Waarom je soms zou moeten kiezen voor inheemse planten
Begin 2019 maakte ik voor het eerst kennis met het natuurlijk tuinieren. Wij hadden er eerder al voor gekozen om geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen meer te gebruiken. Ook deden we al van alles om het vogels, insecten en andere dieren naar de zin te maken in onze tuin. Ik dacht dus dat we best aardig op weg waren, maar er blijkt meer te zijn.
De "echte" natuurlijke tuinier is niet alleen aardig voor dieren maar ook voor onkruid. Hij plant het liefst zoveel mogelijk inheemse planten in zijn tuin. Sommigen gaan zelfs zo ver dat ze dat onkruid ook opeten. Denk daarbij aan quiche met vogelmuur, zevenbladpesto of brandnetel stamppot.
Goed voor de biodiversiteit
Er is zeker veel te zeggen voor inheemse planten. Gemiddeld blijken er op inheemse planten drie keer zoveel plantparasieten voor te komen als bij uitheemse soorten. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om larven van kevers, bladwespen en microvlinders, rupsen van dag- en nachtvlinders en mijten en muggenlarven die in gallen op verschillende plantendelen leven.
Al deze beestjes zijn voedsel voor insecteneters zoals kleine zoogdieren, vogels en amfibieën. Hoe meer plantparasieten, des te completer en gezonder ons ecosysteem is (bron: Nature today).
 |
| Malva moschata (kaasjeskruid) |
Hoe slecht zijn uitheemse planten?
De twijfel begon toch te knagen. Hoe goed ben ik eigenlijk bezig met mijn uitheemse planten en tuincultivars? Ben ik eigenlijk wel de ecologische tuinier die ik dacht dat ik was?
Maar mijn geliefde tuinplanten vervangen voor onkruid? Daar haak ik toch echt af! Ik voel niet de behoefte om mijn tuin te veranderen in een mini natuurreservaat. Zeker niet omdat er op vijf minuten lopen van mijn huis een prachtig natuurgebied ligt.
En ik zal het ook maar ronduit toegeven: ik vind het belangrijk dat mijn tuin mooi is. Ik zie mijn tuin als een canvas waarop ik met planten en bloemen een mooi plaatje creëer waar ik met veel plezier naar kan kijken. Een soort levend schilderij. Ik zou niet weten hoe ik dat moet realiseren met alleen maar inheemse planten.
Ben ik dan slecht bezig? Ik vind van niet. Hoewel uitheemse planten misschien minder parasieten bevatten zijn ze, een enkele invasieve exoot daargelaten, niet schadelijk voor ons ecosysteem. In tegendeel! Ook tuincultivars bieden, met hun nectar en stuifmeel, voedsel aan bijen, vlinders en andere insecten.
Ook uitheemse planten zijn interessant voor insecten!
Veel cultivars zijn gekweekt op een langere bloeitijd en vaak bloeien ze eerder of juist later dan onze inheemse flora. Ze verlengen zo het seizoen voor bijen, hommels, vlinders en andere insecten.
Geranium 'Rozanne' bijvoorbeeld, een tuingeranium die van mei tot november bloeit, is een van de drukst bevlogen (nectar)planten in de tuin. En laatbloeiende najaarsasters zijn een belangrijke voedselbron voor trekvlinders. Dat kan toch niet slecht zijn?
Ook trof ik afgelopen jaar zomaar een helmkruidbladwesprups (geweldig scrabblewoord!) aan op mijn uitheemse Kaapse fuchsia, Phygelius rectus 'African queen'. Blijkbaar zijn niet alle insecten even kieskeurig.
Een belangrijk argument tegen uitheemse planten is dat ze vooral bezocht worden door honingbijen en niet interessant zijn voor wilde bijen omdat deze beestjes veel kieskeuriger zijn. Daarop zou ik willen zeggen dat, door het extra voedselaanbod, de concurrentie voor deze wilde bijen in elk geval minder wordt.
Als honingbijen fourageren op mijn exoten, concurreren ze niet met wilde bijen die zijn aangewezen op inheemse planten. Overigens zie zie ik op mijn uitheemse soorten echt niet alleen honingbijen maar ook veel hommels, wespjes en zweefvliegen.
 |
| Prunella grandiflora 'Rubra' |
Inheemse planten met waarde voor de siertuin
Ik kies mijn planten dus nog steeds vooral op basis van hun uiterlijk, kleur en geur. Maar dat wil niet zeggen dat er in onze tuin geen inheemse planten staan. Bij nader inzien blijken er zelfs behoorlijk wat inheemse soorten of cultivars met inheemse ouders aanwezig te zijn.
Als zo'n cultivar nog dicht bij de botanische soort staat, zijn veel van de oorspronkelijke eigenschappen behouden. Geen slechte keus dus voor een natuurlijke tuin. Waarschijnlijk staan er ook in jouw tuin al meer inheemse soorten dan je denkt!
