Een kruidentuin aanleggen

Salvia officinalis 'Berggarten'


Naast tuinen interesseer ik me ook voor geschiedenis, met name het dagelijkse leven van onze voorouders. In openluchtmuseums heb ik voorbeelden van kruidentuinen gezien en het leek me leuk om zo'n stukje historie te laten herleven in onze eigen tuin. Ik zag mezelf al, heel romantisch, kruiden verzamelen in een mandje en genieten van de heerlijke geur die ze verspreiden. Daarnaast is het natuurlijk ook gewoon praktisch om altijd verse keukenkruiden bij de hand te hebben.

Dus werd naast het terras een zonnig hoekje ingericht als kruidentuin. Leuk zou je denken, maar in werkelijkheid pakte dat toch anders uit... Een stel uiteenlopende keukenkruiden bij elkaar levert geen fraai geheel op. Vanaf ons terras keek ik uit op een rommelig ratjetoe van planten dat totaal niet bij elkaar paste. Sommige kruiden, zoals lavas en selderij, zijn gewoon niet mooi en andere, zoals munt en citroenmelisse, zijn woekeraars die overal doorheen groeien. De kruiden die we maar mondjesmaat gebruiken bleken uit te groeien tot woeste bossen.

Ik werd dan ook niet echt blij van mijn kruidentuin. Onze tuin is een siertuin, geen moestuin, en moet daarom een mooi plaatje opleveren. Maar de rommelige bende in de kruidentuin, was nou niet bepaald een lust voor het oog. Mijn kruidentuin moest dus het veld ruimen, maar wat dan? Mijn kruiden wilde ik niet kwijt, want één ding klopte wel: het is echt wel handig om altijd verse kruiden bij de hand te hebben. Gelukkig heb ik een goede manier gevonden om het nuttige met het aangename te verenigen.

Verwerk kruiden in de border of plant ze in potten 

Het is met keukenkruiden niet anders dan met andere planten. Ze komen pas tot hun recht als ze op de juiste manier gecombineerd worden met andere planten. In plaats van een kruidentuin te maken, verspreidde ik mijn kruiden dus door de borders.

Bieslook, tijm en rozemarijn zijn planten die aantrekkelijk bloeien en er niet slecht uitzien. Zij hebben een plekje in de voorste rij van de border gekregen. De lelijkerds, zoals lavas (maggiplant), peterselie en selderie, zijn verbannen naar tuinhoekjes waar ze niet in het zicht staan. De woekeraars munt en citroenmelisse mogen hun expansiedrang voortaan botvieren in een pot.

Kies soorten die ook sierwaarde hebben  

Je kunt natuurlijk de "gewone" keukensalie Salvia officinalis planten maar dat is niet zo'n mooie plant. Ik koos daarom voor Salvia officinalis 'Berggarten' (lepelsalie). Je ziet hem op de foto boven dit artikel. Net zo geschikt voor gebruik in de keuken maar het blad is ronder en groter en daardoor veel mooier. Bovendien groeit deze salie in een mooie bolronde vorm. 

Het enige wat je daarvoor moet doen is de plant in het voorjaar tot ongeveer vijftien centimeter boven de grond terugknippen. Hij zal dan niet bloeien maar ik vind dat geen probleem. Er komen sowieso maar weinig bloemen in en de werkelijke sierwaarde is het blad en de vorm van de plant. Als blikvanger hadden we vroeger vier buxusblokken in onze achtertuin staan. Die heb ik (vanwege de buxusmot) vervangen voor vier bollen lepelsalie en dat bleek een prima alternatief.

Salvia officinalis 'Purparascens' (purpersalie) wordt vooral geplant omwille van zijn prachtig gekleurde blad maar kan ook als keukenkruid verwerkt worden. Net als de lepelsalie moet je deze salvia in het voorjaar flink terugknippen om hem compact te houden. Het purperkleurige  blad combineert heel mooi met grijsbladige planten zoals artemisia of lavendel. Mooi meegenomen is dat zowel de lepelsalie als de purpersalie er tot het einde van het seizoen goed uitzien.

Salvia officinalis 'Purpurascens' (links)
Salvia officinalis 'Purpurascens' (links)

Dille heeft een bonus! 

Een kruid dat ik ook zou planten als het niet eetbaar was, is dille (Anethum graveolens). Dille is heerlijk bij allerlei gerechten, vooral vis, maar het is ook een prachtige sierplant. De groengele schermbloemen laten zich gemakkelijk combineren met andere bloeiende planten of siergrassen. Ik laat de planten na de bloei staan zodat ze zichzelf kunnen uitzaaien. 

