dikke laag grind. 

In de tuinen van Beth is geen worteldoek gebruikt omdat planten zich spontaan moeten kunnen uitzaaien. Tot op de dag van vandaag is de gravelgarden nooit gesproeid. Ook niet in de hete en droge zomer van 2018! Toch is het een prachtige en heel bijzondere tuin geworden.

KLIK HIER voor foto's van de gravelgarden.

Welke planten zet je in een gravelgarden?

Beth Chatto koos voor planten die van nature groeien in droge omstandigheden op voedselarme grond. Je snapt dat hier mijn interesse gewekt werd want mijn eigen tuin op klapzand heeft feitelijk niet veel meer te bieden. 

Beth koos vooral voor inheemse en mediterrane planten. Het zou te ver voeren om alle planten die ze in haar tuin verwerkt heeft hier te bespreken. Ze was namelijk (net als ik trouwens) nogal een verzamelaar. Om je toch een idee te geven noem ik de belangrijkste plantengeslachten. 


Escholzia Californica


Voorbeelden van planten uit de gravelgarden van Beth Chatto (de lijst is zeker niet compleet!):
  • Acanthus 
  • Agapanthus (kaapse lelie) 
  • Allium (sierui)
  • Allium schoenoprasum (bieslook) 
  • Alstroemeria (Incalelie) 
  • Anchusa (ossentong) 
  • Anthemis (kamille) 
  • Armeria (Engels gras) 
  • Bergenia (schoenlappersplant) 
  • Buddleja (vlinderstruik) 
  • Calamagrostis (struisgras) 
  • Ceanothus (Amerikaanse sering) 
  • Cotoneaster (dwergmispel) 
  • Echinops (kogeldistel) 
  • Eryngium (kruisdistel) 
  • Escholzia californica (slaapmutsje) 
  • Eurphorbia characiacas (wolfsmelk) 
  • Euyonimus (kardinaalsmuts) 
  • Gaura Lindheimeri (prachtkaars) 
  • Geranium Macrorrhizum (ooievaarsbek) 
  • Hebe 
  • Helleborus (kerstroos) 
  • Helianthemum (zonneroosje) 
  • Iris Germanica (baardiris) 
  • Juniperus (jeneverbes)
  • Kniphofia (vuurpijl) 
  • Lavandula (lavendel) 
  • Lavatera (struikmalva) 
  • Ligustrum (liguster) 
  • Lychnis coronaria (prikneus) 
  • Miscanthus sinensis (prachtriet) 
  • Nepeta (kattenkruid) 
  • Nigella (juffertje in 't groen) 
  • Orginanum (oregano) 
  • Phlomis tuberosa (brandkruid) 
  • Papaver (klaproos) 
  • Perovskia (Russische salie) 
  • Rosa glauca (struikroos) 
  • Salvia (salie) 
  • Santolina (heiligenbloem) 
  • Sedum (vetkruid)
  • Stachys byzantina (ezelsoor) 
  • Stipa calamagrostis (diamantgras) 
  • Stipa tenuissima (Mexicaans vedergras) 
  • Thymus (tijm) 
  • Yucca 
  • Verbascum (toorts) 
  • Vinca minor (maagdenpalm) 
Als ik drie planten zou moeten noemen die beslist niet mogen ontbreken in een grindtuin Ć  la Beth Chatto, dan zijn dat Bergenia (schoenlappersplant), Euphorbia characiacas en Verbascum bombyciferum. Ze spelen een dominante rol in haar tuin. Kenmerkend voor haar tuinontwerp is ook de geel/blauwe kleurencombinatie. Voeg aan het geel van de Euphorbia en Verbascum dus zeker wat blauw toe van bijvoorbeeld kattenkruid of Salvia!

Verbascum nigrum (toorts) met het blauw van Nepeta (kattenkruid). 

Is een gravelgarden onderhoudsarm? 

Als je een grindtuin aanlegt volgens de principes van Beth Chatto, is deze niet echt onderhoudsarm.  Zij werkt veel met papavers, toortsen en andere planten die zichzelf uitzaaien. Om te voorkomen dat deze planten de hele tuin overnemen zal er toch regelmatig gewied moeten worden.

KLIK HIER voor een kort filmpje (2:39 minuten) waarin de 'headgardener' van Beth Chatto's gravelgarden uitleg geeft over het onderhoud van deze tuin.

Origanum "Rosenkuppel" is een zeer droogtebestendige plant.

Wil ik zelf ook een gravelgarden? 

Hoewel ik het boek heel boeiend vond, ben ik (nog?) niet van plan om onze tuin om te toveren in een gravelgarden. Ik ben (misschien onterecht) huiverig om zoveel grind toe te voegen aan de grond. Het zal zich op den duur toch vermengen met de grond eronder en je creƫert daarmee condities waarin andere planten dan de bovengenoemde het beslist niet meer zullen doen. Als je ooit weer eens wat anders wilt (en dat willen wij regelmatig) zal het 'a hell of a job' zijn om al dat grind weer uit de grond te krijgen.

Ik ben wel geĆÆnspireerd door de plantenkeuze van Beth Chatto die ook buitengewoon geschikt is voor onze tuin op droge zandgrond. Ook het idee om verdamping tegen te gaan door een dikke mulchlaag spreekt me heel erg aan maar als mulch wil ik, in plaats van gravel, onze eigen compost gebruiken in combinatie met boomschors op de plaatsen waar de grond echt zichtbaar is. Omdat schors nou eenmaal mooier is dan compost en het oog wil ook wat! 

Dit is trouwens ook de reden waarom Beth werkt met grind. Op de niet zichtbare plekken onder heesters e.d. mulcht zij met een dikke laag stro. Boomschors is een duurzame mulch die zeker een jaar of drie zijn werk blijft doen, maar die zich veel gemakkelijker dan grind weer laat verwijderen. En als er wat van het schors achterblijft in de grond, is dat ook niet erg. Het vergaat vanzelf. 

Meer inspiratie en ideeĆ«n opdoen? 

Jezelf ook trakteren op het boek 'Drought-resistant planting' van Beth Chatto? Voor de prijs hoef je het niet te laten! In het boek vind je prachtige foto's van plantcombinaties met droogtebestendige planten en uitgebreide plantenlijsten met de namen van alle cultivars die ze gebruikt heeft. Helaas alleen verkrijgbaar in Engels, maar als je een beetje vertrouwd bent met het Engelse tuinjargon leest het boek heel gemakkelijk. De wetenschappelijk plantennamen zijn natuurlijk sowieso internationaal.

KLIK HIER voor meer informatie of om het boek te bestellen. 

Ook interessant 

Tuinplant - Het grootste aanbod met meer dan 15.000 tuinplanten en bomen

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent. 

Populaire posts

Helleborus: 10 vragen en antwoorden

Is dit de tuin van de toekomst?

Zo krijg je meer bloemen in je agapanthus!

10 tips voor een prachtige border

30+ planten voor een tuin op droge grond

Een kleine tuin in de stijl van Piet Oudolf, kan dat?

Mijn haat-liefde verhouding met Stipa tenuissima 'Ponytails'

De hoogtepunten van mijn tuinjaar

10 planten die niet mogen ontbreken in een Piet Oudolf tuin