Pycnanthemum (bergmunt): waarom je deze plant wilt hebben!

Pycnanthemum, bergmunt in het Nederlands, is een relatief onbekende borderplant maar eentje die wel steeds populairder aan het worden is. Dat geldt met name voor Pycnanthemum muticum omdat deze plant vaak toegepast wordt door Piet Oudolf.

Bergmunt is een borderplant die je gemakkelijk over het hoofd ziet. Hij blijft vrij laag, heeft bescheiden bloemen en bloeit niet in uitbundige kleuren. Het is beslist niet zo'n plant waarbij je tuinbezoek meteen om stekjes begint te zeuren. Waarom zou je zo'n plant dan toch zou willen hebben? Dat ga ik je in dit blog uitleggen.   

Een kruising tussen munt en Monarda 

Pycnanthemum is afkomstig uit Noord-Amerika. De Hessenhof omschrijft deze plant als een kruising tussen munt en Monarda. Dat klinkt in mijn oren niet echt als een aanbeveling. Munt is een onverbeterlijke woekeraar en monarda's zitten op droge zandgrond altijd onder de meeldauw. 

Gelukkig is dat bij deze plant niet het geval. Hoewel Pycnanthemum nauw verwant is aan munt, woekert deze plant niet en hij heeft, ook op droge zandgrond, geen last van meeldauw. Wat Pycnanthemum wél gemeen heeft met munt en Monarda, is het aromatische blad en de vorm van de bloemen   

Waarom wil je deze plant hebben? 

Ik zei het hierboven al. Pycnanthemum is onopvallend maar er zijn zeker vijf redenen waarom je deze plant tóch zou willen hebben: 

1. Pycnanthemum past in een naturalistische beplanting  

Een naturalistische beplanting is niet hetzelfde als een natuurlijke beplanting. Bij een natuurlijke beplanting kies je voor inheemse soorten die zichzelf vrijelijk kunnen uitzaaien. 

Een naturalistische beplanting is ook wel omschreven als 'gestileerde natuur'. In een naturalistische beplanting kies je voor planten met een natuurlijk uiterlijk die je groepeert zoals moeder natuur dat ook zou doen. De planten hoeven in dit geval niet inheems te zijn, het gaat erom dat het geheel er niet kunstmatig uitziet. 

Naturalistische beplantingen zijn hét kenmerk van de tuinontwerpen van Piet Oudolf. De bergmunt, met zijn ingetogen uiterlijk, is een plant die perfect past in deze stijl. Geen wonder dus dat Oudolf deze plant veel en vaak gebruikt. 

2. Niet elke plant kan een showstopper zijn 

Het is met planten net als met mensen. Als in een gezelschap alle aanwezigen om het hardst schreeuwen om aandacht, zijn rust en harmonie ver te zoeken. 

Zeker in wat grotere tuinen gaat het niet om de invididuele plant maar om het totale beeld. Als een tuin alleen maar opvallende planten in felle kleuren bevat, zijn er geen focuspunten waar je oog als eerste naartoe getrokken wordt. Je weet niet waar je moet kijken en daardoor komt het geheel chaotisch en onrustig over. 

Beter is het om enkele opvallende planten te zetten en de ruimte daartussen te vullen met neutrale planten. Oudolf gebruikt daar vaak siergras voor maar Pycnanthemum met zijn grijze uiterlijk en bossige groei is ook een prima "vuller". 

3. Het is een structuurplant 

Structuurplanten zijn planten die na de bloei niet meteen instorten maar ook daarna nog toegevoegde waarde hebben. Pycnanthemum heeft stevige stelen en mooie bloemhoofden die nog heel lang decoratief blijven. Het zijn planten die veel toegevoegde waarde hebben in de najaars- en wintertuin. 

4.  Je kunt er thee van zetten  

Net als bij munt en monarda is het blad van Pycnanthemum sterk aromatisch. En net als bij deze twee planten, kun je daar een lekker kopje thee van zetten. De thee heeft een muntachtige smaak. 

De plant is ook geneeskrachtig. De indianen gebruikten Pycnanthemum als middel tegen verkoudheid, griep en hoesten. Je kunt de bladeren en bloemknoppen ook gebruiken in de keuken. Bijvoorbeeld in soepen en sauzen. 

5. Het is een geweldige bijen en vlinderplant   

Last but not least, Pycnanthemum is echt een geweldige insectenplant. Weinig planten in mijn tuin trekken zoveel bijen, hommels, vlinders en andere insecten aan. In groten getale komen ze erop af! Alleen al daarom zou je bergmunt moeten planten. 

Welke soorten Pycnanthemum zijn er? 

Het Hessenhof handboek vaste planten vermeldt de volgende soorten:  

1. Pycnanthemum flexuosum (syn. virginicum) 
2. Pycnanthemum montanum 
3. Pycnanthemum muticum 
4. Pycnanthemum pilosum 
5. Pycnanthemum tenuifolium 

Er zijn nog meer soorten voor de tuin, maar die zal ik hier niet bespreken. 

1. Pycnanthemum flexuosum (syn. virginicum) 

Bloeitijd juli-september, hoogte 70 cm. Groeit lekker bossig uit. Naaldachtig groen blad en witte samengestelde bloemen in schermen. Zaait zichzelf nogal rijkelijk uit.  

Pycnanthemum flexuosum (syn. virginicum)

2. Pycnanthemum montanum 

Bloeitijd juni-augustus, hoogte 80 cm. Bloeit met Monarda-achtige bloemkransjes (niet voor niets heette de plant vroeger Monarda gracilis). De bloemen zijn rozig wit. Als je goed kijkt zie je kleine purperen stipjes op de lip. Het is de enige soort die feitelijk aanspraak kan maken op de naam bergmunt omdat hij in zijn thuisland als enige in de bergen groeit. 