De uitgebloeide bloemschermen staan heel mooi bij Molinia caerulea 'Heidebraut', een siergras dat later in het seizoen zijn hoogtepunt bereikt. De soort Anethum graveolens 'Bouquet' heeft de mooiste bloemen en smaakt net zo goed als andere dillesoorten. Er is ook nog een bonus: dille is een waardplant voor Koninginnenpages. Ze zet er haar eitjes op af, dus als je deze prachtige vlinder in je tuin wilt kunnen bewonderen, dan helpt het om dille te zaaien. 

Dille, Anenthum graveolens 'Bouquet'
Op de voorgrond: de groengele schermbloemen van dille. 

Marjolein 

De gewone wilde marjolein (Origanum vulgare) is wat mij betreft beslist geen lelijke plant maar nog veel mooier is Origanum vulgare 'Rosenkuppel'. Rosenkuppel is een cultivar met grote donkerroze bloemen die een menigte van bijen, hommels en vlinders aantrekt. Het blad is wat donkerder van kleur dan dat van de wilde marjolein. In tegenstelling tot de inheemse marjolein zaait deze vorm zich niet hinderlijk uit. Het blad van 'Rosenkuppel' is ook te gebruiken in allerlei gerechten.


Orginanum vulgare 'Rosenkuppel'
Origanum vulgare 'Rosenkuppel' 


Een salvia die eetbaar is, maar ook spectaculair bloeit, is de tweejarige Salvia Sclarea (scharlei). In mijn blog "Salvia sclarea (scharlei) 'must have' plant" lees je er alles over.


Vond je dit blog nuttig? Klik dan hier om jezelf gratis te abonneren.   

   

Tuinplant - Het grootste aanbod met meer dan 15.000 tuinplanten en bomen

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent. 

Populaire posts

Helleborus: 10 vragen en antwoorden

Afbeelding
Ik val er elk najaar weer voor en jij waarschijnlijk ook! Niets is verleidelijker dan een vaste plant die volop staat te bloeien terwijl de rest van je tuin dor en bruin is. Ik heb het dan natuurlijk over de Helleborus, een plant die in de winter bloeit met grote klokvormige bloemen boven glanzend wintergroen blad. Daar zou je toch een moord voor doen? Niet voor niets is de Helleborus Nederlands meest verkochte tuinplant.  De Helleborus is geen goedkope plant. Je telt in het tuincentrum al gauw vijftien Euro neer voor een mooi exemplaar. Zeldzame cultivars kosten een veelvoud daarvan. De reden is dat een Helleborus die uit zaad wordt opgekweekt, drie tot vijf jaar nodig heeft om goed te bloeien. De prachtige bloeiende plant die je in het tuincentrum koopt is dus al een aantal jaren oud.  Veel cultivars zijn hybriden die niet uit zaad gekweekt kunnen worden. Deze planten moeten vermenigvuldigd worden door middel van weefselkweek, een relatief duur en tijdrovend proces. Als je een Helleb
Read more »

Zo krijg je meer bloemen in je agapanthus!

Afbeelding
Geen plant waarover zoveel broodje aap verhalen de ronde doen als over de Agapanthus (Kaapse lelie). Een korte bloemlezing: Agapanthus moet je planten in een te kleine pot; Agapanthus moet je weinig water geven;  Agapanthus moet je niet bemesten;  Agapanthus moet je niet verpotten.  Dat is natuurlijk de droom van iedere tuinier: een plant die je totaal kunt verwaarlozen en die jou voor die abominabele behandeling beloont met een overdaad aan bloemen. Zoals ze ook op marktplaats zeggen: als het te mooi klinkt om waar te zijn, is het ook niet waar.  Agapanthus is beslist geen moeilijke plant maar hij heeft wél verzorging nodig. Wij besloten bovenstaande "wijze" raad dus onder onze zolen te lappen en werden daarvoor dit jaar beloond met maar liefst dertig bloemen per plant!  Hoe je een Agapanthus wél verzorgt  Hoe wij onze Agapanthus dan wel verzorgen? We hebben vorig jaar onze Agapanthus africanus, die te groot werd voor zijn pot, in tweeën gescheurd en beide stukken in
Read more »

