Is dit de tuin van de toekomst?

Ik dacht altijd dat de gravelgarden van Beth Chatto de enige tuin in Engeland was, die nooit wordt gesproeid. Maar er blijkt er nog een te zijn. Ook Hyde Hall in Chelmsford (Essex) heeft een tuin met droogteresistente planten waarin al 22 jaar niet meer gesproeid is. Om deze reden, wordt Hyde Hall in Engeland ook wel gezien als "de tuin van de toekomst". 

Dat zo'n tuin toch behoorlijk spectaculair kan zijn, wordt hier bewezen. Je vindt hier vooral planten uit de drogere delen van de wereld zoals Australië, Zuid Afrika, Californië en het Middellandse Zee-gebied. Bijzondere planten die hier nog niet zo bekend zijn maar ook gewone tuinplanten die je in ieder tuincentrum kunt kopen. 

In dit blog vertel ik je er graag meer over, maar bekijk eerst even onderstaand filmpje (5 minuten, Engelstalig) op het Youtube kanaal van Apple Pea Fern Sea. In dit filmpje wordt 'the dry garden' van Hyde Hall prachtig in beeld gebracht. Dan weet je zometeen waar ik het over heb 😉. 

Over Hyde Hall  

In 1955 verhuisde het boerenechtpaar Helen en Dick Robinson naar Hyde Hall, een boerderij met zes bomen op een droge winderige heuveltop in Chelmsford Essex (GB). Als ze alles van tevoren geweten hadden, zouden ze er waarschijnlijk nooit aan begonnen zijn. Het terrein was koud en winderig, de top van de heuvel was bedekt met een laag grind en de bodem bestond uit zware klei. 

Het boerenbedrijf kwam al snel van de grond, maar Helen wilde meer. Naast het werk op de boerderij, was ze ook een echte tuinliefhebber. Langzaam maar zeker begon er rondom de boerderij, ondanks de barre condities, een bijzondere tuin te ontstaan. 

Hyde Hall werd in 1993 overgenomen door de Royal Horticultural Society (RHS) om het voortbestaan van de tuin in de toekomst zeker te stellen. 

Heuveltop in 'the dry garden' met o.m. Euphorbia characias (geelgroen), links Pittosporum tenuifolium 'Tom thumb' (donkerrood) en rechts een grote groep muurbloemen, waarschijnlijk Erysimum mutabile (foto: ©Acabashi; Creative Commons CC-BY-SA 4; Source: Wikimedia Commons) 

De droge tuin

Hyde Hall bestaat uit meerdere tuinen. De droge tuin is er een van. Dit deel van de tuin wordt nooit gesproeid. Ook niet tijdens een hittegolf of bij langdurige droogte. De planten krijgen water als ze net geplant zijn maar daarna moeten ze het doen met de regen die er valt. 

Nou denk je misschien dat dat in Engeland niet zo'n kunst is, maar Essex is de droogste regio van het Verenigd Koninkrijk. Er wordt wel beweerd dat hier in de zomer niet meer regen valt dan in Jeruzalem of Beiroet. Droog is dus echt wel droog!

Hyde Hall ligt, als zoveel tuinen in Engeland, op zware klei. Om de droogteminnende planten in leven te kunnen houden tijdens de natte Engelse winters, moest de grond eerst goed doorlatend gemaakt worden. Anders zouden de planten wegrotten. Voor het planten werd er daarom een laag puin met daarover een dikke laag zand en grit aangebracht. 

De bovenlaag is daarna bedekt met grind zodat de tuin er mooi uitziet en in de zomer minder snel uitdroogt. Wil je zo'n tuin op zandgrond aanleggen, dan heb je het een stuk gemakkelijker. Je hoeft dan  alleen maar een dikke laag grind aan te brengen 😁. 

Voorjaar: Tulipa saxatiles 'Lilac wonder' (foto: Acabashi, Tulipa saxatilis 'Lilac Wonder' at RHS Garden Hyde Hall, Dry Garden - Essex, England 01, CC BY-SA 4.0)

De gangmakers 

De meeste droogtebestendige planten blijven laag. Een tuin met alleen maar droogtebestendige planten kan er daardoor al snel saai en vlak gaan uitzien. Er zijn geen focuspunten die de aandacht trekken en je oog als het ware rondleiden door de tuin. Het gevolg is dat je het hele beeld ineens in je opneemt. Dat maakt de tuin minder "spannend". 

