Hoe verwerk je siergras in je border?
Een tuin gaat niet alleen over bloemen. Als je een tuin met een natuurlijke uitstraling wil, dan is siergras eigenlijk onmisbaar. Veel grassen bewegen op het minste briesje wind. De meeste grassen (niet allemaal) zijn laat in het seizoen op hun best en zorgen ook in de winter voor kleur en structuur. En, ook niet geheel onbelangrijk als je op droge zandgrond tuiniert: siergrassen zijn sterk, hebben weinig nodig en verdragen veel droogte.
Maar hoe verwerk je siergras in je tuin zodat het een mooi, natuurlijk ogend, geheel vormt met de rest van de beplanting? Dat is iets waar ik zelf jaren mee geworsteld heb. Aanvankelijk plantte ik wat plichtmatig hier en daar een pol gras tussen de vaste planten maar al snel werd duidelijk dat dat niet de weg was. De bijzondere kwaliteiten van gras zoals weelderigheid, transparantie en beweging, komen dan niet tot hun recht.
In een tweede poging besloot ik om het siergras in een acht-vormige slinger te planten door twee tegenover elkaar geleden borders. De tussenliggende ruimte werd opgevuld met vaste planten en kleinere grassen. Het gras dat ik hiervoor koos was Molinia caerulea 'Heidebraut'. Dat leek een goed idee. Het blauwgroene groene loof zou in de zomer de bodem bedekken en de aren zouden in de naseizoen zorgen voor hoogte, transparantie en kleur. Molinia verkleurt namelijk prachtig in het najaar.
Het eerste jaar werkte dit prima. Maar in het tweede jaar werden de pollen veel groter en de aren talrijker. Mijn transparante slinger, leek daardoor meer op een bruin gordijn dat de border volledig domineerde. Niet mooi!
Hoe doet Piet Oudolf dat eigenlijk?
Ik ging daarom te rade bij Piet Oudolf. Hij heeft er (samen met andere tuinontwerpers van de 'Dutch wave') voor gezorgd dat siergras populair werd in de jaren negentig. Daarvoor zag je in de Nederlandse tuinen hooguit een pol pampasgras maar verder werd gras vooral als onkruid beschouwd. Ik pakte dus mijn Oudolf boeken erbij en bekeek een aantal van zijn tuinen op Youtube en internet. Onderstaand filmpje was één van mijn bronnen. Hierin legt Oudolf een en ander uit over de toepassing van siergras.
Veel concrete richtlijnen heb ik niet kunnen vinden. Geen ei van Columbus dus, maar ik wil toch proberen om in dit blog wat inzichten te delen.
Hoe verwerk je siergras in de border?
Samenvattend zijn er drie factoren waarmee je rekening moet houden bij het aanplanten van siergrassen in de tuin:
- Grootte van de groep (en je tuin);
- Repetitie;
- De verhouding tussen vaste planten en siergras.
 |
| In de voorgrond: het bamboe-achtige loof van het plataargras (Chasmantium latifolium). Het fijne wolkachtige gras in de achtergrond is Stipa tenuissima 'Ponytails'. |
Grootte van de groep (en je tuin)
Over het algemeen doe je er goed aan om siergras, net als vaste planten, in groepen aan te planten. Het "wolkachtige" effect van bijvoorbeeld Sporobolus heterolepsis of de golfachtige beweging van Stipa tenuissima 'Ponytails' zie je alleen als je er een flinke groep van maakt.
Ik hanteer voor siergrassen dezelfde richtlijn als bij mijn vaste planten: grote grassen mogen als eenling geplant worden, van de middelgrote plant ik er minstens drie en van de wat kleinere soorten minstens vijf (maar liever zeven).
