Waarom het najaar de beste tijd is om te planten
Wie begin september een tuincentrum binnenloopt, krijgt het idee dat de goede tijd om te planten al lang en breed voorbij is. Bij het tuincentrum hier bij ons in het dorp waren ze eind augustus al bezig met het opbouwen van de kerstmarkt! Op de tafels met vaste plantjes vond ik alleen nog wat verpieterde winkeldochters die over waren van het afgelopen voorjaar.
Hoewel bij sommige tuincentra de schappen in het naseizoen voornamelijk gevuld zijn met Kerstprullaria, zijn er gelukkig ook veel kwekers en tuincentra, die aan deze gekte niet meedoen. Dus ook als je nog niet droomt van een witte Kerst, valt er genoeg te scoren. Wist je trouwens dat het najaar sowieso de beste tijd is om te planten? Waarom dat zo is, lees je in dit blog!
Wat ik zelf wel eens doe is het volgende: een plant die ik wil verzetten steek ik los met alle takken en stengels er nog op (soms zelfs in volle bloei!). Dan zet ik hem op de plek waar ik hem wil hebben en kijk of het past. Je krijgt dan een heel goed beeld van hoe het eruit gaat zien. Hoe de plant qua hoogte, structuur en kleur combineert met de planten eromheen en hoeveel ruimte hij nodig heeft. Pas daarna knip ik de stelen af. Soms hoeft dat niet eens. Als de kluit ruim genoeg is uitgestoken en de plant genoeg water krijgt, groeit en bloeit hij gewoon door. Planten die slap gaan hangen knip ik wel altijd af.
LET OP
Dit geldt voor vaste planten, bomen en heesters die goed winterhard zijn. Planten die vorstgevoelig zijn kun je beter planten in het voorjaar. Dat geldt bijvoorbeeld voor de meeste mediterrane planten zoals lavendel, rozemarijn en laatbloeiende salvia's. Als je die in het najaar plant, is het risico dat ze in de winter uitvallen groter.
Ik was zelf lang zo onnozel om te denken dat de tweejarigen, die je in het voorjaar koopt, hetzelfde jaar nog zullen bloeien omdat de kweker er wel aan gedacht heeft om ze het jaar ervoor te zaaien. Fout! Meer dan eens bleken de tweejarigen die ik in het voorjaar gekocht had, die zomer tóch niet bloeien. Gevolg is dat je een heel seizoen tegen saai blad aankijkt in plaats van mooie bloemen. Ik had dus net zo goed, of eigenlijk beter, zelf kunnen zaaien aan het einde van het voorjaar. Van de tweejarigen die je in het najaar koopt, weet je in elk geval zeker dat ze de komende zomer zullen bloeien!
Zelf doen wij het meeste plantwerk eind augustus/begin september. Liever zou ik wat later in het jaar starten met planten en verplanten, maar rond deze tijd hebben we vakantie en dus volop tijd voor de grote tuinklussen. Beetje uit nood geboren, maar het werkt prima. We moeten alleen wat vaker water geven omdat de grond in de nazomer relatief droog is.
In het najaar heb je minder last van droogte
Het voorjaar, voor de meeste mensen de favoriete tijd om te planten, is in ons land traditioneel de droogste periode. Planten die net geplant of verplant zijn, zijn nog niet diep geworteld en kunnen geen vocht uit de diepere lagen van de grond opnemen. Dat betekent dat je je nieuwe aanplant goed in de gaten moet houden en voortdurend water moet geven. In het najaar heb je daar veel minder last van. Het regent vaker en de nachten zijn door mist en nevel vaak koeler en vochtiger zodat de grond minder snel uitdroogt.In het najaar zie je beter wat je doet
In het voorjaar beginnen planten nog maar net te groeien. Er lijkt een zee van ruimte te zijn in de borders, maar dat is maar schijn. In juli, als de vaste planten hun uiteindelijke omvang hebben gekregen, is die ruimte grotendeels verdwenen. Vaak blijkt dan dat je te dicht op elkaar geplant hebt: dat nieuwe planten zijn verdwenen onder de bestaande aanplant of dat planten elkaar staan te verdringen in de strijd om licht, lucht en water. In het najaar kun je precies zien hoeveel ruimte er werkelijk is zodat je nooit te dicht plant.Wat ik zelf wel eens doe is het volgende: een plant die ik wil verzetten steek ik los met alle takken en stengels er nog op (soms zelfs in volle bloei!). Dan zet ik hem op de plek waar ik hem wil hebben en kijk of het past. Je krijgt dan een heel goed beeld van hoe het eruit gaat zien. Hoe de plant qua hoogte, structuur en kleur combineert met de planten eromheen en hoeveel ruimte hij nodig heeft. Pas daarna knip ik de stelen af. Soms hoeft dat niet eens. Als de kluit ruim genoeg is uitgestoken en de plant genoeg water krijgt, groeit en bloeit hij gewoon door. Planten die slap gaan hangen knip ik wel altijd af.
