Een mooiere border door het snoeien van vaste planten

Dat veel heesters gesnoeid moeten worden om ze in model te houden of rijker te laten bloeien is algemeen bekend. Maar dat vaste planten daar ook baat bij kunnen hebben, weet niet iedereen. Ik dacht vroeger altijd dat ik mijn snoeischaar kon opbergen nadat we in het vroege voorjaar de dode stelen en het oude loof hadden afgeknipt, maar ondertussen weet ik beter. Door in de loop van het seizoen af en toe de snoeischaar ter hand te nemen, kun je je border er een stuk beter laten uitzien.

Voor een compacte plant en rijke bloei 

Door laatbloeiende vaste planten voor de bloei een keer terug te knippen groeien ze compacter. Ze worden minder hoog, vertakken meer en daardoor krijg je een rijkere bloei. De Engelsen noemen het de Chelsea chop omdat je deze snoei eind mei/begin juni uitvoert, de periode waarin de beroemde Chelsea Flowershow plaatsvindt. 

Het houdt in dat je laatbloeiende vaste planten met een derde tot de helft terugknipt. Veel parasieten (zoals bladluizen en mijten) zitten vooral in de toppen van de planten. Daar ben je dan meteen ook mooi vanaf!

Planten waarbij dit goed werkt zijn: Achillea millefolia, Anthemis tinctoria (verfkamille), Artemisia (de hoge soorten), Aster (de hoge soorten), Campanula (de hoge soorten), Chelone obliqua (schildpadbloem), Echinacea purpurea, Helenium, Helianthus (zoals Helianthus microcephalus en Helianthus 'Lemon queen'), Lysimachia ciliata, Monarda, Nepeta (kattenkruid), Penstemon, Persicaria, Phlox paniculata, Rudbeckia, Sedum telephium, Solidago, Veronica.

Kattenkruid (Nepeta) knippen wij trouwens al in april terug. Als je wacht tot eind mei/begin juni moet je de schaar zetten in een bloeiende plant en dat kan ik eerlijk gezegd niet over mijn hart verkrijgen.

Lysimachia ciliata 'Firecracker' 

Spreiden van de bloeitijd

Je kunt de Chelsea chop ook gebruiken om de bloeitijd van je vaste planten te spreiden. De afgeknipte planten zullen namelijk (iets) later bloeien dan degenen die je met rust hebt gelaten. Je kunt ervoor kiezen om niet alle planten, maar bijvoorbeeld slechts de helft, terug te knippen. Je kunt er ook voor kiezen om van één plant niet alle stengels af te knippen. Zo kun je de achterste stengels laten staan en de voorste terugknippen of de stelen om en om afknippen.

KLIK HIER om een kort filmpje over de Chelsea chop van de Royal Horticultural Society te bekijken (Engelstalig, niet ondertiteld).

Vaste planten 'verjongen' na de bloei 

Vroegbloeiende vaste planten bieden na de bloei vaak een troosteloze aanblik. Hun werk zit erop en dat laten ze blijken door hun lusteloze uiterlijk: halfdode bloemstengels en dof blad dat aan de randen al bruin wordt. Daar wil je de rest van het seizoen eigenlijk niet tegenaan kijken. Je ziet dat bijvoorbeeld bij Alchemilla (vrouwenmantel), veel tuingeraniums en vroegbloeiende Salvia's.

Sommige geraniums bestaan na de bloei alleen nog uit een verwarde hoop halfdode bloemstelen en uitgeteerd blad waar je niet echt vrolijk van wordt. Dit geldt bijvoorbeeld voor Geranium 'Johnson's blue' en Geranium oxonianum (syn. Geranium Endressii). De oplossing is om ze vijf tot tien centimeter boven de grond helemaal af te knippen. Er verschijnt dan al snel een nieuwe toef frisgroen loof die er tot laat in het najaar goed uit blijft zien. Bij Geranium 'Philippe Vapelle' knip ik alleen de bovenste laag (= het oudste blad) weg, het jonge loof daaronder wordt dan zichtbaar.

Vroegbloeiende Salvia's, zoals de Salvia nemorosa soorten, knip ik na de bloei ook op zo'n vijf tot tien centimeter boven de grond af. Dat levert een betere herbloei op dan wanneer je alleen de uitgebloeide bloemen wegknipt en je bent meteen van dat lelijke uitgeteerde loof af waar later in het seizoen vaak meeldauw in komt.

Ook vrouwenmantel kun je na de bloei maar het beste net boven de grond helemaal afknippen. Je bent daarmee van het futloze loof verlost en je voorkomt bovendien dat de plant zich door hele tuin uitzaait. Het ziet er even minder mooi uit, maar binnen twee weken heb je weer een pol frisgroen loof. Een bescheiden tweede bloei zal volgen.

