Kun je oude potgrond opnieuw gebruiken?

Elk jaar sjouwen we met zijn allen zo'n 4 miljoen kubieke meter potgrond van het tuincentrum naar huis. Een deel van die grond wordt gebruikt voor kamerplanten maar een veel groter deel wordt gebruikt in de tuin. Bijvoorbeeld om terraspotten te vullen. 

Ik vroeg mij af of het werkelijk nodig is om elk jaar nieuwe grond in terraspotten te doen. Kun je de oude potgrond niet gewoon hergebruiken? In de natuur wordt de grond toch ook niet elk jaar vervangen? In dit blog lees je het antwoord op deze vraag. 

Waarom potgrond hergebruiken? 

Er zijn verschillende redenen waarom je je oude potgrond opnieuw zou willen gebruiken. Het is natuurlijk beter voor je portemonnee. Ook wordt niemand blij van dat gesleep met die zakken. Het is niet alleen slecht voor je rug maar, veel belangrijker, ook slecht voor het milieu. 

Potgrond bestaat grotendeels uit turf. Die turf wordt gewonnen door hoogveen af te graven. Dat gebeurt niet meer in Nederland. Het laatste nog resterende hoogveen in ons land, is Europees beschermd natuurgebied geworden. De turf voor onze potgrond komt daarom uit de Baltische staten en Rusland. Het wordt daar afgegraven met enorme bulldozers die een soort maanlandschap achterlaten. Dag natuur, dag biodiversiteit!

Op veengronden staan vaak bossen. Zowel in het hoogveen zelf als in de bossen die erop groeien, is veel koolstof vastgelegd. Als we die bossen kappen en het veen opgraven, betekent dit dat er veel extra CO2 vrijkomt. Ook om die reden is het belangrijk om zorgvuldig om te gaan met deze gebieden.

En waar blijf je op den duur met al die oude potgrond? Je kunt het natuurlijk als mulch in je borders uitstrooien maar na verloop van tijd komt je tuin dan veel te hoog te liggen. 

Kun je oude potgrond hergebruiken? 

Oude potgrond hergebruiken, is dus eigenlijk best een goed idee. Maar werkt dat? Groeien planten wel op oude potgrond? Laten we dat eens uitzoeken! 

Google is your friend, zeggen ze. Dus laat ik daar beginnen. Het eerste zoekresultaat geeft aan dat dit geen strak plan is: "het is verstandig om potgrond van vorig jaar niet opnieuw te gebruiken. Na een bepaalde periode is alle voeding uit de grond. Daarnaast kunnen er bepaalde zouten zijn opgehoopt door watergift en bemesten. Ook de zuurgraad (pH) verandert in de loop van de tijd". 

De bron is Pokon, een fabrikant van, je raadt het al, potgrond. Dank je de koekkoek! Die gaat natuurlijk níet zeggen dat je je oude potgrond gerust opnieuw kunt gebruiken! De overige zoekresultaten geven gelukkig aan dat dit wel degelijk mogelijk is. 

Hoe kun je oude potgrond hergebruiken? 

Natuurlijk kun je oude potgrond verwerken als mulch, dun uitstrooien over je gazon, op de composthoop gooien of in plantgaten verwerken. Maar eigenlijk wil je de potgrond als potgrond blijven gebruiken. Ook dat blijkt mogelijk te zijn. 

Op de website 'Tuinadvies' vond ik informatie van een ervaringsdeskundige die luistert naar de illustere naam 'Lord of Cantecroy'. His lordship doet het volgende: 

• In de loop van het jaar verzamelt hij alle oude potgrond in een grote plastic ton met een deksel (niet luchtdicht). Hij zorgt ervoor dat die grond niet uitdroogt. 
• In de herfst voegt hij er compost aan toe die gezeefd is door een 5 x 5 mm zeef. De mengverhouding is 1 deel compost op 4  delen oude potgrond. Alles goed door elkaar mengen en vochtig maken. 
• Die ton laat hij de hele winter buiten staan zodat de grond kan bevriezen. Daardoor breken de celwanden waardoor het mengsel fijner wordt en nog wat verder verteert. Het deksel laat hij er zoveel mogelijk op zodat er geen insecten in kunnen kruipen. 
• In het voorjaar heb je dan weer prima potgrond.  