Pycnanthemum montanum heeft niet de wit bepoederde blaadjes die je bij sommige andere soorten Pycnanthemum ziet. Het blad is donker grijsgroen met een uitgesproken nerf. Bij de nerf is het blad vaak wat roodachtig verkleurd. Ik heb geen foto van deze plant die ik mag gebruiken. Als je wilt, kun je hem hier bekijken. 

3. Pycnanthemum muticum 

Bloeitijd juli-augustus, hoogte 70 cm. Mooi wit bepoederd grijsachtig blad dat lichter is in de toppen van de plant. De witte bloemhoofdjes doen denken aan kleine monarda's. Dit is de soort die Piet Oudolf gebruikt heeft in de beplantingsplannen van o.m. de New York High Line, de Lurie garden in Chicago en de Vlinderhof in Vleuten (bij Utrecht). 

Het is de mooiste Pycnanthemum van allemaal. Als je op droge zandgrond tuiniert, jammer genoeg ook de minst gemakkelijke. Ik las in "Oudolf gardens" (door Rory Dusoir) dat deze bergmunt het op de zware kleigrond van Hauser & Wirth ook niet geweldig doet. 

Pycnantheum muticum

4. Pycnanthemum pilosum 

Bloeitijd juli-september. Hoogte 90 cm, daarmee is deze Pycnanthemum de hoogste uit het gezelschap. De stengels zijn stevig en blijven goed overeind. Deze plant is wat sterker behaard dan de meeste andere soorten. In het Engels wordt het daarom de 'hairy mountain mint' genoemd, wat wel een beetje overtrokken is want zó harig is hij nou ook weer niet. De plant oogt wat grijzer dan de andere soorten. 

Pycnanthemum pylosum

5. Pycnanthemum tenuifolium 

Bloeitijd: juli-september. Een laagblijvende soort, deze wordt maar 40 cm hoog. De plant is afkomstig uit Canada en was een sensatie op de Floriade van 2012. De Hessenhof schrijft over deze bergmunt: "misschien wel de beste uit dit geslacht". 

Bloeit met helderwitte bloemen en heeft groen naaldvormig blad aan donker gekleurde stengels. De bloemen verschijnen verspreid over de hele zomer. Ik heb deze plant zelf nooit gehad maar als ik hem in het tuincentrum tegenkom, zal ik hem zeker meenemen. 

Pycnanthemum tenuifolium 

(foto: Krzysztof Ziarnek, Kenraiz, Pycnanthemum tenuifolium kz6, CC BY-SA 4.0)

Wat heeft Pycnanthemum nodig?

In het wild groeit de bergmunt in de regenrijke graslanden en open bossen van Noord-Amerika. De standplaats moet dan ook zonnig zijn maar lichte schaduw wordt ook verdragen. Van nature groeit bergmunt op vochthoudende, vrij rijke grond die volop verteerd organisch materiaal bevat. 

Op grond van zijn uiterlijk (grijze kleur, smal blad, ruw/behaard) verwachtte ik dat de Pycnanthemum behoorlijk droogtebestendig zou zijn. Dat valt een beetje tegen. Het zijn sterke planten die niet bij het eerste zonnestraaltje slap hangen, maar bij langere perioden van droogte hebben ze het toch moeilijk. Plant ze dus niet op de allerdroogste plekken van je tuin. 

Pycnanthemum combineren

Pycnanthemum laat zich goed combineren met borderplanten die een opvallend uiterlijk of een uitgesproken kleur hebben. Denk aan de rode Helenium 'Rubinzwerg', blauwe Agastache of lila  en asters. Laat zich ook goed combineren met allerlei siergrassen. 

LET OP! 

Vermijd de combinatie van Pycnanthemum pilosum met andere grijsbladigen. Je border ziet er dan al snel uit alsof er een stofzak is omgekeerd.

Echinacea purpurea 'Magnus', Aster thomsonii en Pycnanthemum pilosum 

Mijn ervaringen met Pycnanthemum

Ik heb zelf drie soorten bergmunt in mijn tuin gehad. Van deze drie bleek Pycnanthemum pilosum de sterkste en meest droogtebestendige te zijn. Pycnanthemum pilosum staat al jarenlang in mijn tuin en doet het prima. Ook in drogere perioden. Je ziet hem op de foto boven dit blog.

Pycnanthemum muticum heb ik niet aan het groeien gekregen. Ik denk dat deze soort betere grond nodig heeft dan het 'klapzand' dat ik te bieden heb. Wil je Pycnanthemum muticum aanplanten op zandgrond? Dan raad ik je aan om in elk geval eerst de bodem goed te verbeteren met flink wat compost. Op hele droge grond kun je er misschien beter niet aan beginnen. 

Pycnanthemum flexuosum is de derde soort die ik had. Deze heeft een aantal jaren in mijn tuin gestaan. De planten groeiden goed en bloeiden rijk maar in warme droge zomers wordt het blad vroegtijdig geel. Ik heb er uiteindelijk afscheid van genomen. Ook omdat de plant zich vrij hinderlijk uitzaait.  

Bronnen: 

• Het Hessenhof handboek vaste planten  
• De plantenencyclopedie Botanica door Gordon Cheers 

Ook interessant 

• Het geheim van een perfecte border 
• Het belang van structuurplanten voor je border 
• 10 planten die niet mogen ontbreken in een Piet Oudof tuin 

 

Bewaar op Pinterest:

Abonneren 

Vond je dit blog nuttig? Abonneer jezelf dan gratis op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen (1 of 2 keer per maand met een pauze in december). Je hoeft niet bang te zijn dat ik je ga spammen met reclame! 

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.