Grote grassen:
Cortaderia (pampasgras), Hakonechloa macra (de groenbladige soort maakt forse pollen, de bontbladige hebben minder groeikracht en zou je per drie moeten planten), Miscanthus sinensis (prachtriet), Panicum virgatum 'Cloud nine' (vingergras), Pennisetum alupecuroides 'Hameln', Stipa gigantea (reuzenhaver). De reuzenhaver heeft hoge bloeiaren maar het loof blijft laag. Door zijn transparante vorm is het prachtige "doorkijkplant" die je ook vooraan in de border kunt planten.
 |
| Miscanthus sinensis 'Morning light' is mooi als solitair |
Middelgrote grassen:
Briza media (trilgras, bevertjes), Calamagrostis acutiflora (struisgras), Calamagrostis brachytricha (diamantgras), Carex testacea 'Prairie fire' (prairiegras), Chasmantium latifolium (plataargras, grote pollen van een aantal jaren oud, zou je ook solitair kunnen planten), Luzula sylvatica (een vroegbloeier!), Panicum virgatum 'Heavy metal' en 'Heiliger Hain' (vingergras), Deschampsia cespitosa, Molinia (pijpenstrootje), Pennisetum macrourum, Schizachyrium (ook dit gras wordt na enkele jaren zo groot, dat je het ook solitair kunt planten) en Sesleria autumnalis (blauwgras, dat feitelijk lichtgroen is).
 |
| Deschampsia cespitosa vormt een gouden wolk (foto: Bloemenhof Kasteel Geldrop) |
Bovenstaande aantallen zijn gebaseerd op de middelgrote tuin die ik zelf heb. Voor kleine tuinen worden de solitaire grassen vaak te groot. Je kunt de middelgrote grassen dan als eenling planten en de kleinere in groepen van drie. In grote tuinen zul je, voor een rustig beeld, de groepen juist groter moeten maken.
Repeteer
Zoals Oudolf in het filmpje ook aangeeft: een soortje hier en een soortje daar werkt niet. Het zorgt al snel voor een chaotisch en onrustig beeld. Minder is dus meer. Door groepen van dezelfde soort te repeteren creëer je een rustig beeld. De herhaling leidt het oog van de bezoeker door de tuin en helpt hem om het totale plaatje in zich op te nemen.
De verhouding tussen vaste planten en siergras
Als je wel eens naar BBC's Gardeners' World kijkt dan weet je dat het mogelijk is om een border te maken met alleen maar siergras. Monty Don heeft dit in gedaan in één van de borders op Longmeadow. Zelf ben ik meer gecharmeerd van de mix van siergras en vaste planten in de tuinen van Piet Oudolf. Met name schermvormige bloemen combineren mooi met de opgaande aren van het siergras.
Maar hoe ligt dan de verhouding tussen vaste planten en siergras? Een eenduidig antwoord op deze vraag heb ik niet kunnen vinden in mijn Oudolf boeken. Waarschijnlijk omdat er simpelweg geen eenduidig antwoord is.
In de Sporobolus weide van 'Hauser & Wirth' is bijvoorbeeld veel meer gras verwerkt dan in sommige andere borders. Hier is gewerkt met een matrixbeplanting waarbij de ruimte tussen groepen vaste planten wordt opgevuld met gras (in dit geval Sporobolus heterolepsis). Ik schat dat ongeveer twee derde van de beplanting bestaat uit gras. Uitgaande van wat ik verder gezien heb, zou ik zeggen dat normaliter een derde tot de helft van zijn tuinen uit gras bestaat.
Mijn eigen "grastuin" bestaat voor circa een derde uit gras en twee derde vaste planten. Over die verhouding ben ik zelf wel tevreden. Ik heb ook borders waarin ik geen gras heb verwerkt of veel minder. In mijn "Oudolf border", heb ik bijvoorbeeld alleen wat pollen Hakonechloa (repeterend) verwerkt in de voorste rand. Ik vind het ook mooi om de hoek van een border te accentueren met een flinke pol Pennisetum alupecuroides 'Hameln'.
 |
| Calamagrostis acutiflora 'Karl Foerster' met Euyonmmus alatus (Bloemenhof Kasteel Geldrop) |
Tip
Ook interessant
- Molinia geeft structuur aan de wintertuin
- Mijn haat-liefde verhouding van Stipa tenuissima 'Ponytails'
- Droogtebestendige siergrassen (die ook geschikt zijn voor een kleine tuin!)
Abonneren
Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame!