Het gras, de sedums en de asters op de foto hierboven zijn met bloemen en al eind augustus verplant. Geen methode die in tuinboeken wordt aanbevolen, maar voor mij werkt het heel goed om op die manier met bestaande planten een border in één keer goed te krijgen.
Planten slaan na de winter sneller aan
In het najaar blijft de grond nog lang relatief warm. Daardoor hebben planten nog een paar maanden de tijd om wortel te zetten. Pas wanneer de temperatuur van de grond continu onder de 10 graden is, gaat de plant volledig in rust. Planten die voor de winter zijn gezet hebben daardoor in het voorjaar een voorsprong. Ze hoeven niet eerst wortel te zetten, maar kunnen meteen al hun energie steken in de groei en bloei. Omdat deze planten al goed geworteld zijn, hoef je bovendien minder water te geven.LET OP
Dit geldt voor vaste planten, bomen en heesters die goed winterhard zijn. Planten die vorstgevoelig zijn kun je beter planten in het voorjaar. Dat geldt bijvoorbeeld voor de meeste mediterrane planten zoals lavendel, rozemarijn en laatbloeiende salvia's. Als je die in het najaar plant, is het risico dat ze in de winter uitvallen groter.
Je weet zeker dat tweejarigen in de zomer bloeien
Tweejarigen zijn planten die in het eerste jaar een bladrozet vormen en pas in het tweede jaar bloeien. Voorbeelden van tweejarigen zijn Hesperis matronalis (damastbloem), Eryngum giganteum (ivoordistel), Lunaria annua (judaspenning), Salvia sclarea (scharlei), Althaea rosea (stokroos), Digitalis purpurea (vingerhoedskruid).Ik was zelf lang zo onnozel om te denken dat de tweejarigen, die je in het voorjaar koopt, hetzelfde jaar nog zullen bloeien omdat de kweker er wel aan gedacht heeft om ze het jaar ervoor te zaaien. Fout! Meer dan eens bleken de tweejarigen die ik in het voorjaar gekocht had, die zomer tóch niet bloeien. Gevolg is dat je een heel seizoen tegen saai blad aankijkt in plaats van mooie bloemen. Ik had dus net zo goed, of eigenlijk beter, zelf kunnen zaaien aan het einde van het voorjaar. Van de tweejarigen die je in het najaar koopt, weet je in elk geval zeker dat ze de komende zomer zullen bloeien!
Planten die je koopt zijn beter geworteld
In het voorjaar betaal je vaak relatief veel voor kleine en minder goed gewortelde planten. De plantjes in de bekende tien centimeter potjes zijn soms niet meer dan amper gewortelde stekken. Tuingoeroe, Romke van der Kaa, heeft wel eens geschreven dat je om deze reden een plant eigenlijk altijd uit zijn pot moet lichten voordat je hem koopt. Ik denk alleen niet dat dat door de verkoper echt op prijs wordt gesteld....
Koop je in het najaar planten, dan hebben ze doorgaans veel meer wortels. Zijn de wortels onder het potje zichtbaar? Dan weet je zeker dat je goed zit. Omdat de planten langer in de pot hebben gestaan, zijn de wortels onderin soms een paar keer rondgedraaid. In dat geval doe je er goed aan om de wortels voorzichtig los te maken en uit te spreiden bij het planten.
In het najaar planten is goedkoper
Omdat iedereen in het voorjaar wil planten zijn planten dan vaak duurder dan in het najaar. In het najaar kun je bovendien kiezen voor wortelgoed. Dat zijn bomen en heesters die in de koude grond gekweekt zijn. Je koopt ze zonder pot, met een kluit of naakte wortels waardoor ze een stuk goedkoper zijn dan potplanten.
Wortelgoed is verkrijgbaar vanaf ongeveer half oktober tot begin april. Je kunt dus ook in het vroege voorjaar wortelgoed kopen maar planten die voor de winter gezet zijn slaan beter aan waardoor je minder uitval hebt. Als je maar een paar planten nodig hebt bespaar je niet veel, maar wie een hele tuin moet vullen of bijvoorbeeld een beukenhaag wil planten, is in het najaar echt een stuk voordeliger uit.
Wortelgoed is verkrijgbaar vanaf ongeveer half oktober tot begin april. Je kunt dus ook in het vroege voorjaar wortelgoed kopen maar planten die voor de winter gezet zijn slaan beter aan waardoor je minder uitval hebt. Als je maar een paar planten nodig hebt bespaar je niet veel, maar wie een hele tuin moet vullen of bijvoorbeeld een beukenhaag wil planten, is in het najaar echt een stuk voordeliger uit.
Als je gaat planten of verplanten, is dat ook een mooi moment om de bodem te verbeteren. Als je op zandgrond tuiniert is het bijvoorbeeld belangrijk om regelmatig organisch materiaal toe te voegen aan de grond. Hoe wij dat doen lees je in ons bemestingsschema.
Ook interessant
Vond je dit blog nuttig? Klik dan hier om jezelf gratis te abonneren.
Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.