Onderstaand een overzichtje van de inheemse planten in mijn tuin:
- Ajuga reptans (kruipend zenegroen);
- Alchemilla mollis (vrouwenmantel);
- Aquilegia vulgaris (akelei);
- Campanula persicifolia (perzikbladig klokje);
- Dianthus deltoides (steenanjer);
- Digitalis purpurea (vingerhoedskruid);
- Ficaria verna (speenkruid), wij hebben Ficaria verna 'Brazen hussy', een roodbladige variant die niet woekert en geliefd is bij de eerste vlinders, De mutatie is door Romke van de Kaa in het wild gevonden;
- Fritillaria meleagris (kivietseitje), groeit van nature in vochtige weilanden, maar geloof het of niet, dit bolgewasje komt ook op droge zandgrond elk jaar trouw terug;
- Geranium phaeum (donkere ooievaarsbek);
- Hesperis matronalis (damastbloem);
- Hylotelephium of Sedum telephium (vetkruid), in onze tuin staan diverse cultivars van Hylotelephium die allemaal even druk bezocht worden door bijen, hommels, zweefvliegjes en andere insecten;
- Lunaria annua (judaspenning);
- Lythrum salicaria (grote kattenstaart), een plant die van nature in slootkanten groeit maar die ook geen moeite blijkt te hebben met onze droge tuingrond;
- Malva moschata (muskus kaasjeskruid), de foto van de witte versie (Malva moschata 'Alba') zie je boven dit blog;
- Origanum vulgare (marjolein), wij hebben zowel de wilde variant als de cultivar Origanum vulgare 'Rosenkuppel'. Betere bijenplanten zul je niet vinden!
- Ornithogalum (knikkende vogelmelk);
- Prunella vulgaris (brunel, bijenkorfje), wij hebben de cultivar Prunella grandiflora;
- Salvia pratensis (veldsalie), wij hebben de cultivar Salvia nemorosa 'Dear Anja' een kruising tussen de wilde Salvia pratensis en uitheemse Salvia nemorosa;
- Sedum acrum (muurpeper);
- Sempervivum (huislook);
- Stachys officinalis (betonie), wij hebben de cultivars Stachys officinalis 'Hummelo' en 'Rosea';
- Teucrium chamaedrys (echte gamander);
- Verbascum nigrum (toorts);
- Viola odorata (het maarts viooltje), alleen al voor de geur zou je dit viooltje moeten planten!
 |
| Origanum vulgare 'Rosenkuppel' |
Inheemse planten zijn sterker
Alle planten in mijn lijstje zijn door hun rijke bloei van toegevoegde waarde in de siertuin. Dus ook als je geen interesse hebt om je tuin te veranderen in een heemtuin, kun je iets doen voor de biodiversiteit in ons land.
Persoonlijk vind ik het ook wel een groot voordeel dat inheemse soorten doorgaans veel sterker zijn. Ze verdragen meer droogte en nattigheid dan uitheemse planten en je hoeft niet bang te zijn dat ze in de winter sneuvelen.
Malva moschata (kaasjeskruid) en Verbascum (toorts) kun je bijvoorbeeld prachtig zien bloeien in de bermen langs snelwegen waar ze alleen water krijgen als het regent. Digitalis purpurea (vingerhoedskruid) groeit zelfs in de droge schaduw onder bomen. Als deze planten dan ook nog mooi zijn om te zien, waarom zou je ze dan niet in je siertuin planten?
 |
| Vingerhoedskruid (Digitais purpurea) groeit zelfs in droge schaduw! |
Overvloedig uitzaaien
Sommige inheemse planten zaaien zich iets te overvloedig uit, maar dat kun je voorkomen door de uitgebloeide bloemen tijdig weg te knippen. Bij de toorts (Verbascum nigrum) word je dan beloond met een prachtige tweede bloei!
Campanula persicifolia wied ik tegenwoordig weg. Het is een mooie vaste plant maar wel eentje die zich ongebreideld uitzaait. Dat uitzaaien kun je niet voorkomen en als de zaailingen opkomen in een ander plant, krijg je ze er met geen geweld meer uit. Je bent gewaarschuwd!
Wilde planten zelf zaaien
Ben je geïnteresseerd geraakt in wilde planten voor je tuin? Dan raad ik je aan om eens te kijken op de website van Cruydt-Hoek, een kweker en leverancier van inheemse wildeplantenzaden. Ik vond het grappig om te ontdekken dat zelfs zij het niet konden laten om toch een kleine selectie bijzondere (niet-inheemse) tuinzaden aan te bieden!
Het kan ook leuk zijn om zelf eens in de natuur te kijken welke wilde planten potentie hebben voor de siertuin. Laatst zag ik wat boerenwormkruid in een berm staan en bij mij kwam de gedachte op dat deze wilde plant niet zou misstaan in een border.
 |
| Boerenwormkruid (Tanacetum vulgare) |
TIP
Op zoek naar meer inspiratie? Dan is het boek "Planten van hier" iets voor jou. Het boek is samengesteld door de universiteiten van Wageningen en Nijmegen in samenwerking met bekende natuurorganisaties zoals Floron, en de Vlinderstichting. Het beschrijft onze mooiste plantgemeenschappen en geeft concrete voorbeelden hoe jij je eigen omgeving bloemrijker kunt maken met inheemse planten die niet misstaan in een siertuin. Speciaal voor tuiniers die werk willen maken van meer biodiversiteit!
KLIK HIER voor meer informatie of om het boek te bestellen.
Ook interessant
Bewaar op Pinterest:
Abonneren
Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame!