Elke tuin heeft daarom gangmakers nodig. Opvallende planten die direct in het oog springen. In de droge tuin van Hyde Hall vervullen Verbascum olympicum (toorts), Echium pininana (reuzeslangenkruid) en Stipa gigantea deze rol. Ik weet zeker dat je ze niet gemist hebt in het filmpje!

Verbascum olympicum 

De olympische toorts heb ik zelf in mijn tuin gehad. Deze plant vraagt wat geduld. Als je de planten in het voorjaar uitplant, bloeien ze pas het jaar daarop. Soms kan het nog een jaar langer duren. Bij mij bloeiden ze in het tweede jaar. De planten zijn winterhard dus je hoeft ze niet binnen te laten overwinteren. 

Uit het groffe bladrozet groeit een enorme toorts van wel twee meter hoog die bedekt is met kleine zachtgele bloemen. Je moet er even op wachten, maar dan heb je ook wat! Verbascum olympicum is monocarpisch wat betekent dat de plant na de bloei afsterft. 

De opvallende lichtgele toorts van Verbascum olympicum in mijn eigen tuin 

Echium pininana 

Het reuzenslangenkruid is zo mogelijk nog indrukwekkender dan de toorts. Ook de Echium vraagt geduld. In het eerste jaar vormt de plant een bladrozet en pas in het tweede jaar wordt de stam gevormd waarop de lavendelblauwe bloempjes in een symmetrische spiraal verschijnen. De stam kan meer dan drie meter hoog worden. Spectaculair!

Het probleem is alleen dat deze Echium (in ons klimaat) niet echt winterhard is. Je moet hem dus 's winters binnen laten overwinteren of hem een heel beschut plekje geven en het beste ervan hopen. Een winterdek helpt om de koude winter te overleven. De plant wordt soms (voor veel geld) door tuincentrums aangeboden maar je kunt ook zaad kopen. 

Echium pininata (foto: Derek Harper/Echium pininana at Coleton Fishacre/

CC BY-SA 2.0)

Stipa gigantea 

Het lijkt wel of ik mijzelf blijf herhalen, maar ook met Stipa gigantea moet je even geduld hebben. Dit gras met de reusachtige open aren waar je doorheen kunt kijken, beweegt mooi op de wind. Het heeft echter wat tijd nodig om goed te settelen. In mijn voortuin bloeide het pas in het tweede jaar. Dit gras is winterhard en wintergroen. Het is een vaste plant die elk jaar weer terugkomt. 

Eenjarigen 

Wat opvalt in Hyde Hall zijn de grote groepen eenjarige planten. Vooral juffertje-in-het-groen (Nigella damascena) en slaapmutsjes (Escholzia californica). Het juffertje-in-het-groen is er in blauw, wit en roze. Slaapmutstjes kunnen variëren van crèmekleurig tot oranje en rood.

Het is mij, in mijn eigen tuin, al vaak opgevallen dat veel eenjarigen extreem veel droogte verdragen. Dat is ook logisch. Eenjarige planten hebben maar een jaar de tijd om te bloeien en hun zaad te verspreiden. Daarna gaan ze dood. Ze moeten dus hoe dan ook presteren. Dat maakt dat het hele sterke planten zijn. 

Juffertje-in-het-groen, Nigella damascena(foto: Manuel Torres Garcia on Unsplash)

Het slaapmutsjesEscholzia californica

Vaste planten  

In het filmpje zag ik onder meer de volgende vaste planten:

• Acaena (stekelnootje)
• Achillea filipendulina (duizendblad) 
• Ballota 
• Berkheya purpurea (zie de foto hieronder)
• Centranthus ruber (rode valeriaan) 
• Euphorbia characias (wolfsmelk)
• Erigeron glaucus (fijnstraal) 
• Erigeron karvinskianus (het Mexicaans madeliefje) 
• Eryngium bourgattii 'Picos amethyst' (kruisdistel) 
• Erysimum (muurbloem) 
• Foeniculum vulgare 'Purpureum' (bronzen venkel) 
• Hylotelephium (vetkruid) 
• Iris Germanica (zwaardlelie) 
• Salvia nemorosa (salie) 
• Santolina chamaecyparissus (heiligenbloem) 
• Stipa ichu (Peruviaans vedergras) 
• Sysirinchium striatum (bieslelie)  

Er staan nog veel meer soorten in deze tuin maar doordat die, op het moment dat het filmpje gemaakt werd, niet bloeiden, zijn ze moeilijk te determineren. 