Geranium oxonianum (syn. Geranium endressii)

Planten afknippen om meeldauw te bestrijden

Het is elk jaar hetzelfde liedje: mijn akelei is prachtig in het voorjaar, frisgroen loof met een flinke tuil bloemen. Maar eind juni is het gedaan met de pret. Na de bloei slaat de meeldauw toe en en het frisgroene loof verandert in een grijs/grauwe schimmelbos waar je weinig plezier aan beleeft. 

Tegenwoordig maak ik aan deze ergernis kort en goed een einde door de plant, zodra de meeldauw verschijnt, net boven de grond af helemaal af te knippen. Binnen twee weken groeit er nieuw loof op en ziet de akelei er weer toonbaar uit. Let wel, deze methode werkt alleen voor planten die vroeg bloeien. Zou je je bijvoorbeeld je asters of Monarda's bij de grond afknippen om van de meeldauw verlost te zijn, dan houd je in het najaar niet meer dan een dwergplant over.

TIP:
Bij asters en Monarda wordt de Chelsea chop (zie hierboven) toegepast om meeldauw te voorkomen. Het nieuwere loof krijgt pas veel later in het seizoen last van meeldauw waardoor de plant er langer goed uitziet.

Aquilegia alpina (akelei)

De bloeitijd te verlengen

In het Engels noemen ze het 'deadheading'. Een bondig Nederlands woord bestaat hiervoor bij mijn weten niet. Er zijn verschillende redenen om uitgebloeide bloemen weg te knippen. Je verbetert daarmee het aanzien van je border. Bruine uitgebloeide bloemen zijn geen fraai gezicht. Maar de belangrijkste reden is dat je daarmee ook de bloeitijd verlengt. 

Zolang ze geen zaad kunnen zetten, zullen veel planten proberen door te bloeien. Deze truc werkt bij heel veel planten, maar deze hebben er zeker baat bij: Achillea, Alstroemeria, Cosmea, Dahlia, Dicentra (gebroken hartje), Delphinium (ridderspoor), Echinacea purpurea, Geum, Helenium, Hemerocallis (daglelie), Lupine, Malva (kaasjeskruid), Pelargonium (geranium), Phlox paniculata, rozen, Salvia, Verbascum (toorts), Veronica.

Let wel op dat je alleen de uitgebloeide bloem wegknipt. Als je bijvoorbeeld bij campanula, daglelies of Heleniums de hele bloemstengel wegknipt, komen er geen nieuwe bloemen meer. Overigens geeft Helenium ook zonder deadheading een goede tweede bloei, dus die moeite bespaar ik mezelf. Bij Verbascum (toorts) kun je wél de hele bloemstengel bij de voet van de plant wegknippen. Er volgt dan een tweede bloei die net zo mooi is als de eerste.

Sommige planten kunnen zich na de bloei kwistig uitzaaien. Natuurlijk is het fijn als planten zichzelf vermeerderen maar van elke plant, hoe mooi ook, heb je er ooit genoeg. Door de uitgebloeide bloemen weg te knippen vóórdat de plant in het zaad schiet, voorkom je dat je daarna uren moet wieden om alle ongewenste zaailingen te verwijderen. 

Die zaailingen komen bovendien vaak midden in andere planten op waar je ze dan bijna niet meer uitkrijgt. In het het slechtste geval 'wint' de zaailing en raak je de andere plant kwijt. Campanula persicifolia hebben wij om deze reden, ondanks dat het een prachtige plant is, uit de tuin verwijderd. Zaailingen van deze Campanula, die in een andere plant staan, krijg je er namelijk met geen mogelijkheid meer uit.

Notoire zaaiers zijn o.m.: Alchemilla (vrouwenmantel), Campanula persicifolia, Lychnis coronaria (prikneus), Muscari armeniacum (blauw druifje), Verbascum, Verbena bonariensis en Veronica spicata.

Verbascum nigrum (toorts)

Experimenteer er op los! 

Hoe je door middel van knippen en snoeien het uiterlijk van je vaste planten het beste kunt sturen, moet je zelf ondervinden. Een vaste plant zal niet dood gaan door een verkeerde knipbeurt, in de natuur worden veel planten immers ook "gesnoeid" door grazers. Er kan weinig fout gaan, dus pak je snoeischaar en experimenteer er gerust op los! 

Tip 

De Britse RHS (Royal Horticultural Society), zo'n beetje de meest invloedrijke tuinclub ter wereld, heeft een boek uitgegeven waarin deze en andere tuinklussen worden toegelicht. Het is een goed boek (Nederlandstalig) voor beginnende tuiniers en voor de prijs hoef je het niet te laten.

KLIK HIER  voor meer informatie.

Ook interessant

• 10 tips voor een prachtige border  
• Het geheim van een perfecte border 
• Het belang van structuurplanten voor je border 

Bewaar op Pinterest:

Vond je dit blog nuttig? Klik dan hier om jezelf gratis te abonneren op mijn nieuwsbrief. Je ontvangt dan een bericht wanneer er een nieuw blog is verschenen. Wees niet bang, ik ga je niet spammen met reclame! 

   

Dit blog bevat affiliate links. In mijn privacy statement wordt uitgelegd wat dit betekent.