Eupatorium, een feest voor vlinders en bijen
Eupatorium, leverkruid of Koninginnekruid in het Nederlands, is een vaste plant die je vroeger niet vaak zag in tuinen. Het is een plant die onder invloed van de Dutch wave (Piet Oudolf en consorten) de afgelopen jaren steeds populairder is geworden.
Eupatorium lijkt op het eerste gezicht niet erg geschikt voor een tuin op droge zandgrond. Je ziet de inheemse exemplaren vaak in slootkanten groeien. Ook geven tuinboeken aan dat de plant vochtige grond nodig heeft. Ik verwachtte daarom niet dat het op onze kurkdroge zandgrond een succes zou kunnen worden. Om die reden liet ik de plant altijd maar staan in het tuincentrum.
Mijn man, die zich niet laat leiden door doemverhalen in tuinboeken, besloot een paar jaar geleden om het gewoon maar eens uit te proberen. Niet in de volle zon maar in een halfschaduw border waar ze maar enkele uren per dag zon krijgen en de grond niet teveel uitdroogt.
Hij deed veel bladcompost in het plantgat en in de late zomer hadden we meteen al flink wat bloemen. Het tweede jaar bleek de plant zich al uitgebreid te hebben tot een flinke pol. Eupatorium op zandgrond? Dat werk dus prima en aan het einde van de zomer zijn ze op hun allerbest.
In het Engels wordt de plant 'Joe Pye weed' genoemd, naar een Indiaanse medicijnman die de plant als kruidengeneesmiddel gebruikte om buiktyfus te behandelen. Het toevoegsel 'weed' is veelzeggend. De plant is even onverwoestbaar als onkruid. Piet Oudolf schrijft in zijn boek 'Droomplanten' hierover: 'Hoewel het eigenlijk planten zijn die op een vochtige, vruchtbare bodem thuishoren, zijn ze zó sterk dat ze bijna mishandeld moeten worden om slecht te groeien'.
Dat is ook mijn persoonlijke ervaring. Je moet er alleen wel rekening mee houden dat het blad van de Eupatorium op droge grond in de volle zon snel slap gaat hangen. Daarom plant ik ze liever in de halfschaduw. Het blad laten hangen is de droogtestrategie van deze plant, afhangend blad verdampt minder water. Blijft het blad slap hangen, ook als de zon weg is? Dan wordt het tijd om water te geven.
Als je vlinders wilt zien op je Eupatorium is het belangrijk dat je hem een plekje geeft waar hij een aantal uren per dag in de zon staat. De Eupatorium groeit ook goed in de halfschaduw maar de vlinders hebben zon nodig. Het zijn koudbloedige dieren die pas kunnen vliegen als hun lichaamstemperatuur meer dan dertig graden is. Planten in de schaduw laten ze vaak links liggen omdat ze uit de zon te snel afkoelen.
Onze inheemse Eupatorium is vaalroze van kleur. Niet lelijk, maar ook niet echt mooi vind ik. Gelukkig hebben veel tuincultivars een mooiere kleur roze. Ben je geen liefhebber van de oudroze kleur van Eupatoriums? Dan kun je ook kiezen voor een witbloeiende soort. De roze verbloeien naar een leverkleur (vandaar de Nederlandse naam leverkruid), de witte verbloeien naar bruin.
De bloeitijd van Eupatorium rugosum is augustus/september. Een maand later dan de andere twee soorten. Mijn plant, die op een beschaduwde plek stond, bloeide echter vaak pas in oktober.
De gevuldbloemige 'Plenum' is steriel en zaait dus niet. Deze is lichtroze van kleur. Wat mij betreft niet zo mooi als Eupatorium maculatum maar dat kan ook een kwestie van smaak zijn. In onderstaand Youtube filmpje zie je Eupatorium cannabinum.