10 tips voor een prachtige border

Afbeelding
Je wilt een border aanleggen die kan wedijveren met de borders die je op intranet en in tuinboeken ziet. Maar hoe pak je dat aan? Onderstaand geef ik je tien tips die je kunnen helpen om het mooiste resultaat te krijgen. Tip 1: Verbeter de bodem  Dit is misschien wel het allerbelangrijkste! Planten hebben voldoende voeding nodig en in een border staan veel planten dicht op elkaar. Zorg daarom dat je voor het planten flink wat organisch materiaal door de grond werkt en bemest je border regelmatig.  In mijn blog ' Bodem verbeteren: zo maak je van arme zandgrond goede tuinaarde ' lees je hoe wij dat aangepakt hebben. Zeker als je tuiniert op arme grond, mag je dit beslist niet vergeten. Tip 2: mulch de grond Mulchen zorgt ervoor dat de grond niet uitdroogt, het verbetert de bodemstructuur en bevordert het bodemleven (bacteriën, schimmels en eencellige protozoa). Deze micro-organismen in de grond beschermen plantenwortels tegen ziekten en helpen bij de opname van voedingss
Read more »

Zijn winterharde orchideeën het geld waard?

Afbeelding
Ik koop voor binnen wel eens een orchidee. Meestal is dat een Phalaenopsis. Deze exotische planten bloeien vele maanden aan een stuk met prachtige bloemen in schitterende kleuren. Steeds bekruipt mij dan de gedachte dat het toch ontzettend jammer is dat zulke tropische planten niet geschikt zijn voor de tuin.  Ik was dus aangenaam verrast toen ik in ons plaatselijke tuincentrum orchideeën aantrof die geschikt bleken voor de tuin en, nog mooier, zelfs winterhard zouden zijn! Er hing een behoorlijk prijskaartje aan (bijna 20 euro per plant), maar goed, voor dat geld heb je dan ook wel iets heel bijzonders. Cypripedium heet deze schoonheid, venusschoentje of vrouwenschoentje in het Nederlands. Schaduwplant  Opgewekt laadde ik de plant in mijn winkelwagentje. Thuisgekomen werd mijn humeur nog beter toen ik na wat googelen ontdekte dat deze plant het goed zou doen op zanderige grond. Daarvan hebben wij plenty beschikbaar!   Snel een mooi plekje gezocht voor de nieuwe aanwinst. Halfschaduw
Read more »

Zeven planten voor droge (half)schaduw

Afbeelding
Met droge grond leer je omgaan. Na verloop van tijd weet je welke planten wel of niet geschikt zijn. Ook schaduw hoeft geen probleem te zijn. Er zijn genoeg planten die met enkele uurtjes zonlicht per dag prima uit de voeten kunnen. Maar droogte en schaduw gecombineerd beperkt je keuze qua planten behoorlijk.  Zo'n plek hebben wij onder onze notenboom achter in de tuin. De boom, die mijn man ooit als zaailing vond en achter in onze tuin plantte, heeft in vijftien jaar tijd een flinke omvang bereikt. Dat betekent schaduw (wat heerlijk is op de warme dagen) maar ook droogte. Veel droogte!  Pas op voor de regenschaduw Grote bomen veroorzaken namelijk een "regenschaduw". Doordat regen schuin naar beneden valt (tegen de kroon van de boom), blijft het deel van de tuin daarachter droog. Ook wanneer het wél regent. Die regenschaduw is vaak groter dan je denkt. Daarnaast wordt de kruin op den duur zo dicht dat steeds minder water de grond bereikt.  Sommige bomen zijn ook behoor
Read more »

Een kleine tuin in de stijl van Piet Oudolf, kan dat?

Afbeelding
Een kenmerk van de tuinen van Piet Oudolf is dat ze wijds en uitgestrekt zijn. Grote open ruimtes met groepen vaste planten en siergrassen die vrij bewegen op de wind. Als je een fan bent van het werk van Piet Oudolf, is er natuurlijk niets mooiers dat zo'n tuin te reproduceren in je eigen achtertuin. Maar kan dat eigenlijk wel? De doorsnee Nederlandse achtertuin is vaak niet meer dan 10 meter diep en zo'n 7,5 meter breed. En dan mag je al niet mopperen.... Bij nieuwbouwwoningen zijn de tuinen vaak nog kleiner. Het mag duidelijk zijn dat je daarin niet de Salvia rivier van de 'Lurie Gardens' of de matrixbeplanting van 'Hauser & Wirth' gaat realiseren. Maar wat let je om je voor- en achtertuin vol te zetten met  Piet Oudolfs droomplanten ?  De vaste planten en siergrassen waarmee Oudolf werkt, passen in elke tuin. Hoe klein ook! Zo kan jouw kleine tuin toch grootse allure hebben. Een voordeel van Oudolfs planten is bovendien dat ze er het hele seizoen goed ui
Read more »