Berkheya purpurea, de stekels van een distel, maar de bloei van een margriet. 
(foto: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Berkheya purpurea kz04, CC BY-SA 4.0)

Peruviaans vedergras (Stipa ichu) 

Ik dacht eerst dat het hier ging om Stipa tenuissima 'Ponytails', het Mexicaans vedergras. Dat is een geweldig mooi gras maar het kan, als je het niet goed in de gaten houdt, flink gaan woekeren (lees er meer over in dit blog).  

Het Peruviaans vedergras heeft hetzelfde extreem dunne draadachtige loof. Al vroeg in het seizoen verschijnt het zijdeachtige groen van de aren die geleidelijk naar zilver verkleuren. Zolang er nog zaad in zit, buigen de aren licht over. Maar zodra de wind het zaad eruit geschud heeft staan ze weer rechtop, wiegend op ieder zuchtje wind. 

Ik las op internet dat dit gras zich niet zo agressief uitzaait als Stipa tenuissima. Het zou dus een goed alternatief kunnen zijn. Geen idee of het waar is, maar ik ben vast van plan om het uit te gaan vinden.

Voor het najaar: Zauschneria 

Maar wat bloeit er dan in het najaar? In een ander filmpje over Hyde Hall zag ik deze prachtige vlammendrode Zauschneria. Zelf had ik nog nooit gehoord van de plant. De Hessenhof schrijft er het volgende over:  

"We blijven ze kweken. Commercieel verantwoord is het niet, want we verkopen ze nauwelijks, maar we vinden deze plant gewoon mooi. En het zou steeds beter moeten gaan want er zijn weinig planten die zo goed tegen warmte en droogte kunnen. Het worden bossige, dicht vertakte planten met kleine, vaak grijze blaadjes. Op een droge, zonnige plek met bij voorkeur een schrale, stenige grond kunnen ze uitgroeien tot ware pronkstukken voor de herfst. Op zo'n plek zijn ze ook voldoende winterhard." 

Volgens mij echt een aanrader! 

Zauschneria californica 'Olbrich Silver' (foto: Ghislain118 http://www.fleurs-des-montagnes.net, Zauschneria californica 'Olbrich Silver' 3, CC BY-SA 3.0)

De tuin van de toekomst  

Nu onze zomers steeds droger en warmer lijken te worden en onze winters steeds natter, zouden tuinen van dit type inderdaad wel eens de toekomst kunnen worden. Met mijn tuin op droge zandgrond, is Hyde Hall een tuin die ik zeker in de gaten ga houden.   

Zelf heb ik alvast in de toekomst geïnvesteerd met de aanschaf van de kruisdistel Eryngium bourgattii 'Picos Amethyst' en de muurbloem Erysimum linifolium 'Tricolor' (foto boven dit blog). Muurbloemen zijn niet alleen droogtebestendig, ze bloeien ook lang en rijk en ruiken heerlijk. De tuin van de toekomst hoeft zeker geen lelijke tuin te zijn! 

Meer inspiratie voor droge tuinen 

Ben je op zoek naar meer beplantingsideeën voor een tuin op droge grond? Trakteer jezelf dan eens op het boek 'Drought-resistant planting' van Beth Chatto. Voor de prijs hoef je het niet te laten! 

In het boek vind je veel prachtige foto's van plantcombinaties met droogtebestendige planten en uitgebreide plantenlijsten met de namen van alle cultivars die ze gebruikt heeft. Helaas alleen verkrijgbaar in Engels, maar als je een beetje vertrouwd bent met het Engelse tuinjargon leest het boek heel gemakkelijk. De wetenschappelijk plantennamen zijn natuurlijk sowieso internationaal.

KLIK HIER voor meer informatie of om het boek te bestellen. 

Ook interessant 

• Een tuin op droge grond waar nooit wordt gesproeid (over de gravelgarden van Beth Chatto)
• 30+ planten voor een tuin op droge grond 
• Zelf zaaien: slaapmutsjes (Escholzia californica)

Bewaar op Pinterest:

Abonneren 

Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame! 

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.