In theorie kun je deze cyclus eindeloos herhalen en hoef je weinig of niet bij te mesten omdat er iedere herfst verse compost met nieuwe voedingsstoffen aan de grond toegevoegd wordt. Net zoals in de natuur eigenlijk. 

Zelf heb ik dit nog nooit gedaan maar komend seizoen ga ik zeker mijn oude potgrond opsparen om dit uit te proberen. Persoonlijk zou ik wel extra mest toevoegen in de vorm van een paar handenvol Culterra of een andere organische meststof. Sommige potplanten zijn best gulzig.  

LET OP: voor kamperplanten, zaai- en stekgoed is deze methode niet aan te raden. Hiervoor kun je beter nieuwe potgrond gebruiken die steriel is en vrij van beestjes en onkruidzaden. 

Met compost, kun je oude potgrond verbeteren (foto Markus Spiske op Unsplash) 

Moet je eigenlijk nog wel potgrond kopen? 

Wie regelmatig naar 'Gardeners' world' kijkt weet dat Monty Don alleen werkt met potgrond die 'peat free' is. De Engelsen hebben, als een van de eersten in Europa, de consequentie getrokken dat turf niet thuishoort in potgrond. Vanaf 2024 mag daar alleen nog turfvrije potgrond in zakken verkocht worden. 

Ook Noorwegen, Ierland, België en Duitsland hebben strategieën doorgevoerd om het gebruik van turf te verminderen. Zwitserland is het strengste. Daar streven ze naar een turfverbod voor de particuliere én professionele markt.

In Nederland is dat niet zo. In 2021 is er een  kamervraag gesteld over het gebruik van turf in potgrond. Er is een website opgericht (turfvrij.nl) en er is een convenant getekend. Dat was het wel zo'n beetje. Echte maatregelen zijn er niet genomen. Een verbod op het gebruik van turf in potgrond lijkt er in Nederland voorlopig niet in te zitten. 

Potgrond op basis van turf is populair omdat de productie ervan heel gemakkelijk en dus goedkoop is. Gewoon wat mest en kalk toevoegen aan de voedselarme en zure turf en klaar is Kees! Turfvrije alternatieven zijn in de Nederlandse tuincentra daarom nauwelijks te vinden. 

Dit is misschien typisch Nederland: moord en brand schreeuwen over bijvoorbeeld het kappen van regenwouden maar geen oog hebben voor problemen die wél binnen onze invloedsfeer liggen. 

Turfvrij tuinieren 

Turf houdt water en mineralen goed vast, maar mengsels op basis van bladaarde, compost, kokos of houtvezels doen dat net zo goed. Het is dus niet nodig om turf te gebruiken. Wil je turfvrij tuinieren? Dan is het belangrijk om het volgende te weten:

• Ook biologische potgrond kan turf bevatten. Biologisch wil alleen zeggen dat de grond vrij is van kunstmest en (chemische) bestrijdingsmiddelen. Biologische potgrond kan daarom voor bijna 100% uit turf bestaan. 

• Potgrond met het RHP keurmerk is gemaakt met respect voor het milieu. Nadat het veen is afgegraven wordt er weer een natuurgebied van gemaakt. De grondwaterstand wordt verhoogd, zodat de oersituatie zich weer kan herstellen. RHP potgrond bestaat bijna volledig uit turf.  

• Potgrond met het MPS keurmerk bestaat voor minimaal een kwart uit kokos, compost, schors, houtvezel en/of rijstkaf. MPS potgrond bevat dus maximaal 75% turf. Net als bij het RHP keurmerk, moet het landschap in de winningsgebieden na het afgraven hersteld worden. De overige grondstoffen zoals veen, zand, klei en lava, mogen niet in natuurgebieden gewonnen worden. 