De hoogtepunten van mijn tuinjaar

Afbeelding
Als ik dit blog schrijf is het januari. We zitten nog steeds in lockdown, het weer is grijs en mijn tuin is bruin. Een mens zou van minder depressief worden... Op deze momenten kijk ik graag vooruit naar al het moois dat het komende jaar voor ons in petto heeft.  Voor mij heeft elk tuinjaar vijf hoogtepunten waar ik altijd vol ongeduld naar uitkijk. Die piekmomenten worden bepaald door de bloeitijd van de vaste planten met de meeste toegevoegde waarde. Voor mij zijn dat: Geranium, Salvia, Helenium, Hylotelephium en Aster. Vaste planten die rijk bloeien in geweldig kleuren. Planten waarvan je liefst zoveel mogelijk soorten wilt aanplanten.  In mijn tuin vind je liefst dertien(!) soorten Salvia, zeven soorten Geranium, vijf soorten Helenium, vier soorten Hylotelephium en acht soorten Aster. Omdat ze zo rijk en lang bloeien, omdat ze prachtige kleuren hebben en omdat bijen, hommels en andere insecten er (net als ik) niet genoeg van kunnen krijgen.  Plant van deze vijf planten liefst meerd
Read more »

10 planten die niet mogen ontbreken in een Piet Oudolf tuin

Afbeelding
Ik denk niet dat ik overdrijf als ik zeg dat Piet Oudolf de meest geliefde landschaps- en tuinontwerper van de afgelopen vijftig jaar is.  Zijn geheim? De planten! Oudolfs tuinen zijn uniek door hun beplanting die grotendeels bestaat uit vaste planten en siergrassen met een natuurlijke uitstraling. Het zijn tuinen die in alle seizoenen iets te bieden hebben. Zelfs in de winter !   Piet Oudolfs plantenlijst  Een wijd verbreid misverstand is dat er ergens een (geheime) plantenlijst bestaat waarmee je moeiteloos je eigen Oudolf tuin in elkaar knutselt. Maar als er al zo'n plantenlijst bestaat, dan zit die waarschijnlijk alleen in het hoofd van Oudolf.  Door tientallen jaren van onderzoek en experimenteren, heeft hij zo'n omvangrijke plantenkennis opgebouwd dat die zich niet zomaar laat vangen in een simpele lijst. Hoe het dan wel werkt? De omgeving is bij Oudolf altijd het uitgangspunt. Bij het ontwerpen van de New York Highline (een park op een verhoogde spoorlijn) liet hij zich
Read more »

Wie maken die zandhoopjes in je stoep of terras?

Afbeelding
Je hebt ze misschien op jouw terras ook gezien: van die kleine hoopjes zand met in het midden een rond gat. Meestal op een "kruispunt" van de voegen tussen de stenen. Het lijkt wel een soort mini krater. Wij zagen ze, kort nadat de bestrating gelegd was, in ons terras verschijnen.  Onze eerste ingeving was dat het mieren waren. Maar rondom een mierennest is het altijd een druk gaan en komen en rondom onze zandhoopjes was weinig actie te bespeuren. De hoopjes waren ook veel regelmatiger van vorm dan de mierenhopen in onze tuin. De daders moesten dus elders gezocht worden. Ons speurwerk leverde als resultaat op dat we te maken hebben met bijen of wespen die hun nest in de bodem graven. Bij het graven van hun ondergrondse nest verplaatsen ze de grond, duwend met hun poten en achterlijf. Dat doen ze zowel in open zand als onder de bestrating. Die laatste plek is favoriet omdat stenen de warmte goed vasthouden en die afgeven aan de grond eronder. De broedcellen blijven zo lekk
Read more »

9 mooie en sterke heesters voor een tuin op zandgrond

Afbeelding
De 'mixed border' is de heilige graal van de klassieke Engelse tuin. In zo'n gemengde border worden allerlei soorten planten gecombineerd. Je vindt er bloembollen, eenjarigen, tweejarigen, vaste planten, siergrassen. Maar ook klimplanten, heesters en zelfs kleine bomen.  Heesters waren daardoor altijd een vaste waarde in de tuin, maar de laatste jaren hebben ze aan populariteit ingeboet. Dat is het gevolg van de 'Dutch wave'. Deze nieuwe tuinbeweging focust namelijk volledig op vaste planten en siergrassen.   Zelf heb ik aan deze rage dapper meegedaan. Steeds meer struiken in onze tuin moesten het veld ruimen voor mijn nieuwe grote liefde: vaste planten en siergrassen. Dat is ook de reden waarom er tot nu toe weinig informatie over heesters te vinden was op dit blog. Hoog tijd dus om dat goed te maken!  Waarom je heesters niet wilt missen  Eigenlijk is die afwaardering van de heester niet terecht want er zijn nog steeds veel goede redenen waarom je heesters niet wil
Read more »