Bewaar op Pinterest:
Sterke plant
Hoewel de Eupatorium in Europa inheems is, zijn de meeste tuincultivars gekweekt uit Noord-Amerikaanse soorten omdat die meer sierwaarde hebben.In het Engels wordt de plant 'Joe Pye weed' genoemd, naar een Indiaanse medicijnman die de plant als kruidengeneesmiddel gebruikte om buiktyfus te behandelen. Het toevoegsel 'weed' is veelzeggend. De plant is even onverwoestbaar als onkruid. Piet Oudolf schrijft in zijn boek 'Droomplanten' hierover: 'Hoewel het eigenlijk planten zijn die op een vochtige, vruchtbare bodem thuishoren, zijn ze zó sterk dat ze bijna mishandeld moeten worden om slecht te groeien'.
Dat is ook mijn persoonlijke ervaring. Je moet er alleen wel rekening mee houden dat het blad van de Eupatorium op droge grond in de volle zon snel slap gaat hangen. Daarom plant ik ze liever in de halfschaduw. Het blad laten hangen is de droogtestrategie van deze plant, afhangend blad verdampt minder water. Blijft het blad slap hangen, ook als de zon weg is? Dan wordt het tijd om water te geven.
Bijen- en vlinderplant
De bloeischermen van de Eupatorium worden druk bezocht door allerlei insecten zoals vlinders, bijen, hommels en zweefvliegjes. Dat geldt ook voor de uitheemse soorten.Als je vlinders wilt zien op je Eupatorium is het belangrijk dat je hem een plekje geeft waar hij een aantal uren per dag in de zon staat. De Eupatorium groeit ook goed in de halfschaduw maar de vlinders hebben zon nodig. Het zijn koudbloedige dieren die pas kunnen vliegen als hun lichaamstemperatuur meer dan dertig graden is. Planten in de schaduw laten ze vaak links liggen omdat ze uit de zon te snel afkoelen.
Welke soorten Eupatorium zijn er?
Eupatorium zijn er in hoog, hoger en hoogst. De kleinste is Eupatorium rugosum (circa 1.20 meter). Eupatorium cannabinum wordt iets hoger (circa 1.60 meter). De grootste en meest spectaculaire is Eupatorium maculatum waarvan sommige soorten ruim twee meter hoog kunnen worden.Onze inheemse Eupatorium is vaalroze van kleur. Niet lelijk, maar ook niet echt mooi vind ik. Gelukkig hebben veel tuincultivars een mooiere kleur roze. Ben je geen liefhebber van de oudroze kleur van Eupatoriums? Dan kun je ook kiezen voor een witbloeiende soort. De roze verbloeien naar een leverkleur (vandaar de Nederlandse naam leverkruid), de witte verbloeien naar bruin.
Eupatorium rugosum
De baby uit het gezelschap. Ben je op zoek naar een wat kleinere Eupatorium dan is dit je plant. Deze wordt niet hoger dan ongeveer 1.20 meter en is ook een stuk fijner qua blad en stelen. Eupatorium rugosum is afkomstig uit Noord-Amerika. Het mooiste is Eupatorium rugosum 'Chocolate' met donkerbruin blad en kleine helderwitte bloemen. Echt mooi! Let op, tegenwoordig gaat deze plant door het leven onder de naam 'Ageratina altissima'.De bloeitijd van Eupatorium rugosum is augustus/september. Een maand later dan de andere twee soorten. Mijn plant, die op een beschaduwde plek stond, bloeide echter vaak pas in oktober.
Eupatorium cannabinum
Cultivars van Eupatorium cannabinum zijn gekweekt uit onze eigen inheemse Eupatorium. Deze Eupatorium wordt iets hoger (1.60 meter) en heeft ingesneden hennepachtig blad. Vandaar de naam. De bloemen zijn pluizig en lichtroze of wit. Het is een soort die zich wat al te enthousiast uitzaait maar de witbloeiende vorm 'Alba' schijnt zo mooi te zijn dat je dat voor lief neemt. Ik heb zelf de gok maar niet genomen...De gevuldbloemige 'Plenum' is steriel en zaait dus niet. Deze is lichtroze van kleur. Wat mij betreft niet zo mooi als Eupatorium maculatum maar dat kan ook een kwestie van smaak zijn. In onderstaand Youtube filmpje zie je Eupatorium cannabinum.