• Potgrond is alleen turfvrij wanneer dit uitdrukkelijk op de verpakking vermeld staat (zoals bij deze van Pokon). 

Op turfvrij.nl kun je zien waar je turfvrije potgrond kunt kopen. 

Zelf potgrond maken 

Sommige tuiniers (waaronder Monty Don) maken hun eigen turfvrije potgrond. Zeker als je zelf composteert, is dat een logische volgende stap. Nog goedkoper en milieuvriendelijker is bijna niet mogelijk, want deze potgrond komt gewoon uit je eigen achtertuin. Ergo: geen schade aan natuurgebieden en geen vervuiling door het transport. 

Er zijn verschillende manier om zelf potgrond te maken. In deze WikiHow kunt je lezen hoe je het aanpakt. Het solariseren/steriliseren van de grond is niet nodig wanneer je de potgrond gebruikt om terraspotten te vullen. 

Wat ik zelf doe  

Wanneer ik mijn terraspotten in het voorjaar opnieuw vul, vervang ik alleen de bovenste 20 centimer van de grond. De rest laat ik gewoon zitten. Dat werkt prima want de meeste potplanten komen niet veel dieper met hun wortels. Soms meng ik de nieuwe potgrond met de oude grond (mengverhouding 1 op 1). Ook dat blijkt prima te werken. Zeker wanneer je nog een handjevol mest (b.v. Culterra) toevoegt. 

Potgrond die zo doorworteld is dat het een massieve kluit is geworden, gooi ik achter in de border. Als er een winter overheen geweest is, valt de kluit vanzelf uit elkaar. Wij hebben die kluiten het ook wel eens door de hakselaar gegooid om ze fijn te malen. 

Het is goed om oude potgrond weer opnieuw als potgrond te gebruiken. Daarmee kun je je verbruik flink terugdringen. Zelf ga ik ook zeker wat turfvrije alternatieven uitproberen. 

Turfvrij gekweekte planten 

Er zijn in Nederland, in tegenstelling tot Engeland, niet of nauwelijks kwekerijen te vinden die turf in de ban gedaan hebben. Een van de weinige bedrijven waar planten biologisch en turfvrij worden opgekweekt, is de Hessenhof in Ede.

De Hessenhof pot planten op in bladaarde die ze zelf gecomposteerd hebben. Dat zorgt naar hun zeggen voor een weldadige en langzame groei die extra sterke planten oplevert. Wij kochten vorig jaar een Althaea cannabis bij de Hessenhof en een tweede, ongeveer even grote plant, bij een andere kwekerij. De plant van de Hessenhof is nu (begin mei) twee keer zo groot terwijl ze afgelopen najaar tegelijk geplant werden. Dit lijkt dus wel een grond van waarheid te bevatten. 

Daarnaast is de Hessenhof een waar luilekkerland voor vaste planten liefhebbers! Klik hier om mijn blog over deze kwekerij te lezen. 

De moederbedden van de Hessenhof waar je de volwassen planten kunt bekijken. 

De foto boven dit blog is van Neslihan Gunaydin op Unsplash.

Tip!

Wil je je gerecyclede of zelfgemaakte potgrond lekker luchtig maken? Of wil je dat de grond extra veel water vasthoudt? Meng er dan wat perliet doorheen. Perliet is een witte korrel van vulkanisch gesteente. De korrels zijn poreus waardoor ze veel lucht bevatten maar ook veel water kunnen absorberen. 

Dit zag ik op Gardeners' World: vanwege de luchtige structuur is perliet ook heel geschikt om stekken te laten wortelen. Vul hiervoor een 10 centimeter potje met de korrels, geef veel water en steek er vier stekken in (een in elke hoek). Zodra de stekken goed zijn geworteld, pot je ze op met potgrond. 

KLIK HIER voor meer informatie 

Ook interessant 

• Zandgrond bemesten, wat heb je nou echt nodig? 
• 10 tuinmythes die écht niet waar zijn 
• Zo krijg je meer bloemen in je Agapanthus 

Bewaar op Pinterest:

Abonneren   

Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame! 

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dat betekent.