Eupatorium maculatum
Eupatorium maculatum is inheems in Noord-Amerika. Cultivars van deze soort zijn spectaculaire borderplanten die bloeien met grote oudroze of witte bloeischermen.
Met zijn opgaande groeiwijze, duidelijke silhouet en stevige stelen is de Eupatorium een prima structuurplant voor je border. Wil je weten wat structuurplanten zijn en welke functie ze hebben? Lees dan ook mijn blog 'Het belang van structuurplanten voor je border'.
- Eupatorium maculatum 'Purple bush', hoge planten met forse donkerroze bloeischermen. Het eerste jaar blijven de planten wat lager maar vanaf het tweede jaar worden ze gemakkelijk ruim anderhalve meter hoog.
- Eupatorium maculatum 'Atropurpureum', een reusachtige plant met enorme bloeischermen die zo zwaar kunnen worden dat de plant gaat overhangen. Vanaf het tweede of derde jaar kan een hoogte van twee meter bereikt worden.
- Eupatorium maculatum 'Alba', de hoogste en meest indrukwekkende van allemaal. Kan wel 2,5 meter hoog worden. Bloeit met grote witte bloeischermen. Een prachtige indrukwekkende plant voor een plek in de achterse regionen van de border.
Bloemen van Eupatorium maculatum 'Purple bush'
Eupatorium maculatum 'Purple bush' bij ons in de border
Prima structuurplant
De bloeischermen van de Eupatorium zijn na de bloei ook nog mooi en zorgen voor een aardig wintersilhouet. Knip de stelen daarom pas in het voorjaar af.Met zijn opgaande groeiwijze, duidelijke silhouet en stevige stelen is de Eupatorium een prima structuurplant voor je border. Wil je weten wat structuurplanten zijn en welke functie ze hebben? Lees dan ook mijn blog 'Het belang van structuurplanten voor je border'.
Hoeveel onderhoud vraagt de Eupatorium?
Eupatoriums zijn robuuste planten die geen speciale zorg vragen en vrijwel overal groeien. De stelen zijn heel stevig en knakken niet gemakkelijk om. Toch is het aan te raden om de planten wat op te binden omdat je anders het risico loopt dat andere borderplanten bedolven worden onder de uitzakkende Eupatorium.Een Eupatorium vormt al snel flinke pollen. Na drie jaar is het meestal wel nodig om daar een flink stuk af te steken omdat ze anders teveel gaan domineren. Delen is meteen ook de beste manier om de Eupatorium te vermenigvuldigen.
Eupatorium loopt pas laat uit
De Eupatorium komt pas laat, héél laat, uit zijn winterslaap. In onze tuin is het de borderplant die als laatste begint te groeien in het voorjaar. Net wanneer je je eind april, begint af te vragen of er überhaupt nog wel iets gaat gebeuren, verschijnen de eerste scheuten. Maar dan zet hij er wel meteen de sokken in en groeit binnen enkele maanden tot manshoogte uit. Je kunt hem bijna zien groeien! Geweldig vind ik dat. Maak je dus geen zorgen als je in het voorjaar weinig actie ziet. |
| Eupatoriums in de kasteeltuin in Geldrop, de plek waar ik verliefd werd op deze plant. |
TIP
Gemakkelijk online bestellen! Deze en andere Eupatoriums zijn verkrijgbaar bij Tuinplant.nl.Ook interessant
- Rondkijken in de baron z'n hof (hier werd ik verliefd op de Eupatorium!)
- Het belang van structuurplanten voor je border
- Piet Oudolfs droomplanten
Bewaar op Pinterest:
Abonneren
Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame!
